Marcela Marcelo

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Marcela Marcelo
Kamundagan1869
Malibay, Pasay
KagadananMarch 21, 1897
Dasmariñas, Cavite
Dahilan kan kagadanan
Laban kan Pasong Santol
OrganisasyonKatipunan
PaghiroRebolusyon nin Filipinas
AgomQuirico Lugo

Si Marcela Marcelo (1869 - Marso 21, 1897) sarong Filipinang heneral na nakipaglaban durante kan rebolusyon kan nasyon tumang sa pamamahala kan mga Kastila. Siya inapod na Selang Bagsik (Fierce Sela) para sa saiyang kaisogan.[1]

Buhay[baguhon | baguhon an source]

Namundag si Marcelo kan 1869 sa Malibay, Pasay. Kabilang siya sa sarong mayaman na pamilya na may sadiring umahan nin areca nut.[2] Pinakasalan niya si Quirico Lugo, taga-Aguho, Pateros, asin nagkaaki sinda nin sarong aking lalaki.[3]

Bilang Babaing Rebolusyonaryo[baguhon | baguhon an source]

Sarong aldaw, an agom ni Marcelo inarestar kan mga guardia sibil. Siya tuninong na nagmasid kan an saiyang agom kuanon, na dai nananangis ni nagpoprotesta.[1] An agom ni Marcelo miyembro kan Katipunan asin kun siring siya dinakop. Tinutubod na pagkabihag sa saiya mismo, ipinagkatiwala niya sa saiyang tugang na babae an saiyang aking lalaki asin naghagad sa mga rebolusyonaryo na atakehon an mga Espanyol sa saindang mga trintsera.[4] Minsan siring, mapangganang ginadan kan mga Espanyol an saiyang agom. Poon kaidto, si Marcelo nagin aktibo sa Katipunan bilang sarong heneral, na nanginginot na rebelyon. Ini bihira asin dai linalaoman para sa sarong babae alagad huling nahiling kan mga kalaban an saiyang pakikilaban, inomaw siya bilang Selang Bagsik. Si Marcelo nagtiripon asin nagsanay sa hoben na mga miyembro kan Katipunan na igwang edad poon 14-18 anyos. Nahimo man niya asin inorganisar an pag-ataman sa nalugadan na mga miyembro kan Katipunan sa Bulacan.[5]

Pagkagadan[baguhon | baguhon an source]

Monumento ni Marcela Marcelo–Lugo
Pangkasaysayan na pananda ni Marcela Marcelo–Lugo

Kan 1897, nagadan si Marcelo sa Laban kan Pasong Santol sa Dasmariñas. Giniyahan niya an sarong tropa nin soldados na maghidali pasiring sa sentro kan hukbong Kastila, alagad nabadil sa payo kan mga Espanyol si Marcelo.[6]

An dating kahilom ni presidente Emilio Aguinaldo, na si Carlos V. Ronquillo, ilinadawan si Marcelo bilang:

One of our platoons was led by a woman of great courage: a middle-aged married woman who had a child, a woman from Pasay (if we were not mistaken), who was always in the heat of the battle, with no weapons but a bolo. She died a heroine when the Spanish trenches were taken in Pasong Santol. This action so frightened the Spaniards that they ran and was driven by the infantry and Tagalog volunteers...
— Carlos V. Ronquillo, Some Minutes of the Revolution of 1896 – 1897

Mga Pagromdom[baguhon | baguhon an source]

Sarong busto ni Marcelo an itinugdok sa plaza nin Malibay bilang paggiromdom sa saiya. Yaon ini sa atubangan kan mayor na tinampo, an C. Joseph Street.[1]

An sarong paadalan an inginaran man ki Marcelo: an Marcela Marcela Elementary School, na yaon man sa saiyang ginikanan na banwaan, an Malibay.[3]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. 1.0 1.1 1.2 "Marcela Marcelo died in battle of Pasong Santol March 21, 1897" (in en). The Kahimyang Project (Primo Esteria). 21 March 2013. https://kahimyang.com/kauswagan/articles/1471/today-in-philippine-history-march-21-1897-marcela-marcelo-died-in-the-battle-of-pasong-santol. Retrieved on 1 September 2020. 
  2. "14 Amazing Filipina Heroes You Don't Know But Should" (in en-us). FilipiKnow (FilipiKnow). 8 March 2019. https://filipiknow.net/greatest-filipina-heroines/. Retrieved on 1 September 2020. 
  3. 3.0 3.1 "Marcela Marcelo dies in the battle of Pasong Santol". Punto! Central Luzon (LLL Trimedia Coordinators). 21 March 2019. https://punto.com.ph/marcela-marcelo-dies-in-the-battle-of-pasong-santol/. Retrieved on 1 September 2020. 
  4. "Sino si 'Selang Bagsik' ng Malibay?". GMA News Online (GMA News Online). 27 March 2014. https://www.gmanetwork.com/news/news/ulatfilipino/354422/sino-si-selang-bagsik-ng-malibay/story/. Retrieved on 1 September 2020. 
  5. "Investigative Documentaries: Unsung female patriots during the Philippine revolution - YouTube". www.youtube.com (GMA Public Affairs). 28 November 2015. https://www.youtube.com/watch?v=XpnJavvdADc. Retrieved on 1 September 2020. 
  6. Arias, Jacqueline (11 June 2018). "These Filipino heroines showed that women stood their own in the battlefield". Preen.ph (Hinge Inquirer Publications, Inc.). https://preen.ph/76632/these-filipino-heroines-showed-that-women-stood-their-own-in-the-battlefield. Retrieved on 1 September 2020.