Pagkalula

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Mate kan sarong inaatake nin lula'

An pagkalula (Ingles: vertigo) iyo an mate na an palibot mo garo nag'iitok. Pwede ini namamate mo naliliyo ka asin nawawara' an saimong panimbang. An pagkalula' bakong helang kundi sintomas kawsa nin manlaenlaen na kamugtakan o kondisyon kan hawak.

Duwang klase an pagkalula. An saro idtong inaapod na peripheral vertigo asin an ikaduwa iyo idtong inaapod na central vertigo.[1] An peripheral vertigo nangyayari kun may problema sa interior an talinga. An inaapod na Central vertigo an problema yaon mismo sa hutok: Ini pwedeng kawsa nin magkapirang isyu siring kan impeksyon, tumor sa hutok, o na'antal an hutok na ini nagkabarana' asin nalugadan o ini nagka-istrok.[2]

Kaibahan kan pagkalula' sa pagkaribong[baguhon | baguhon an source]

Mantang an pagkaribong asin pagkalula' parehong problema sa pagbabalanse, an duwang sintoma magkaiba. An pagkaribong may mate kang sa kaenterohan dai ka makatimbang. Sa pagkalula' mate mo nag'iisog ka asin saimong palibot nagtataririk.[3]

Mga apektadong gayo kan pagkalula'[baguhon | baguhon an source]

An pagkalula' pwedeng mangyari anoman na edad alagad ini kumon sa lampas nang edad 65. An mga babae daa mas may tendensya atakihon nin lula' kisa mga lalaki. An nagbabados pwede man magkalula' dara kan saiyang pagbabados. An pagkalula' na grabe makatakot pero bako man seryosong kamugtakan. Alagad, an pagkalula' pwedeng konektado sa mas seryosong helang, orog na kun an saro nakakamate nin balik-balik o halawig na pagkalula'.[4]

Pagkalula' dai namamana[baguhon | baguhon an source]

Mantang ini bakong hereditaryo na mana sa linya nin pamilya, ini pwedeng sintomas nin mga pirang kondisyon na yaon naririsa sa mga sadiring-tawo, kaya pwede an pagkalula' imbwelto an mga henetikong karamugtakan. [5]

Mga sintomas asin kawsa[baguhon | baguhon an source]

Siring sa nasambit na, an pagkalula' sintomas nin dakul na mga kondisyon. Alagad, ini pwede magtunga kombinasyon nin ibang mga sintomas, arog kan mga minasunod: pagsusuka asin pagdigwa', kasakitan sa pagtitimbang, tinnitus (may haginghing nadadangog sa talinga), kulog-payo, pagkaliyo, mateng pano' an talinga, nystagmus (an mata nagpaparahiro wala too).

Mga diagnosis asin pag'eksamen[baguhon | baguhon an source]

Fukuda-Unterberger’s test: Papalakawon kang pirong saimong mata nin 30 segundo. Kun ika magbirik o magpagilid, an boot sabihon igwa kang problema sa interior kan saimong talinga.

Romberg’s test: Sa eksamen na ini, hagaron saimo na magpirong ka kan mata mo orawang nakatindog, an duwang bitis dukotan asin mga takyag sa duwang gilid. Kun an mate mo garo ka matumba o magtagilid pwedeng igwang problema ka sa central nervous system.

Head impulse test: Sa eksamen na ini, an doktor maluway na hinihiro an payo sa mag'ibong na gilid mantang ika nagtuturuhok sana sa sarong bagay. Igdi pigmamasdan kun an inner ear balance system sa pagkontrol kan hiro kan saimong mata toltol mantang an payo nagtatabyon maluway.

Vestibular test battery: Magkapirang klaseng eksamen na ini sa paghanap kan problema sa interior kan talinga. Mga abtang kinakaag sa mga mata mo sa pag monitor kan hiro nin mata mantang ini nagsusunod sa sarong pigtuturuhokan, na sabay pighihiro mo an payo asin hawak, asin maski kaagan nin maimbong asin malipot na tubig sa kanal nin talinga.

Dagdag pa sa mga eksamen na ini pwedeng an doktor obligaron kang mag'agi sa inaapod na mga radiograph arog kan CT (computed tomography) scan o Magnetic resonance imaging (MRI).

Toltolan[baguhon | baguhon an source]