Lady Triệu

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

 

Lady Triệu
Đông Hồ painting depiction of Lady Triệu
Katutubong PangaranTriệu Ẩu (); Bà Triệu (婆趙)
Namundag sa8 November 226
Yên Định District, Jiuzhen, Jiaozhou
Nagadan sa4 April 248 (aged 22)
Hậu Lộc District, Jiuzhen, Jiaozhou
Sinulo saTùng mountain (Triệu Lộc Commune, Hậu Lộc District, nowaday Thanh Hóa province)

Si Lady Triệu (Vietnamese: Bà Triệu, [ɓàː t͡ɕiə̂ˀu], Chữ Nôm: 婆趙 226 - 248) o Triệu Ẩu ([t͡ɕiə̂ˀu ʔə̂u], Chữ Hán: 趙嫗) sarong guerrero kan ika-19 na siglo Vietnam na nakayang labanan an pamamahala kan dinastiyang Intsik sa Subangan. Inaapod man siang Triệu Thị Trinh, minsan na an saiyang aktwal na tinao na pangaran na dae bisto. Siya na sinipi na nagsasabing, "Gusto kong magsakay sa mga bagyo, gumadan nin mga orca sa bukas na dagat, palayason an mga aggressor, poon sakupon an bansa, halion an mga ugnayan kan pagkauripon, asin dae kailanman magyuko an sakuyang likod para maging agom kan siisay man na lalaki. " An pag-aalsa nin Lady Triệu na karaniwang inilaladawan sa modernong Vietnamese National History bilang saro sa dakol na mga kabanata na bumubuo nin sarong "halabang pambansang pakikibaka para sa kalayaan para wakasan an dayuhang dominasyon." Bisto man siya bilang Lệ Hải Bà Vương (chữ Hán: 麗海婆王, lit. "magayon na sea's lady king").[1]

Pinaghalean[baguhon | baguhon an source]

Kan 226, si Sung Quan nagpadara nin 3,000 na tropa tanganing maka-ensayong direkta sa kontrol kan mga Intsik duman sa Jiaozhi asin man puhoon an pamilyang Shi Xie. Sinakop asin pinangenotan kan hukbo ni Sun Quan si Shi Hui kaiba an bilog niang pamilya, dangan rinaraon nia si Jiuzhen asin ginadan an sampulong ribong tawo, kaibanan an buhay pang mga miembro kan pamilya ni Shi Xie. Sun Quan nababanga Jiaozhou sa duwang magkakasuhay na probinsya, an Jiaozhou asin Guangzhou. Kan 231, an Eastern Wu nagpadara giraray nin sarong heneral sa Jiuzhen tanganing "serbisyohon asin ipagpadagos an baramaryong mga tribong Yue."

Biograpiya[baguhon | baguhon an source]

Kan 248, an mga taga Jiaozhi asin Jiuzhen na distrito kan probinsya nin Jiaozhou nagrebelde kontra sa mga Intsik na Wu. An sarong babaying taga duman na an pangaran Triệu Ẩu sa Jiuzhen iyo an nangenot kan rebelyon, asin sinundan nin sanggatos na namamayo an limang ribong pamilya huli sa pagrebelde kaini. Ipinadara ni Eastern Wu si Lu Yin tanganing maatubang an mga rebelde, asin ipinagadan ninda si Lady Trieu pakalihis nin nagkapirang bulan na giyera. Maski ngani dai nasambitan kan mga rekord nin Intsik an babaeng si Trieu, sia ilinadawan ni Le Tac, sarong ika - 13 na siglo na iskolar sa Vietnamese na nakadistiero sa Yuan Tsina sa saiyang Annan zhilue bilang babae na may natad asin nakipaglaban sa ibabaw nin elepante sa ralaban. Si K. W. Taylor nag'argumento na "an paglaban ki Lady Trieu para sainda (Chinese) sarong klaseng sutil na barbarismo sana na pinara igdi asin mayong historikal na interes."Catherine Churchman (2016) nagpapahiling na si Taylor nasasala sa mga rekord kan Intsik na dai siya sinasambit. Segun sa Simbahan, an pinakagurang asin pinakadetalye man na rekord ni Lady Trieu hale ki Jiaozhou ji kan Liu Xinqi, asin kinotar sa Taiping Yulan (mga 980), na iyo an pinaggikanan nin teksto para sa gabos na nagsurunod na kasaysayan.

Panghihimasok ni Jin[baguhon | baguhon an source]

Kan 263, si Lu Xing (呂興), sarong opisyal sa prepektura sa Jiaozhou, nakakua nin suporta hale sa mga taga duman asin soldados, na ginadan an mga administrador kan Sun Xu (孫諝) asin Deng Xun (鄧荀), dangan nagpadara nin mga representante sa Co Wei para humagad nin tabang militar. Jiaozhi, Jiuzhen asin Rinan ibinalyo sa Wei. Kan 265, An dinastiyang Jin (266-420) sinalidahan si Cao Wei, tulos na nagpadara ki Yang Chi tanganing i-bwelta sa mga lokal na suporta. Kan 268, si Wu nagsugo nin duwang heneral, an Liu Chun asin Hiu Tse tanganing makipag - uli sa Jiaozhou, alagad napapondo kan mga hukbo ni Jin. Kan 270 si Jin asin Wa hukbo nag - iiriwal sa Hepu. An kagabsan na Tao Huang nakadukay nin Luong Ky, sarong lokal na komandante nakikipagtabangan sa Jin asin nakumbinsi siyang magtakod nin mga gilid pasiring sa Wu, na nagpangyaring mabawi kan hukbo nin Wa tanganing makaresibe an mga pwerto ni Jiaozhi asin mayor na banwaan kan 271. Nagpadagos an pakikilaban sa probinsia sagkod kan 280, kan laglagon ni Jin si Wu, na nagsararo giraray sa Tsina.

Legasiya[baguhon | baguhon an source]

An Triệu Thị Trinh sarong bantog na eroe asin dakol na tinampo an inginaran sa saiya sa mga siudad nin Vietnamese (igwa nin Bà Tribu'u kalye sa Huế, Hà Nội, Ho Chi Minh City, asin nagkapira pang ibang siyudad).

Hilingon pa[baguhon | baguhon an source]

  1. Minh Thảo Phạm (2003). Chuyện các bà hoàng trong lịch sử Việt Nam (in Vietnamese). Nhà xuất bản Văn hóa thông tin. Archived from the original on 2023-12-04. Retrieved 2023-10-30.
  • An Kronika kan Tolong Kahadean (220-265). Kapitulo 69-78 gikan sa Tzu chih t'ung na kuen of Ssu-ma Kuang / Transtad asin Ant Pigtilag ni Achilles Fang; Edipisyo ni Glen W. Baxter.

Bibliograpiya[baguhon | baguhon an source]

 

  • Churchman, Catherine (2016). The People Between the Rivers: The Rise and Fall of a Bronze Drum Culture, 200–750 CE. Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1-442-25861-7. 
  • Kiernan, Ben (2019). Việt Nam: a history from earliest time to the present. Oxford University Press. 
  • Marr, David G. (1984). Vietnamese Tradition on Trial, 1920-1945. University of California Press. ISBN 0-520-05081-9. 
  • Nguyen, Khac Vien (2002). Vietnam, a Long History. Gioi Publishers. 
  • Taylor, K. W. (1983). The Birth of Vietnam. University of California Press. ISBN 978-0-520-07417-0. 
  • Rydstrøm, Helle (2003). Embodying Morality: Growing Up in Rural Northern Vietnam. University of Hawaii Press. 

Mga Toltolan[baguhon | baguhon an source]