Jump to content

Saparmurat Niyazov

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
His Excellency Turkmenbashi
Saparmurat Niyazov
Saparmyrat Nyýazow
Si Niyazov kan 2000.
1st President of Turkmenistan
Termino
2 Nobyembre 1990 – 21 Desyembre 2006
Prime Minister Han Ahmedow (1990–92)
Bise Presidente Orazgeldi Aýdogdyew
Gurbanguly Berdimuhamedow
Suminunod ki Naitogdas an opisina
Sinundan ni Gurbanguly Berdimuhamedow
Pamayo kan Democratic Party of Turkmenistan
Termino
27 Oktubre 1991 – 21 Desyembre 2006
Suminunod ki Naitogdas an opisina
Sinundan ni Gurbanguly Berdimuhamedow
First Secretary of the Central Committee of the Communist Party of Turkmenistan
Termino
21 Desyembre 1985 – 16 Desyembre 1991
Suminunod ki Muhammetnazar Gapurow
Sinundan ni Office abolished
Bilog na kaapil kan 28th Politburo
Termino
14 Hulyo 1990 – 29 Agosto 1991
Personal na mga detalye
Kamundagan Saparmurat Atayevich Niyazov
(1940-02-19)19 Pebrero 1940
Gypjak, Turkmen SSR, Soviet Union
Kagadanan 21 Desyembre 2006(2006-12-21) (edad 66)
Ashgabat, Turkmenistan
Partido politikal TDP
Agom Muza Niyazova[1]
Mga aki
Mga magurang Atamyrat Niyazov

Gurbansoltan Niyazova (later known as Gurbansoltan Eje)

Edukasyon Leningrad Polytechnic Institute
Trabaho Inhinyero elektrikal
Military service
Allegiance  Turkmenistan
Serbisyo/sangay Flag of Turkmenistan Armed Forces of Turkmenistan
Ranggo General of the Army[2]

Si Saparmurat Atayevich Niyazov (Pebrero 19, 1940 - Disyembre 21, 2006), midbid man sa Turkmen: Türkmenbaşy, Russian: Туркменбаши, na nangangahulogan "payo kan mga Turkmen," sarong pulitikong Turkmen na namahala sa Turkmenistan poon 1985 sagkod kan siya magadan kan 2006 bilang diktador. Enot siyang sekretaryo kan Partido Komunista nin Turkmen poon 1985 sagkod 1991 asin sinuportahan an pagprobar kan kudeta kan Sobyet kan 1991. Padagos siyang namahala sa Turkmenistan sa laog nin 15 taon pakatapos kan independensya sa Unyon Sobyet kan 1991.

An apod saiya kan Turkmen media sa paggamit kan titulo, Saiyang "Excellency Saparmurat Turkmenbashy, Presidente kan Turkmenistan asin Chairman kan Gabinete kan mga Ministro".[3] An saiyang saiyang titulo na Turkmenbashy, na boot sabihon Payo kan Turkmen, inapod an saiyang posisyon na kagtogdas asin presidente kan Asosasyon nin mga Turkmen kan Kinaban. Kan 1999, idineklarar si Niyazov kan Assembly of Turkmenistan bilang an Presidente sagkod paman nin Turkmenistan.

Kan panahon niya, saro siya sa pinakakalubosan, despotiko asin mapan-aping diktador sa kinaban. Pinalakop niya an kulto nin personalidad sa palibot niya asin inimponer niya an saiyang personal na mga palaen na ugale sa nasyon, arog baga kan pagliwat sa ngaran kan mga bulan asin aldaw kan semana sa mga pagsambit kan saiyang autobiograpiya na Ruhnama.[4] Ginibo niya iyan tanganing basahon an Ruhnama sa mga eskwelahan, unibersidad asin organisasyon nin gobyerno, an bagong mga empleyado nin gobyerno binalo sa libro sa mga interbio sa trabaho asin an eksaminasyon sa mga katokdoan kaiyan na kabtang kan pagbalo sa mga nagmamaneho sa Turkmenistan. Kan 2005, nagsirbe siya sa gabos na rural na libraryo asin ospital sa luwas kan kabeserang siyudad nin Ashgabat, sa sarong nasyon na kan panahon na idto sobra sa kabanga an populasyon nag-eerok sa mga rural na lugar, oras na sinasabi na, "Kun naghehelang an mga tawo, pwede sindang magpasiring sa Ashgabat."[5]

Sa irarom kan saiyang pamamahala, an Turkmenistan igwang pinakahababang linalaoman na lawig nin buhay sa Asya Sentral. An lakop sa globong Saksi, na sarong grupo nin organisasyon dapit sa mga deretso nin tawo sa Londres, nagbareta na an kwarta sa irarom kan kontrol ni Niyazov asin nagkakapot sa ibang nasyon tibaad labi sa US$3 bilyones, na diyan sa pag-oltanan nin $1.8 ⁇ .6 bilyones an soboot yaon sa Foreign Exchange Reserve Fund sa Deutsche Bank sa Alemanya.

  1. (in ru). Komsomolskaya Pravda. 2006-12-22. http://www.kp.ru/daily/23828.4/61544. 
  2. Öçmejek şöhrat – Türkmen Edebiyaty – Publisistika. (9 May 2020). In kitapcy.com. http://kitapcy.com/news/ocmejek_sohrat/2020-05-09-61[permanent dead link] There is a police academy named after Niyazov called "General of the Army Saparmurat Niyazov Academy", meaning he had been promoted at some point during his presidency.
  3. Warren, Marcus (9 August 2002). "A date with destiny for Turkmen leader". The Daily Telegraph (Moscow). https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/turkmenistan/1404016/A-date-with-destiny-for-Turkmen-leader.html. 
  4. BBC News, "Turkmen go back to old calendar", 24 April 2008.
  5. BBC News, "Turkmen leader closes hospitals", 1 March 2005.