Juana Azurduy de Padilla

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya


Juana Azurduy de Padilla
Portrait of Juana Azurduy, circa 1857
KamundaganJuana Azurduy Llanos
July 12, 1780
Chuquisaca, Viceroyalty of the Río de la Plata
(modern Sucre, Bolivia)
KagadananMayo 25, 1862(1862-05-25) (edad 81)
Sucre, Bolivia
AgomManuel Ascencio Padilla

Si Juana Azurduy de Padilla (Hulyo 12, 1780 - Mayo 25, 1862) [1] sarong lider militar kan mga gerilya gikan sa Chuquisaca, Viceroyalty kan Río de la Plata (ngonyan Sucre, Bolivia).Naglaban siya para sa pagka-independeng Bolivian asin Argentine independence kaysa sa saiyang agom, si Manuel Ascencio Padilla, na nakua an ranggo na Lieutenant Colonel. Sa saiyang makusog na suporta asin lider militar kan mga katutubo sa Upper Peru. ngunyan, siya hinihiling na sarong independensya na heroe sa duwang nasyon.[2]

Kan 2015, sa Buenos Aires, Argentina, an sarong estatuwa ni Azurduy sinalidahan an saro ki Christopher Columbus sa atubangan kan Christopher Columbus, na nagin dahelan nin kontrobersia.[3]

Biograpiya[baguhon | baguhon an source]

Enot na buhay[baguhon | baguhon an source]

Juana Azurduyy namundag kan Hulyo 12, 1780, sa Chuquisaca, Upper Peru, sarong teritoryo kan pagiging Viceroyalty of the Río de la Plata[1] An saiyang ama, si Don Matías Azurduy, sarong puting Espanyol na ginikanan nin Basque patinón kan sarong Basquesa Toroca.[1] An saiyang ina, si Doña Eulalia Bermudez, sarong chola (sarong babaeng may mestizo asin sarong katutubong magurang) gikan sa pamilyang pobre sa Chuquisaca.[4] saiyang pamilya pambihira sa irarom kan estriktong sistema nin ipoktasa kan pamamahala kolonyal na Espanyol, na kun saen si Juana ibinilang na mestiza. An siyang matuang tugang na lalaki, si Blas, na nagadan kan aki pa siya asin sarong mas hoben na tugang na babae na si Rosalía. Pagkatapos magadan kan saiyang ina kan 1787, nagkaigwa siya nin espesyal na relasyon sa ama niya. [5] kan pambihirang mga papel [6] pagigin Katoliko asin konserbatibong ley dapit sa gobyerno, tinokdoan sia ni Don Matías na magin ekspertong nakasakay saka matarom na paramaneho, dangan inibanan nia ini tanganing magtrabaho kaiba an mga trabahador nin katutubong tawo.[7] [5] [2] saiyang propiong Kastila, nagin matibay siyang magtaram nin mga tataramon na Quechua asin Aymara, an lengguwahe kan lokal na mga katutubo,.[6]

Manuel Ascensio Padilla, agom ni Juana Azurduy.

Kan sia tin - edyer pa, an pagkagadan kan saindang ama naghale sa mga uliliang babae na Azurduy. nagin mga ward kan saindang tiyaon na si Petrona Azurduy asin an saiyang agom na si Francisco Días Vayo, na nag-administrar kan mga rogaring na nawalat ni Don Matría sa mga aking babayi paglaog ninda sa pagkaadulto.[5] araman ni Doña Petrona na bakong marahay sagkod masakit kontrolon an gawe - gawe ni Juana na dai tinutuyo. -aandar an sarong paratukdo para maitao sa saiya kapwa an akademiko asin pansosyal na pagtutukdo, pero dai nya ini nagibong tasablimong mga istust.[5][6] magrebelde [4] Juana tumang sa kontrol kan saiyang inaon, pinahale sia sa prestihiosong Konvento de Santa Teresa de Chuquisaca tanganing magin madre. panahon niya duman, ginigirumdom kan mga kaklase ninda si Azurduy na iniidolo an warrior na si Santo Joan of Arc asin ipinapahayag an saiyang kamawotan para sa batalya.[4] [4] pagkatapos kan [7] rebelyosong ugali asin pakipag-iwalan sa mga Sisters, si Azurduy napatalsik sa kumbento sa edad na 17.[1][6]

Buhay Militar asin karera[baguhon | baguhon an source]

retrato ni Juana Azurduy, na petsa dai aram

Mayo 25, 1809, si Azurduy asin an saiyang agom nag-ayon sa Rebolusyong Chuquisaca, na naghale sa gobernador kan Real Audencia of Charcas, Ramón García de León y Pizarro,, asin kan Septyembre 1810, itinindog an sarong susundon na Junta de Buenos Aires.[8] gobyerno rebolusyonaryo napiritan makaluwas sa Chuquisaca kan 1811 kan mga tropang royalist, alagad sa ibong kan Viceroyalty, an mga rebelde pinapagdanay an kontrol sa sarong patugmaran nin republiquetas, o independienteng mga teritoryo. labanan, nadakop si Azurduy asin ibinilanggo sa saiyang harong kan mga Kastilang soldados, alagad ginadan ni Padilla an saiyang mga guardia bilang mapangganang sukoro. An mag-agom na Padilla nakadulag sa Chuquisaca kan 1811 pasiring sa presubliqueta nin La Laguna, kun sain padagos sindang nag'organisar nin pwersang rebelde.[1][6]

Dae pa nahaloy na buhay[baguhon | baguhon an source]

Monumento kay Juana Azurduy sa La Paz (2013)

Kan 1825, kan pahali na an pwersang Kastila sa Upper Peru, si Azurduy naghagad nin tabang sa independienteng gobyerno tanganing makabalik sa saiyang ginikanan na banwaan, bago niya man ipinangaran na Sucre.[1] 1825, tinawan si Azurduy nin sarong pension militar kan Colonel kan independienteng gobyerno sa pangengenot ni Simón Bolívar.[1] na dalawon si Azurduy tanganing komendaran an saiyang paglilingkod, nagkomento si Bolívar ki Marshal Antonio José de Sucre: "An nasyon na ini dai maninigong ngaranan nin Bolivia sa sakong onra, alagad si Padilla o Azrduy, huli ta sinda sana an nagpatalingkas kaiyan."[9]

Legasiya[baguhon | baguhon an source]

Kan siya magadan kan Mayo 25, 1862, an anibersaryo kan 1810 rebolusyon sa Argentina, saiyang nalingawan na asin tios, alagad naroromdoman komo sarong heroe pakalihis sana nin siglo. saiyang bangkay napreno pakalihis nin 100 na taon asin ibinalyo sa sarong mauseleum na ginibo sa saiyang onra sa siudad nin Sucre.   [<span title="This claim needs references to reliable sources. (October 2019)">citation needed</span>]] Sa Bolivia, pinangaranan ni Presidente Evo Morales an saiyang kompleanyo (Hulyo 12) bilang Aldaw kan Argentine-Bolivianship.[10] termino sa ayre sa Sucre iyo an pinangaranan na Juana Azurduy de Padilla International Airport An Azurduy Province sa Bolivia na pinangaranan man para sa saiya.

Hilingon pa[baguhon | baguhon an source]

Iba pang babasahon[baguhon | baguhon an source]

Iba pang mga takod[baguhon | baguhon an source]


Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Udaondo, Enrique (1938). Diccionario Biográfico Argentino (in Spanish). Buenos Aires: Institucion Mitre. pp. 110, 787.  Error sa pag-cite: Invalid <ref> tag; name ":4" defined multiple times with different content
  2. ↑ 2.0 2.1 Knaster, Meri (1977). Women in Spanish America: An Annotated Bibliography from pre-Conquest to Contemporary TimesFree registration required. G. K. Hall & Co. pp. 501–502. ISBN 0-8161-7865-8.  Error sa pag-cite: Invalid <ref> tag; name ":3" defined multiple times with different content
  3. ↑ Frei, Cheryl Jiménez. "Columbus, Juana and the Politics of the Plaza: Battles over Monuments, Memory and Identity in Buenos Aires." Journal of Latin American Studies (2019), 51, 607–638
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 O'Donnell, Pacho (2017). Juana Azurduy (in Spanish). Debols!llo. p. 5.  Error sa pag-cite: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Gantier, Joaquín (1946). Doña Juana Azurduy de Padilla (in Spanish). La Paz, Bolivia: Fundación Universitaria Patiño.  Error sa pag-cite: Invalid <ref> tag; name ":5" defined multiple times with different content
  6. ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 Pennington, Reina, ed. (2003). Amazons to Fighter Pilots: A Biographical Dictionary of Military Women. Entry by Heather Thiessen-Reily. Greenwood Press. pp. 37–38. ISBN 0313291977.  Error sa pag-cite: Invalid <ref> tag; name "Thiessen-Reily3" defined multiple times with different content
  7. ↑ 7.0 7.1 Empty citation (help) 
  8. ↑ «Sociedad Mundos Intimos Revolucionarias en la Historia». Consultado el 15 de julio de 2013.
  9. ↑ Alaniz, Rogelio (2005). Hombres y mujeres en tiempos de revolución: de Vértiz a Rosas (in Spanish). Santa Fe, Argentina: Universidad Nac. del Litoral. pp. 130–136. ISBN 9789875084704. 
  10. ↑ Frei, "Columbus, Juana, and the Politics of the Plaza", p. 626.
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Juana_Azurduy_de_Padilla&oldid=271264"