Jump to content

Nusantara

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
An binulawan na mapa kan Nusantara sa laog kan Hall of Independence, Indonesian National Monument, Jakarta. Mahihiling na kaiba man an Sabah, Sarawak, Brunei asin Subangan na Timor.

An Nusantara saróng makabagong katagâ na Malay-Indones na minamanungod sa kabuuhan kan Kaiislahan na Indonesya.[1] Gikan ini sa Suanoy na Habanes asin "kaiislahan" an boot sabihon.[2] Sa ngunyan na Malaysia, minamanongod an katagâ sa "Kaligirang Malay".

Linya an katagâ na Nusantara sa panunumpa ni Gajah Mada kadtong 1336, na pigsurat gamit an suanoy na Habanes sa Pararaton dangan sa Nagarakretagama.[3] Si Gajah Mada saróng makapangyarihang pinuno nin militar dangan punong ministro kan Majapahit na nagtao nin pagkabisto sa bilog na imperyo. Siya nagtataong-panata na pigtituluhan na Sumpah Palapa, kun saen nanumpa siya na dae kakakon nin miski na anong pagkakan na igwang halong panimpla hasta dae niya nasasakyada an enterong Nusantara sa karangalan kan Majapahit.

Sa ngunyan na pag-aadal, pigtutubudan na an konseptong Nusantara bakong gikan ki Gajah Mada sa enot na pagkakataon kadtong 1336. Ini mas naenot na namukna kan 1275 bilang Cakravala Mandala Dvipantara na gikan ki Kertanegara kan Singhasari.[4] An Dvipantara iyo an taramon na Sanskrit na an boot-sabihon "mga islang nakatanga", parehas na boot sabihon an magkatumbas na katagâ nin "nusa" kan Nusantara asin dvipa na "isla". An taramon o katagâ minatukoy sa Kaiislahang Sur-subangang Asya. Pigplano ni Kertanegara na pagsaroon an mga kahadean sa Sur-subangan na Asya sa lideres kan Singhasari bilang depensa sa nagkukusog na pwersa kan Dinastiyang Yuan sa Kadagáang kan Tsina.

Mga Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. Echols, John M.; Shadily, Hassan (1989), Kamus Indonesia Inggris (An Indonesian-English Dictionary) (1st ed.), Jakarta: Gramedia, ISBN 979-403-756-7 
  2. Friend, T. (2003). Indonesian Destinies. Harvard University Press. p. 601. ISBN 0-674-01137-6. 
  3. Mpu, Prapañca; Robson, Stuart O. (1995). Deśawarṇana: (Nāgarakṛtāgama). KITLV. ISBN 978-90-6718-094-8. 
  4. Wahyono Suroto Kusumoprojo (2009). Indonesia negara maritim. PT Mizan Publika. ISBN 978-979-3603-94-0. 

Mga Panluwas na Takod

[baguhon | baguhon an source]