Olimpikong Karawat sa Tig-init

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

An Olimpikong Karawat sa Tig-init o an Karawat nin Olimpiyada mga internasyunal na okasyon nin pakurusogan na pandakulan, na piggigibo lambang apat na taon, na pigpapadalagan kan Internasyunal na Olimpikong Komite (IOC). Mga medalya an iginagawad sa lambang okasyon, na mga medalyang bulawan an para sa enot na pwesto, pirak sa ikaduwa, asin bronse sa ikatolo. Ini sarong tradisyon na nagpoon pa kan 1904. An Olimpiko sa Tig-lipot pigbilog man huli kan matriumpong Olimpiko sa Tig-init.

An Karawat pigpadakula poon sa 42 kompetisyon na igwa nin hababâ sa 250 lalaking atleta hanggan sa 300 kompetisyon na igwa nin labi sa 10,000 parakawat kan parehong tawoha halì sa 205 nacion. Nag-asa an organizers para sa 2008 Olimpiko sa Tig-init sa Peking nin haros 10,500 atleta na maging parte sa 302 kompetisyon kan Karawat.[1]

An Estados Unidos nag-host na nin apat na karawat Olimpiko sa Tig-init, dakol sa arin man na nacion. An Reino Unida makaka-host nin tolong karawat na Olimpiko sa Tig-init pag ini nagbalik sa Britanikong kapitolyo sa 2012, gabos kan mga ini piggibo (asin gigibuhon sa Londres, magigin enot na ciudad ini na makapot kan Olimpikong Kawarat sa Tig-init nin tolong bese. An Alemanya, Australya, Gresya asin Pransya gabos nang nagkapot kan Olimpiko sa Tig-init nin duwang beses. An ipa pang nacion na nagkapot na kan Olimpiko sa Tig-init iyo an Belhika, Espanya, Finlanda, Hapon, Italya, Kanada, Korea nin Sur, Mehiko, Nederlands, Swesa asin an Unyon Sobiet. An Republikan Popular kan Tsina nagkapot kan Olimpiko sa Tig-init sa Peking kan 2008. Apat na ciudad an nagkapot nin duwang Olimpikong Karawat sa Tig-init: Los Angeles, Londres, Paris asin Atenas.

Uusipon[baguhon | baguhon an source]

An mga naenot na taon[baguhon | baguhon an source]

An pagbukas na seremonya kan enot na Olimpikng Karawat sa Panathenaic Stadium.
Panorama kan Panathinaiko Stadium

An modernong Olimpikong Karawat ipigmuknâ kan 1894 kan pigmawot ni Pierre Fredi, Baron de Coubertin na ibariwas an pagkakairitindihan kan gabos na nacion sa paagi nin kompetisyon nin pakurusogan. Ipigbase niya an saiyang Olimpiko sa Taon-taon na Karawat kan Olimpyanong Sociedad nin Wenlock, na pigralabanan sa Much Wenlock poon 1850.[2]

An enot na edisyon kan karawat ni de Couberti piggibo sa Atenas kan 1896, na nagalok nin 245 parakawat, 200 kaini Greko, asin 14 nacion sana an representado. Anupaman, mayong siring na internasyunal na kompetisyon an nabilog bàgo kaini. Dai pigtotogotan an kababaihan na atleta na magbali, alagad sarô, si Stamata Revithi, an nagdalagan sa kurso nin maraton na nagsabing "[i]f the committee doesn’t let me compete I will go after them regardless".[3]

An 1896 Olimpiko sa Tig-init, oficial na bisto na Karawat kan I Olimpyada, sarong internasyunal na kompetisyon na pigselebrar sa Atenas, Gresya, poon Abril 6 hanggan Abril 15, 1896. Ini an enot na Olimpikong Karawat na piggibo sa Modernong panahon. An Suanoy na Gresya iyo an pigmundagan kan Olimpikong Karawat, huli kaiyan an Atenas an angay na gibuhan kan modernong Karawat. Pig-uyonan an ciudad na magkapot kan sarong kongreso na pigbilog ni Pierre de Coubertin, sarong Pranses pedagogo asin historiador, sa Paris, kan Hunyo 23, 1894. An Internasyunal na Olimpikong Komitiba (IOC) pigbilog man kaidto.

Lista nin Olimpikong pakurusogan[baguhon | baguhon an source]

Igwang 42 na mangiriba-ibang pakurusogan sa 55 mangiriba-ibang disiplina an nagin parte na kan programa kan Olimpiko sa sarong punto o iba pa. An karawat igwa nin 28ng pakurusogan an nagbilog kan iskedyul para sa 2000, 2004, asin 2008 Olimpiko sa Tig-init, alagad an beysbol asin sopbol pighalì tangarig magkaigwa nin listang 26 para sa 2012 Karawat.[4]

An Olimpikong Pakurusogan sa Tig-init o Federasyon piggugrupo sa irarom nin sarong parehong organisasyon na inaapod na Asosasyon nin Federasyon Olimpiko sa Tig-init (ASOIF).

  Pakurusugan sa presente     Dai na kinakawat

Pakurusogan Mga Taon
Pagpana 1900–1908, 1920, poon 1972
Artistikong paglangoy Poon 1984
Atletiks Gabos
Badminton Poon 1992
Beysbol 1992–2008, 2021
Basketbol Poon 1936
Basque pelota 1900
Buruntolan 1904, 1908, poon 1920
PAgbaroto Poon 1936
Kriket 1900
Krokwet 1900
Pagbisekleta Gabos
Pagtabsong Poon 1904
Pagkabayo 1900, poon 1912
Eskrima Gabos
Hokey pandaga 1908, 1920, poon 1928
Putbol 1900–1928, poon 1936
Golpe 1900, 1904, poon 2016
Dyimnastiks Gabos
Handbol 1936, poon 1972
Jeu de paume 1908
Dyudo 1964, poon 1972
Karate Poon 2021
Lacrosse 1904, 1908
Pakurusogan Mga Taon
Modern pentathlon Poon 1912
Polo 1900, 1908, 1920, 1924, 1936
Raketa 1908
Roque 1904
Pagsagwan Poon 1900
Rugby union 1900, 1908, 1920, 1924
Rugby sevens Poon 2016
Paglayag 1900, poon 1908
Pagbadil 1896, 1900, 1908–1924, poon 1932
Pag-iskeytsbord Poon 2021
Sopbol 1996-2008, 2021
Sport climbing Poon 2021
Surping Poon 2021
Paglangoy Gabos
Table tennis Poon 1988
Taekwondo Poon 2000
Tennis 1896–1924, poon 1988
Triatlon Poon 2000
Tug of war 1900–1920
Bolibol Poon 1964
Motorsports pantubig 1908
Polo pantubig Poon 1900
Pagbuhat-gabat 1896, 1904, poon 1920
Gurumolan 1896, poon 1904

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. "Beijing 2008: Games program Finalized". International Olympic Committee. 2006-04-27. http://olympic.org/uk/news/olympic_news/full_story_uk.asp?id=1797. Retrieved on 2006-05-10. 
  2. Jeffrey, Ben. "Father of the modern Olympics". British Broadcasting Corporation. http://www.bbc.co.uk/shropshire/features/2004/08/william_penny_brookes.shtml. Retrieved on 2006-05-06. 
  3. Tarasouleas, Athanasios (Summer 1993). "The Female Spiridon Loues". Citius, Altius, Fortius 1 (3): 11–12. http://www.aafla.org/SportsLibrary/JOH/JOHv1n3/JOHv1n3e.pdf. 
  4. "Fewer sports for London Olympics". BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 2005-07-08. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/other_sports/olympics_2012/4658925.stm. Retrieved on 2006-05-05. 

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]