Pagbuhay-liwat kan mga suanoy asin lumang musika

An urulay dapit sa kun pano itogtog an musika na mga suanoy na o lumaon na o hale sa panahon haloy nang nag-agi, nagpukaw sana nin nagdadakulang interes kan nag'abot an ika-19 na siglo, kan an mga Europeo nagpoon magsalingoy sa antigong kultura, asin an mga musiko nadudukayan an yaman musikal gikan mga amay na siglo. An ideya na matogtog an suanoy na musika sa paaging mas "awtentiko", na dara an pagtubod na tinutugtog ninda ini sa kun ano an gibo kan mga orihinal na paratogtog namukna sana kan ika-20ng siglo; mala ta napundar an sinasabing pagbuhayliwat kan lumang musika (Ingles: early music revival) na sagkod ngonyan padagos pa.

Pag'adal asin pagtogtog nin antigong musika bago kan Ika-19 na siglo

Sa Inglaterra, si Johann Pepusch nagpundar nin "Academy of Ancient Music" kan mga 1720 sa maigot na pag'adal kan musika ninda Palestrina, Tomás Luis de Victoria, William Byrd, Thomas Morley, asin iba pang mga kompositor sikyera sobra nang sarong siglo sa pagkagurang. Sa Vienna, si Baron Gottfried van Swieten nagpepresentar nin mga house concerts nin antigong musika pahinapos nin 1700, kun saen si Mozart nagtalubo an saiyang pagkamoot sa musika ni Bach asin Handel.

Sa paghinapos kan ika-18ng siglo, si Samuel Wesley maigot pig'aanduyogan asin pagpapalakop an musika ni Bach.

Ika-19 na siglo

Kan 1808, si Samuel Wesley saiya nang pigtutugtog an musika organo ni sa seryeng mga konsyerto sa London.

Si Felix Mendelssohn parati natata'wan kredito bilang importanteng pigura sa pagpabalik kan mga antigong musika nin nakaagi. Siya nagkondukta nin bantog na gayong pagtogtog kan Bach's St Matthew Passion kan 11 Marso 1829. An konsyerto nasambitan nanggad na saro sa mga makahulogan na pangyayari sa punto nin "pagpabalik giraray kan lumang musika", alagad an pagtogtog guminamit nin kontemporaryong mga instrumento asin an obra pinag-gutos, na naloktawan mga parteng importante sa musika ni Bach.

Kaamayi nin Ika-20ng siglo

Kaamayi nin ika-20ng siglo, mga historyador musikal na luwayluway nagtutunga sa adal nin musikolohiya nagpoon nang maghiling sa Musikong Medieval asin Musikong Renasimyento nin mas maingat, asin sinda n aghirimo nin mga edisyon kan dakul na mga obra. Palaen kan mga koro sa mga simbahan sa Inglaterra na binubuhay an mga piyesang ini, na iyo an nagtugdas nin bagong estandarte asin tradisyon sa pagtogtog kan Renasemyentong musikang koro, magkapira man na mga independyenteng mga instrumental na ensemble an nagturunga kan mga 1960. Kabarali igdi an Musica Reservata asin an ki David Munrow'ng Early Music Consort. An pagsaligsig sa kaamaying musika ginigiribo kan mga myembro sa Galpin Society asin mga independyenteng mga iskolar arog ninda Mary Remnant asin Christopher Hogwood.

Mga importanteng kalakawan sa 'pagbuhayliwat nin lumang musika' kabali an 1933 na pagtugdas kan Schola Cantorum Basiliensis sa Basel, Switzerland ni Paul Sacher— katuwang an mga distinggidong mga musiko kabarali na diyan an pioneering specialist sa amay na musikang vocal si Max Meili, na mahiwas asin hararom na nag'ambag sa L'Anthologie Sonore na serye nin mga rekording kan amay na musika asin nagrekord man kan Renaissance lute songs para sa HMV—asin an presentasyon kan 1937 asin rekording kan ibang recording mga ki Monteverdi na Madrigal ni Nadia Boulanger sa Pransya. Si Arnold Dolmetsch konsiderado man na saro sa mayor na pigura sa pagbuhayliwat kan mga amay na musika ksn IKa-20ng siglo. An 1915 na libro ni Dolmetsch The Interpretation of the Music of the XVIIth and XVIIIth Centuries sarong harayong lakad para sa pagtalubo sa autentikong pagtogtog kan mga lumang musika.

Mga basahon pa

• Haskell, Harry (2001). "Revival". In Sadie, Stanley; Tyrrell, John. The New Grove Dictionary of Music and Musicians (2nd ed.). London: Macmillan. ISBN 978-1-56159-239-5. ‎
• Hogwood, Christopher (1980). Music at Court. Gollancz. ISBN 978-0-575-02877-7. 
• Remnant, M. "The Use of Frets on Rebecs and Medieval Fiddles" Galpin Society Journal, 21, 1968, p. 146.
• Commanday, Robert (21 July 2012). A Millennium in 50 Years: The Discovery of Early Music (Speech). Festival and Academy of the American Bach Soloists in the Caroline H. Hume Concert Hall at the San Francisco Conservatory of Music. Archived from the original on 29 September 2022. Retrieved 17 October 2022. 
• Remnant, M. and Marks, R. 1980. ‘A medieval “gittern”’, British Museum Yearbook 4, Music and Civilisation, 83–134.
• Remnant, M. "Musical Instruments of the West". 240 pp. Batsford, London, 1978. Reprinted by Batsford in 1989 ISBN 9780713451696. Digitized by the University of Michigan 17 May 2010.
• Remnant, Mary (1986). English Bowed Instruments from Anglo-Saxon to Tudor Times. Clarendon Press. ISBN 978-0-1981-6134-9. 
• Remnant, Mary (1989). Musical Instruments: An Illustrated History : from Antiquity to the Present. 54. Amadeus Press. ISBN 978-0-9313-4023-9.