Lagertha

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Si Lagertha siring kan naimahinar ni Morris Meredith Williams kan 1913

Si Lagertha, susog sa osipon, sarong Viking namamahala asin paraharubay gikan sa ngonyan na Norway, asin iyo an dati agom kan si bantogan na Viking Ragnar Lodbrok. An saiyang saysay natala' sa historiyang si Saxo kan ika-2 na siglo. Sono sa historyador na si Judith Jesch, an mga osipon ni Saxo manongod sa parapakilaban na mga babae eroestorya sana; an ibang istoryador nagsurat na tibaad igwa sinda nin basehan sa mga saysay dapit sa Norse deity Thorgerd.

Pigtala man an saiyang pangaran bilang nakatala' kan Saxo, Lathgertha bilang si Lagertha, Ladgertha, Ladgerda o kaagid.[1]

Buhay Susog ki Saxo grammaticus[baguhon | baguhon an source]

Segun ki Saxo, si Lagertha nag - erok sa kababan nin Gaula sa solnopan na Norway, na tinandaan kan mapang ini.

An saysay ni Lagertha nakasurat sa mga teksto kan ikasiyam na libro nin Gesta Danorum, sarong ika-3 na siglong gibo nin kasaysayan kan duwa sanang historyador na si Saxo Grammartico.[2] Segun sa Gesta (¶ 9.4.1–9.4.11), nagpoon an karera ni Lagertha bilang guerrero kan si Frø, na hade nin Sweden, sakopon an Norway asin gadanon an Hadeng Norweo na Siward. Ibinugtak ni Frø an mga babae kan pamilya nin nagadan na hade sa sarong grupo para sa Pagpasopog kan publiko. Kan madangog ini, si Ragnar Lodbrok nag - abot na may hukbo tanganing ipamalos an saiyang lolong si Siward. Dakul sa mga babaying si Frø an nag-abuso sa bado kan kalalakihan asin nakipaglaban sa pagkampi ki Ragnar. An pangenot sa sainda, asin an liabe sa kapangganahan ni Ragnar, iyo si Lagertha. Si Saxo nagsasaysay:

Si Ladgerda, sarong ekspertong Amazon, na minsan ngani daraga, makosog an boot nin lalaki, asin nakipaglaban sa pinakamakosog niang buhok mantang nasa abaga nia. An gabos napangalas sa saiyang daing kaagid na mga gibo, huli ta an saiyang mga barat naglalayog palayogan nia hale nagpaheling na sia sarong babae.

Naghanga sa saiyang kosog nin boot, si Ragnar nag - ilusyon saiya hale sa harayo. Nag - abot si Lagertha na interesadong marhay asin nag - arabot si Ragnar tanganing hanapon an saiyang kamot, na sinasabi sa kairiba nia an naghahalat sa kababan nin Gaul. Igdi nagpatindog siya nin sarong oso asin dakulang honda na pigbabantayan ni Lagertha sa saiyang harong, alagad ginadan niya an dara kan garod kaini saka pinagpuot an hokbo sagkod na magadan. Sa siring, ginana niya an kamot ni Lagertha. Segun ki Saxo, si Ragnar nagkaigwa nin aking lalaki sa saiya, si Fredleif, saka an duwang aki na babae, na dai isinurat an ngaran. Pagkatapos na bumalik sa Denmark tanganing labanan an sarong guerra sibil, si Ragnar (na, sono ki Saxo, dai pa giraray nag - oyon na nagbugtak nin mga hayop tumang saiya si Lagertha) idiniborsio si Leratta tangani na maagom si Torra Borgardjörnt (Þóra Borgarhjǫrtr), aking babae ni Hadeng Herraud (Herauðor) kan Sweden. Ginana niya an kamot kan saiyang bagong pagkamoot pagkatapos nin kadakul na mga pangadye, alagad pagbalik sa Denmark napapaatubang naman siya sa sarong gera sibil. Nagpadara si Ragnar sa Norway para suportaran, asin si Lagertha, na namomoot pa man giraray saiya, nagtabang sa saiya nin 120 barko, segun ki Saxo. Kan sa kasagsagan kan laban, nalugadan an aki ni Righar na si Siward, nakaligtas si Lagertha aldaw para ki Ragnar nin kontra-atake:

Si Ladgerda, na may daing kaagid na espiritu minsan ngani kulang an hawak, tinahoban kan saiyang magayonon na kaisogan sa inklinasyon kan mga soldados na mag - urong - sulong. Huli ta sia nagsaludo, asin biglang luminampad pasiring sa likod kan kaiwal, na dai sinda inintindi, kaya an pagkataranta kan saiyang mga katood nagin kampo kan kalaban.

Pagbalik sa Norway, nakidiskutiran sia sa saiyang agom na lalaki, asin tinampangan nia ini nin budyak na nakatago sa ibabaw kan gaha kaini. Nagkongklusyon si Saxo na kaidto "pinalibot an bilog niang ngaran asin soberaniya; huli ta para sa pinakamapangahas na kamugtakan na ini mas nakakaogmang mamahala kun mayo kan saiyang agom kisa ihiras nia an trono sa saiya".

Iskolarship[baguhon | baguhon an source]

An pinaghahalean kan Saxo[baguhon | baguhon an source]

Segun ki Judith Jesch, an mayaman na manlaen-laen nin mga saysay sa inot na siyam na libro kan Gesta ni Saxo, na kaiba igdi an tale nin Lagertha, iyo an "tunay na pinagkonsiderang pinaka'enot".[3] Sa pagladawan sa nagkapirang parapakilaban na babae sa mga saysay na ini, kinua ni Saxony an leyenda kan Amazon poon pa sa klasikong suanoy na panahon, alagad siring man manongod sa laen - laen na Daan na Norse (partikularmente Icelandic) na reperensia, na dai malinaw na namidbid. An paglaladawan ni Saxo sa mga babaeng parapakilaban na babae ginagamit man nin salang pag - agrangay: Arog kan kadaklan na klerigo kan panahon na idto, an pagheling sana ki Saxony sa mga babae iyo an seksuwal na pagdodorog. Para saiya, an mga kalasag nin Bikol na nagsayuma sa papel na ini sarong halimbawa kan diringkilan sa lumang init Denmark na pagkatapos pinaumayan kan Simbahan asin sarong pusog na monarkiya.

An sarong babae na inapod Hlaðgerðr, na iyo an namamahala sa Hlaðeyjar, nagluwas man sa gang kan ika-6 na siglo Scylding hadeng si Halfdan. Tinawan niya siya nin duwang polong bapor tanganing makatabang na madaog an saiyang mga kaiwal.[4] Si Hilda Ellis Davidson, sa saiyang komentaryo dapit sa Gesta, nagkokomento man sa literatura na ginamit kan Mga Franks, halimbawa Si Lutigarde nin Vermandois (mga 914-978), asin na an saysay manongod ki Lagertha puedeng guminikan sa tradisyon Franco.

Kan ilinaladawan ni Saxo si Lagertha na "naglalibot" (circumvolare) sa likod kan kaiwal, iinatribuwir nia saiya an kapangyarihan nin pagdulag, segun ki Jesch, na nagpaparisang sinda kadorog kan mga diveryedad.[5] Nagigirumduman kan saysay an dapit ki Kára, an valkyrie lover ni Helgi Haddingjaskati, na minalayog sa itaas nin Helga sa ralaban bilang sarong swan, nag kutana siya nin mga espensa sa saiyang suporta.[6]

Pagkamidbid sa Thorgerd[baguhon | baguhon an source]

Pigdeberso ni Davidson, arog kan pag-konsiderar nin Nora K. Chadwick na dae ini pwedeng maging posible, na si Lagertha kaano'ano ni Thorgerd (Þorgerðr Hölgabrúðr), sarong diyosa na mahihiling sa nagkapirang mga istorya.

Si Torgerd sinasamba kan, asin kun minsan sinasabing wed, an Norwegong tagapamahalang siHaakon Sigurdsson (mga 937-995), na nakaistar sa Hlaðir (Lade). Tibaad ini an ginikanan kan posibleng ngaran ni Lagertha sa saiyang propiong Old Norse, Hlaðerhir. Gaul, an Carralar kababan - kun saen si Lagertha nag - iistar segun sa mga kaputikan na harani asin iyo an sentro kan kulto ni Thorgerdd. Igdi man, susog ki Snorri Sturluson, an abogasya kan agom ni Haakon na si Thora.[7] Sa katapustapusi, an paglaladawan sa Lagertha na matabang ki Rignar sa naglalayog na buhok kaagid kan pagkaladawan kan Flateyjarbók ki Thorgerd asin kan saiyang tugang na babae na si Irba sa Haakon.


Mga toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Chadwick, Nora K. (1950). "Þorgerðr Hölgabrúðr and the trolla þing: a note on sources". In Fox, Cyril; Dickins, Bruce. The Early Cultures of North-West Europe. Cambridge University Press. p. 414. ISBN 9781107686557. 
  2. (Latin original "Archive copy". Archived from the original on 2 September 2010. Retrieved 24 March 2024. )
  3. Jesch, Judith (2001). Women in the Viking Age (New ed.). Woodbridge, Suffolk: Boydell Press. p. 178. ISBN 9780851153605. 
  4. Saxo Grammaticus (1979). Davidson, Hilda Ellis, ed. The history of the Danes: books I-IX. Translated by Fisher, Peter. Woodbridge: D. S. Brewer. p. 151. ISBN 9780859915021. 
  5. Jesch, 179.
  6. Davidson, 154.
  7. Davidson, 152.