Patrocinio Gamboa
| Patrocinio Gamboa | |
|---|---|
| Kamundagan | Patrocinio Gamboa y Villareal Abril 30, 1865 Jaro, Syudad nin Iloilo, Pagkakapitanong Heneral kan Filipinas[1] |
| Kagadanan | Nobyembre 24, 1953 (edad 88) |
Lulubngan | Balantang Veterans' Cemetery, Jaro, Syudad nin Iloilo, Filipinas |
| Nasyunalidad | Pilipino |
| Iba pang mga ngaran | Tia Patron |
| Midbid bilang | patriyotikong mga pag-iiskusar sa kasagsagan kan Rebolusyung Pilipino |
| Mga magurang | Fermín Gamboa Leonarda Villareal |
Si Patrocinio Gamboa y Villareal (Ika-30 kan Abril 1865 – Ika-24 kan Nobyembre 1953) sarong bistadong Pilipinang rebolusyunryo para sa saiyang partisipasyon sa Rebolusyong Pilipino. Bistong maray si Gamboa sa paggibo na itaas an wagayway kan Filipinas sa kasagsagan kan inagurasyon kan rebolusyunarong gobyerno kan Visayas sa Santa Barbara, Iloilo.[2]
Amay na Pagkabuhay
[baguhon | baguhon an source]Iminundag si Patrocinio Gamboa sa Jaro, Iloilo, Filipinas kan ika-30 nin Abril 1865 kina Fermín Gamboa asin Leonila Villareal. Pigbautismuhan siya kan ika-7 nin Mayo 1865 sa Simbahan nin Jaro sa paagi ni Francisco Agüería, asin si Severina Gamboa an saiyang ninang.[1] Nagtao nin mga pribadong tyutor an saiyang mayamang pamilya para sa saiyang edukasyon. Saro man na masugid na parabasa nin mga klasikong Espanyol asin mga diyaryo si Gamboa. Hararom man siyang naimpluwensyahan kan mga akdang literatura kan Propagandang Hiro. Bilang aking babaye kan mayaman asin prominenteng pamilya, bistado man siya sa komunidad. Tapat siya sa relihiyon, independiyenteng pag-iisip, asin matapang na puso.[3]
Rebolusyong Pilipino kontra sa Espanya
[baguhon | baguhon an source]Kabali sa mga enot na nagbayon sa rebolusyon, saro si Tia Patron sa mga para-organisar kan "Comite Central Revolucionario de Visayas" ("Sentral na Rebolusyunarong Komite kan Visayas"), na kun saen pigbubuo nin pinakabuod kan sa kalaunan naging huring Rebolusyonaryong Gobyerno kan Visayas. Pig-alagaan niya an mga nalugadan dangan igwang hilang na mga suldados sa larangan kan gera. Nagkolekta man siya nin mga kaarambagan sa gera gikan sa Intsik sa Iloilo dangan nagtipon nin mga pagkakan asin mga suplay nin medikal, mga armadas, dangan mga sandata para sa mga rebolusyonaryong puwersa. Nin huli digdi, pigtuturing siyang "Magiting na babaye kan Jaro.."[4]
Pighaluan kan historiya nin komedya an saiyang istorya nin kabayanihan. Kadtong Nobyembre 17, 1898, ipinagdiwang an rebolusyonaryong gobyerno kan Visayas. Pig-apod na bandera an gayong okasyon . Naghanda an mga babaye kan Jaro nin sarong replika kan bandera na piggibo ni Marcela Agoncillo para ki Heneral Emilio Aguinaldo sa Hong Kong. An problema, yaon sa paghahatod kaini sa punong-tanggapan kan Santa Barbara ni Heneral Martin Delgado. Sa tanga kan duwang banwaan pinagbabadil kan mga guwardyang Espanyol an sisay man na pinaghihinalaang kaayon sa mga rebolusyonaryong puwersa. Lubusan nindang pigsuri an mga sibilyan na nagbabagtas sa mga dalan. Nagboluntaryo sina Gamboa asin an huben na tenyenteng si Honorio Solinap para sa gawain. Pigbalot ni Gamboa an rebolusyonaryong bandila sa palbot kan saiyang tagiliran o baywang, pigtago niya ini sa laog kan saiyang mga gubing. Huminali an duwa bilang mag-agom na naghahatod nin dayami sa sarong karwahe. Nakatago sa irarom kan dayami an sarong saber na sarong regalo ni Heneral Aguinaldo ki General Delgado. Nag-abot an karwahe sa sarong roadblock dangan an duwa nahampang sa panganib. Tanganing mailikay an atensyon kan mga guwardya, ipigtakda nin Gamboa an sarong iwal mag-agom sa saiyang sadiri bilang sarong namamanalaging agom, nagmumuka nin kapus-palad na maluyahong agom. Nagkurahaw siya dangan pigsumpa an saiyang agom, pigkudot niya,pigbugbog dangan pigparasuntok niya. Pighiro ninda an saindang mga parte kaya napakumbinsi ninda dangan pigpayagan na kan mga guwardiya, na daing pundo nin pagpusngak, na mag-agi. Pighatod ninda an bandera sa oras para sa mga seremonya kan inagurasyon.[5][6]
Kinalaunang buhay asin pagkagadan
[baguhon | baguhon an source]Pigtanggihan ni Gamboa an pig-aalok na pensiyon sa buhay kan kolonyal na gobyerno, dangan nagtaram, “Pigtao ko an sakong mga serbisyo, nin huli ta padangat ko an sakong nasyon. Dae ako naghahagad nin kabayadan para sa mga serbisyong ini.”[4] Nagadan siya kan ika-24 nin Nobyembre 1953 asin piglubong sa Balantang Veterans' Cemetery sa Jaro. Sa saiyang honra, sarong patalandaan an pigkaag sa Jaro, Iloilo kan ika-21 nin Disyembre 1980.[3]
Mga toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ 1.0 1.1 "Film # 004218150 Image Film # 004218150; ark:/61903/3:1:3QS7-89GQ-L9HR-Y — FamilySearch.org". Retrieved December 8, 2016.
- ↑ babae sa Rebolusyong Pilipino (1998). Ateneo de Manila University p.366
- ↑ 3.0 3.1 Patrocinio Gamboa(1865 - 1953) Revolutionary “Heroine of Jaro” Web Article
- ↑ 4.0 4.1 Ilonggo in History: Patrocinio Gamboa, Heroine of Jaro Archived 2014-07-14 at the Wayback Machine. Web News Article
- ↑ Philippine Heroines of the Revolution: Maria Clara they were not Yoder, Robert L.,FAPC. Web Article
- ↑ Iloilo Nationalism Archived 2014-05-08 at the Wayback Machine. Iloilo Nationalism. Research Center for Iloilo. Web Article
Sarong saringsing an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.