Jump to content

Koi (giso)

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Koi
Koi nuea, koi gibo sa hilaw na karneng baka
KlaseSalad
Ginikanang lugarMainland Southeast Asia
Rehiyon o istadoAsya
Pig-aasosyar na nasyunal na lutoon nasyunal l na lutuonLaos, Thailand
Ginibo niLao people

An Koi (Lao: ກ້ອຍ; Thai: ก้อย, Thai pronunciation: [kɔ̂j]) sarong "salad" na giso nin mga Lao'ng banwa nag'eestar sa modernong Laos asin Isan, Tailandya, na gibo sa hilaw na karne pinag'alsom parati hinoom sa tagok nin suwa. Mga komun na barayti kaini iyo an koi kung (Thai: ก้อยกุ้ง), na may pasayan na iyo an mayor na sangkap, asin koi paa (Lao: ກ້ອຍປາ)/koi pla (Thai: ก้อยปลา), na ginigibo sa rinunot na hilaw na sira sa maharang na salad dressing.

An Koi pwedeng gikanan nin parasitiko helang. An Koi na gibo sa hilaw na sira popular na giso sa Laos asin sa Isaan asin ini parati ginigikanan nin impeksyon kan inapod na Southeast Asian liver fluke Opisthorchis viverrini.[1]

An Koi pla kinakakan sa norte-sulnopan nin Tailandya gibo sa hilaw na sira, mga buhay na langaton (pulang tanga), mga herbs asin lemonsito.[2] An Koi pla kinakakan tolos pakaipos kaini, na dai pigparahaloy an paghoom sa maasidong tagok nin suwa.[3] PIgtutubod na ini iyo an kawsa kan inapod na cholangiocarcinoma huli kan liver fluke na yaon igdi asin nakakabalyo sa parakakan.[2]

An Koi hoi sarong giso gibo sa hilaw na karne nin atol na ginigikanan nin impeksyon sa tawo hale sa inapod na parasitic flatworms o liver flukes na yaon nag'eestar sa mga atol. An impeksyon sa liver fluke iyo an kawsa nin bile duct cancer, an impeksyon na ini pwedeng igdi nasususog an 50 porsyento nin mga kanser sa mga lalaki igdi sa lugar na ronang ini, kumpara sa 10 porsyento lang sa ibang parte kan kinaban.[4] An liver infection kinakawsa man kan lungworm sa kino' Angiostrongylus cantonensis.[5]

  1. Sripa, B.; Kaewkes, S.; Sithithaworn, P.; Mairiang, E.; Laha, T.; Smout, M.; Pairojkul, C.; Bhudhisawasdi, V.; et al. (2007). "Liver Fluke Induces Cholangiocarcinoma". PLOS Medicine 4 (7): e201. doi:10.1371/journal.pmed.0040201. PMID 17622191. 
  2. 2.0 2.1 Jonathan Head (13 June 2015). "Deadly dish: the dinner that can give you cancer". BBC News. 
  3. Murrell, K. Darwin; Fried, Bernard (2007). Food-Borne Parasitic Zoonoses: Fish and Plant-Borne Parasites. Springer. p. 13. ISBN 9780387713571. 
  4. "How A Single Meal Can Give You Liver Cancer" (in en-US). The Science Page. 2018-05-07. https://thesciencepage.com/how-a-single-meal-can-give-you-liver-cancer/. [permanent dead link]
  5. Eamsobhana, P.; Yoolek, A.; Punthuprapasa, P.; Yong, H. S. (2009). "Thai Koi-Hoi Snail Dish and Angiostrongyliasis Due to Angiostrongylus cantonensis: Effects of Food Flavoring and Alcoholic Drink on the Third-Stage Larvae in Infected Snail Meat". Foodborne Pathogens and Disease 6 (3): 401–405. doi:10.1089/fpd.2008.0191. PMID 19272010.