Jump to content

Nuno sa punso

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
An Nuno sa punso
Iba pang ngaran nuno
Kasarian Lalaki
Rehiyon Pilipinas

An nuno sa punso o dwende ("gurang sa punso"), o simpleng nuno ("gurang" o "lolo" "ninuno"). na sarong dwende arog kan espiritu kan kalikasan (anito) sa mitolohiya kan Pilipinas. Ini na pinagtutubudan na nakaistar sa anthill o termite mound, kaya an pangaran na ini, literal na 'Nuno/Lola na nagiirok sa anthill'.

Deskripsiyon

[baguhon | baguhon an source]

An nuno iyo an espiritu kan mga apoon. Kun an sarong kahoy matumba, o magkabaro nin birhen na daga, o sa dakol pang ibang okasyon, hinahagad an permiso sa nuno, tanganing malikayan an remalaso na resulta kan pagkaanggot kaiyan. An nuno sinasabing sadit na gurangan na may halabang barabas, pero naiiba sa sarong dwende o nuno-dag kan soanoy na Filipinas. An dwende kan saiyang sadiri sa mga aki, mantang an nuno madaling maanggot na dinadanyaran nin maraot an mga nakadadanyar o makadisturbo sa saiyangmbat, asin maghahanap nin pagbasol, halimbawa paagi sa pagpangyari sa bitis nin saro na nagkikilyab tanganing magin gatok. An Nuno sa puno tinutubod man na nag'eerok sa mga lugar arog kan yaon sa irarom nin darakulang gapo, kahoy, salogan, lungib, o sa likod.

Mga abilidad sa etika

[baguhon | baguhon an source]

May kakayahan an mga Nuno na sumpaon an mga paralapas.[1] Puedeng kaiba sa sumpa an minasunod:

  • Paghangos o kolog sa arin man na parte kan hawak
  • Pagpalakop nin dugo
  • Pag - introdusir nin itom na likido
  • Mas halangkaw na pag - oswag nin buhok sa likod

Tanganing mapangganang mapasumpa an sarong tawo, dapat na harani sa nuno an paglapas. Kun an paralapas yaon sa laog, puedeng ilutab kan Nuno an ano man na kabtang kan hawak nin paglapas. Dangan an paralapas makaeksperensiya o mala ngani ta apektadong parte kan hawak, arog baga nin kulog tulak, ikinabuhay sa gatok (pagpalis-gatok sa lebel), o siling metro (kakadurupad).

Pangontra sa mga sumpa kan nuno

[baguhon | baguhon an source]

Ini Lakop sa paniniwala sa Filipinas na kun an modernong medisina dai makakabulong nin sarong partikular na kahelangan, tibaad huli sa sumpa nin nuno. An biktima dinadara sa sarong albularyo, sarong Pilipinong prayle nin tradisyonal na medisina. An albularyo magibo nin sarong klaseng pagtoodtood na inaapod na paratawas. Sa panahon kan ritwal na ini, sarong naglalaad na pidaso nin alum (tawas) o kandila antutunaw asin ibinubuga sa sarong diskarte o sabaw. Dangan an malaman na bagay pinapa'alintotohan sa ibabaw nin plangganang tubig, mala ta malipot an alum o wax asin bumuo nin mga hugis sa ibabaw kan tubig. Dangan an mga ini mainterpretar kan albularyo bilang tanda na nagtotokdo sa causa nin helang kan pasyente asin kun baga may nangyaring sumpa.

Tanganing maomayan, an pamilya kan biktima puedeng hagadon na magtao nin dolot sa nuno arog baga nin mga prutas o iba pang kakanon, inomon, o materyal na bagay. Kun an biktima may helang pa pakatapos kan dolot, tibaad kaipuhan na personal na hagadon an kapatawadan nin nuno, na pinaniniwalaan na madonong na sokol tanganing malikayan an permanenteng pagkaigwa sa biktima paagi sa maraot na espiritu, na puedeng magin dahelan nin pagkarungaw.

Pwede man gadanon an nuno paagi nin pagdakop kaini asin pagrunot kan payo kaini sa tahaw kan mga muro o paakwang. Hahaleon kaini an ano man na espesye na ipagpapakahulogan kan nuno. Alagad sa parate an paaging ini dai irinerekomendar na mag - aanggot nin sarong paryente asin katood.

An mga Nuno paraprotehir sa Daga, asin may kakayahan na makamate nin karahayan saka karatan. Kun kamo nagpapaluwas nin kadalisayan, sinda makasasabi, asin parateng ihahayag an saindang sadiri. Kun kamo igwa nin pagduda, pagkakrisismo o kadikloman, lilikayan ninda kamo o pahehelangon nindo an saindong helang kaya dai na kamo maghale sa lugar. Kun an probinsia nagigin moderno asin urbanisado na, sa parate minadulag, nagagadan, o minaiba pa digdi sa daga.

Mga Precasyon

[baguhon | baguhon an source]

Tanganing malikayan an grabeng kaanggotan nin sarong nuno sa Punso, ipinagigirumdom sa mga aki na dai magkawat sa luwas kan odto asin alas tres nin hapon. Pinapuli man sinda kan saindang mga magurang bago mag - alas sais nin banggi. An mga aki pinagbobotan man na likayan an pagigin maribok sa mga lugar kun saen tinutubod na dai nag - eerok an nuno. An mga aki pinatanidan man na maghagad nin permiso o magtaong pantay na reparo bago mag'agi sa siring na mga lugar na iniistaran kan nuno, na ginigibo paagi sa pagsabing "tabi tabibi po" (literal na "please be on the side" o "please move aside", boot sabihon, sinasabi mo an nuno na magtindog pagilid), o "pamapaglihis sako ni" o "Dai ko nangangahulogan daing danyos arog kan inaagihan ko sa saindong teritoryo, Lumang Old Man of the Mound".

Dai Pagresolber

[baguhon | baguhon an source]

Minsan ngani an kadaklan na naniniwala sa espiritu iginagalang an nuno asin kukuyogon kan dakol na dai nasusurat na susundon na naggagarantiya nin matoninong na pag - eksister sa tahaw nin Mga tawo asin nuno, iba pa, huli sa manlaen - laen na dahelan, aktibong maghihingoa na likayan o mapaanggot sinda. An tawong daing galang tuyong makiramas sa haralangkaw na madoot na lugar, mga lugar kun saen nuno man tinutubod na nag'eerok o tinuyong iisog an pigtutubod na nuno ngane makapahiling nin pagsakop sa may laog kan nakaistar sa punso.


  1. Martinez, Napoleon. "The Curse of the Nuno Sa Punso | USC Digital Folklore Archives". Retrieved 2021-02-17.