Malalai nin Maiwand
Malala nin Maiwand
| |
|---|---|
| Namundag | 1861 Khig, Kandahar, Apganistan
|
| Nagadan | Hulyo 27, 1880 (nakaagi 18-19) |
| Nasyonalidad | Afghan |
| Iba pang ngaran | Malala, Anna, Matalai Ana |
| Midbidan | Ralaban sa Maiwand |
Si Malalai nin Maiwand (Pashto: د ميوند ملالۍ [malɑˈləi]), na bisto man bilang Malala (Pashto: ملاله), o Malalai Anna (Pashto: ملالۍ انا, buot sabihon na Malalai an "Lola") na sarong pambansang bayani kan Afghanistan na nag-rally kan Pashtun mga mandirigma kan Labanan sa Maiwand. Nakipaglaban siya kaiba si Ayub Khan asin naging responsable para sa tagumpay kan Afghan sa Labanan kan Maiwand kan 27 Hulyo 1880, kan Ikaduwang Digmaang Anglo-Afghan. Bisto man siya bilang "The Afghan Jeanne d'Arc" o bilang "The Afghan Molly Pitcher" sa Western world. dakol na mga paagi, ospital, asin iba pang institusyon na ipinangaran sa saiya sa Afghanistan. An saiyang istorya na sinabi sa mga libro nin teksto sa eskwelahan kan Afghanistan.
Biograpiya[baguhon | baguhon an source]
Si Malalai namundag kan 1861 sa baryo nin Khig, mga 3 kilometro sa sur-subangan kan Maiwand sa probinsya nin Kandahar kan Apganistan. Durante kan huring kabtang nin 1880, puminutok an guerra sa pag - oltanan kan Afghanistan asin Great Britain, na iyo an ultimong ralaban sa tahaw kan duwang estado kaidtong 1840. An mga Briton, kaiba an pwersa indiyan, naglansar na nin mayor na ekspidisyon pasiring sa Afghanistan haleng Indya. An mayor na garrison kan Britishl yaon sa Kandahar, na iyo an pinakaharaning siyudad sa banwaan nin Maiwand. An militar nin Afghanistan representado kan kumander na si Ayub Khan, aki ni Afghan Emir Sher Ali Khan. An ama ni Malalai, na sarong pastor, asin an saiyang ilusyon nakipagbali sa hukbo ni Ayub Khan sa dakulang pag'atake sa pwersang Briton-Indian kan Hulyo 1880. Arog kan dakul na mga babaeng Afghan, yaon duman an Malalai tanganing makatabang sa pag'ataman sa mga nalugadan o makataong tubig asin nagdamot nin mga armas. Sono sa lokal na mga reperensia, ini man daa an aldaw kan saiyang kasal. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2024)">citation needed</span>]
Kan mawara na an moral kan hukbo nin Afghan, apesar mas halangkaw pa dian an bilang ninda, kinua ni Malalai an banderang Afghan asin nagkurahaw:
Young love! If you do not fall in the battle of Maiwand,
By God, someone is saving you as a symbol of shame![1]
Ini an nagtaong inspirasyon sa mga naglaban na Afghan na ibagay an saindang paghihingoa. Kan magadan an sarong nangengenot na parasaludo sa bandera, si Malalai nagpaabante asin pinanindogan an bandera[2] (sarong bersyon nagsasabi siya ginamit niya an saiyang taklob bilang bandera[3]), nagkakanta nin dagai (nagkalipot nang mga kahit-kanta kan Afghan women):
With a drop of my sweetheart's blood,
Shed in defense of the Motherland,
Will I put a beauty spot on my forehead,
Such as would put to shame the rose in the garden![1]
Si Malalai mismo ginadan asin nagadan nin sarong Britanong soldados.[4] Minsan siring, an saiyang mga tataramon nagpahiro sa saiyang mga kahimanwa na manggana. Pakatapos kan ralaban, si Malalai ginawadan onra huli sa saiyang mga paghingoa asin ilinubong sa tinuboan niang baryo nin Khig, kun saen yaon pa an lolobngan kaini ngonyan. Siya [3] o 19 anyos kan magadan. Ilinubong siya baryo nin Karez kaiba an saiyang ama asin katrato, mga taga digdi ibinibilang na sarong sagradong lugar an lulubngan niya. Isinurat kan makatang Pashtun na si Ajmal Khattak an mga sumusunod na linya tungkol kay Malalai:
My Malalai is living, and they praise others' beauty.
Though they have eyes, they are blind.
Legasiya[baguhon | baguhon an source]
Nagpahiling si Malalai sa sarong buhayg pambukas na eksena kan elmentarya, He Named Me Malala.[nangangaipo nin toltolan]. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2024)">citation needed</span>]
An aktibistang Pakistan na si Malala Yousafzai pinangaranan sa pagtaong onra ki Matalai kan siya namundag kan Hulyo 12, 1997. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2024)">citation needed</span>]
Malala Maiwand, sarong peryodistang Afghan an pinangaran man na likayan an identidad na karibongan sa Afghan Joan of Arc sagkod kan saiyang paggadan kadtong Disyembre 10, 2020. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2024)">citation needed</span>]
Resepsyon[baguhon | baguhon an source]
An pagigin totoo kan estorya asin ni Malalai pinagdudahan nin dakol na intelektuwal. Dawa ngani marahay na an saiyang pag-ako kan estado nin Afghan asin dakul nagtutubod na ini tunay, garo mas totoo man nanggad iyan kisa sa historikal na realidad. Mayo nin Britanong historyador kan pa na idto an nagsabi o nasambitan an ngaran ni Malalai, dawa an lokal na mga rekord nawawara. [5] nanggad kan Britanong autor na si Howard Hensmen, sa saiyang librong The Afghan War, na nanompongan an sarong babae na kabilang sa mga gadan sa Ahmad khel, alagad nangyari an ralaban ni Ahmad hakhail kan 19 Abril 1880, mantang an laban ki Maiwand iyo kan 27 Hulyo 180.[1]
An historyador na si Afghan Muhammad Siddiq Farhand nagsurat nin tolong tomong libro na "Afghanistan kan nakaaging limang siglo"[6] sarong sikat nanggad na pidaso sa historya kan Apgan, dai man niya sinambit an sarong babae na nagngangaran Malala. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2024)">citation needed</span>]
Nasambit an enot na pagkakataon na nasambitan an pangaran ni Malalai 40-60 taon pakapoon kan ralaban nin Maiwand. Dakul nagtutubod na si Abdul Hai Habibi an nag'imbento kan istorya durante kan panahon ni Pashto Tolana sa pagsuporta sa nasyonal na estorya asin nasyonalismo ni Pastun. Si Habibi dati pigsahotan nin para'bon, sa kaso ni Pata Khazana. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2024)">citation needed</span>]
Hilingon pa[baguhon | baguhon an source]
- Nazo Tokhi, sarong ika-17ng soldados na Afghan
- Malala Yousafzai, an pinakahubin asin pinakaenot na Pashtun Nobel Prize laureate, na ipigngaran ki Matalai nin Maiwand
Panluwas na mga takod[baguhon | baguhon an source]
Toltolan[baguhon | baguhon an source]
- ↑ 1.0 1.1 Garen Ewing (2005). "Afghan heroine Malalai". Retrieved 2010-09-12.
- ↑ Najmuddin, Shahzad Z. (2006). Armenia: a Resume: With Notes on Seth's Armenians in India. Trafford Publishing. p. 103. ISBN 1-4120-7916-0. Retrieved 2010-08-22.
- ↑ 3.0 3.1 Okkenhaug, Inger Marie; Ingvild Flaskerud (2005). Gender, religion and change in the Middle East: two hundred years of history. Berg Publishers. p. 191. ISBN 1-84520-199-X. Retrieved 2010-08-22. Error sa pag-cite: Invalid
<ref>tag; name "Okkenhaug" defined multiple times with different content - ↑ Afghanistan Declassified: A Guide to America's Longest War By Brian Glyn Williams p 109
- ↑ Hensman, Howard (2008). The Afghan War of 1879–1880 : being a complete narrative of the capture of Cabul, the siege of Sherpur, the battle of Ahmed Khel, the brilliant march to Candahar, and the defeat of Ayub Khan, with the operations on the Helmund, and the settlement with Abdur Rahman Khan. Olympia Fields, IL: New Delhi. ISBN 978-0-9815378-6-3. OCLC 232130990.
- ↑ Farhang, Muḥammad Ṣiddīq; فرهنگ، محمد صديق. (2001). Afghānistān dar panj qarn-i akhīr (Chāp-i 2 ed.). Tihrān: ʻIrfān. ISBN 964-06-0305-8. OCLC 54940340.
