Hilingon an source kan Saparmurat Niyazov

{{Infobox officeholder
| honorific-prefix    = [[His Excellency]] Turkmenbashi
| name                = Saparmurat Niyazov
| native_name         = {{Nobold|Saparmyrat Nyýazow}}
| native_name_lang    = 
| image               = Nyyazov in February 1998.jpg
| imagesize           =270px 
| caption             = Si Niyazov kan 2000.
| office              = 1st [[President of Turkmenistan]]
| vicepresident       = Orazgeldi Aýdogdyew<br />Gurbanguly Berdimuhamedow
| primeminister       = [[Han Ahmedow]] (1990–92)
| term_start          = 2 Nobyembre 1990
| term_end            = 21 Desyembre 2006
| predecessor         = ''Naitogdas an opisina''
| successor           = [[Gurbanguly Berdimuhamedow]]
| office1             = Pamayo kan [[Democratic Party of Turkmenistan]]
| term_start1         = 27 Oktubre 1991
| term_end1           = 21 Desyembre 2006
| predecessor1        = ''Naitogdas an opisina''
| successor1          = Gurbanguly Berdimuhamedow
| office2             = [[Secretary (title)|First Secretary]] of the Central Committee of the [[Communist Party of Turkmenistan]]
| term_start2         = 21 Desyembre 1985
| term_end2           = 16 Desyembre 1991
| predecessor2        = [[Muhammetnazar Gapurow]]
| successor2          = ''Office abolished''
| office3             = Bilog na kaapil kan [[28th Politburo of the Communist Party of the Soviet Union|28th Politburo]]
| term_start3         = 14 Hulyo 1990
| term_end3           = 29 Agosto 1991
| birth_name          = Saparmurat Atayevich Niyazov
| birth_date          = {{Birth date|1940|2|19|df=y}}
| birth_place         = [[Gypjak]], [[Turkmen SSR]], [[Soviet Union]]
| death_date          = {{death date and age|2006|12|21|1940|2|19|df=y}}
| death_place         = [[Ashgabat]], [[Turkmenistan]]
| spouse              = [[Muza Niyazova]]<ref name=KP>{{cite news|script-title=ru:Наследником Туркменбаши может стать следователь московской прокуратуры|date=2006-12-22|publisher=Komsomolskaya Pravda|language=ru|url=http://www.kp.ru/daily/23828.4/61544|access-date=2006-12-22}}</ref>
| children            = {{flatlist|
*[[Murat Niyazov|Murat]]
*Irina}}
| parents             = [[Atamyrat Niyazov]]<br />
[[Gurbansoltan Eje|Gurbansoltan Niyazova]] (later known as [[Gurbansoltan Eje]])
| profession          = Inhinyero elektrikal
| party               = [[Democratic Party of Turkmenistan|TDP]]
| education           = [[Leningrad Polytechnic Institute]]
| allegiance          = {{flag|Turkmenistan}}
| branch              = {{flagicon|Turkmenistan}} [[Armed Forces of Turkmenistan]]
| rank                = [[:ru:Генерал армии (государства Средней Азии)|General of the Army]]<ref>Öçmejek şöhrat – Türkmen Edebiyaty  – Publisistika. (9 May 2020). In kitapcy.com. http://kitapcy.com/news/ocmejek_sohrat/2020-05-09-61{{dead link|date=January 2023|fix-attempted=yes}} There is a police academy named after Niyazov called "General of the Army Saparmurat Niyazov Academy", meaning he had been promoted at some point during his presidency.</ref>
}}

Si '''Saparmurat Atayevich Niyazov''' (Pebrero 19, 1940 - Disyembre 21, 2006), midbid man sa Turkmen: '''''Türkmenbaşy''''', Russian: '''''Туркменбаши''''', na nangangahulogan "payo kan mga Turkmen," sarong pulitikong Turkmen na namahala sa Turkmenistan poon 1985 sagkod kan siya magadan kan 2006 bilang diktador. Enot siyang sekretaryo kan Partido Komunista nin Turkmen poon 1985 sagkod 1991 asin sinuportahan an pagprobar kan kudeta kan Sobyet kan 1991. Padagos siyang namahala sa [[Turkmenistan]] sa laog nin 15 taon pakatapos kan independensya sa Unyon Sobyet kan 1991.

An apod saiya kan Turkmen media sa paggamit kan titulo, Saiyang "Excellency Saparmurat Turkmenbashy, Presidente kan Turkmenistan asin Chairman kan Gabinete kan mga Ministro".<ref>{{Cite news|last=Warren|first=Marcus|date=9 August 2002|title=A date with destiny for Turkmen leader|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/turkmenistan/1404016/A-date-with-destiny-for-Turkmen-leader.html|newspaper=[[The Daily Telegraph]]|location=Moscow}}</ref> An saiyang saiyang titulo na Turkmenbashy, na boot sabihon Payo kan Turkmen, inapod an saiyang posisyon na kagtogdas asin presidente kan Asosasyon nin mga Turkmen kan Kinaban. Kan 1999, idineklarar si Niyazov kan Assembly of Turkmenistan bilang an Presidente sagkod paman nin Turkmenistan.

Kan panahon niya, saro siya sa pinakakalubosan, despotiko asin mapan-aping diktador sa kinaban. Pinalakop niya an kulto nin personalidad sa palibot niya asin inimponer niya an saiyang personal na mga palaen na ugale sa nasyon, arog baga kan pagliwat sa ngaran kan mga bulan asin aldaw kan semana sa mga pagsambit kan saiyang autobiograpiya na [[Ruhnama]].<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7365346.stm BBC News, "Turkmen go back to old calendar", 24 April 2008].</ref> Ginibo niya iyan tanganing basahon an Ruhnama sa mga eskwelahan, unibersidad asin organisasyon nin gobyerno, an bagong mga empleyado nin gobyerno binalo sa libro sa mga interbio sa trabaho asin an eksaminasyon sa mga katokdoan kaiyan na kabtang kan pagbalo sa mga nagmamaneho sa Turkmenistan. Kan 2005, nagsirbe siya sa gabos na rural na libraryo asin ospital sa luwas kan kabeserang siyudad nin [[Ashgabat]], sa sarong nasyon na kan panahon na idto sobra sa kabanga an populasyon nag-eerok sa mga rural na lugar, oras na sinasabi na, "Kun naghehelang an mga tawo, pwede sindang magpasiring sa Ashgabat."<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4307583.stm BBC News, "Turkmen leader closes hospitals", 1 March 2005].</ref> 

Sa irarom kan saiyang pamamahala, an Turkmenistan igwang pinakahababang linalaoman na lawig nin buhay sa Asya Sentral. An lakop sa globong Saksi, na sarong grupo nin organisasyon dapit sa mga deretso nin tawo sa Londres, nagbareta na an kwarta sa irarom kan kontrol ni Niyazov asin nagkakapot sa ibang nasyon tibaad labi sa US$3 bilyones, na diyan sa pag-oltanan nin $1.8 ⁇ .6 bilyones an soboot yaon sa Foreign Exchange Reserve Fund sa Deutsche Bank sa Alemanya.

== Toltolan ==
{{reflist}}
{{stub}}