Jump to content

Kartikeya

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
(Nakatukdo hali sa Skanda)
Dakulang estatwa ni Murugan sa templo nin Batu Caves, Malaysia

Si Kartikeya (Sanskrito: कार्त्तिकेय, romanisado: Kārttikeya ) midbid man bilang si Skanda, Subrahmanya, Shanmukha asin Murugan, iyo an dios na Hindu nin giyera. Siya an aking lalaki ni Parvati asin ni Shiva tugang na lalake ni Ganesha asin sarong dios na sinasabi sa alamat na igwa nin kadakul na bersyon sa Hinduismo. Si Kartikeya sarong mahalagang diedad sa subkontinenteng India poon pa sa suanoy na panahon, sinasamba bilang Mahasena asin Kumara sa Amihanan na India asin predominante na sinasamba sa estado nin Tamil Nadu asin sa iba pang parte nin Habagatan na India, Sri Lanka, Singapore asin Malaysia bilang si Murugan.

Si Murugan lakop na tinuturing na "Dios kan mga taga Tamil[1] Pigtalá na an Tamil na dios na si Murugan pinagpisan-pisan sa dios na Vedic na si Subrahmanya pagkatapos kan panahon nin Sangam. Kapwa si Muruga asin Subrahmanya nagtutukoy ki Kartikeya.

An ladawan ni Kartikeya nagkakalaenlaen na marhay; Siya tipikong irinerepresentar bilang sarong tawo na pirming tinedyer, nakasakay o harani sa sarong Indian peafowl, na inaapod Paravani, na may darang vel asin kun minsan may emblema nin manok sa saiyang wagayway.

An kadaklan na ladawan nagpapahiling na siya saro sanang pamayo, alagad an iba nagpapahiling na siya igwa nin anom na payo na nagpapahiling kan leyenda manungod sa pagkamundag niya. Siya sinasabing may edad na poon kan siya aki pa, nagin pilosopo-warrior, linaglag an mga demonyong si Tarakasura, Simhamukha asin Surapadma, asin nagtukdo kan paglapag sa sarong etikong buhay asin teolohiya kan Shaiva Sidhanta. Siya nagpasabong nin dakol na mga poeta-santo, arog kan nasambit na si Arunagirinathar.

Si Murugan sarong suanoy na dios, na masususog sa panahon nin Vedic. Pigrokyaw siya bilang 'Palaniappa' (Ama ni Palani), an tutelary deidad kan rehiyon nin Kurinji na an kulto nagkamit nin grabeng popularidad sa sur. An literaturang Sangam igwang nagkapirang mga gibo dapit ki Murugan arog kan Tirumugratrupadai ni Nakkirar asin Thirupugal kan poeta-santo Arunagirinathar.

An arkeolohikong ebidensia poon kan ika - 1 siglo CE asin mas amay pa, kun saen manonompongan siya kaiba kan dios na Hindu na si Agni (kalayo), nagsusuherir na siya sarong mahalagang dios sa enot na Hinduismo. Nanompongan siya sa dakol na templo kan edad media sa bilog na India, arog baga kan Ellora Caves asin Elefanta Caves.[2]

Si Murugan manonompongan bilang pangenot na dios sa mga templo saen man nag - iistar sa bilog na kinaban an mga komunidad kan mga Tamil, partikularmente sa estado nin Tamil Nadu sa India, Sri Lanka, Maurisio, Indonesia, Malaysia, Singapore, Timog Aprika, Canada, asin Réunion. An Aru Padai Veedu iyo an anom na templo nin Tamil Nadu na idinusay sa saiya. An templo nin Kataragama na idinusay sa saiya sa Sri Lanka nakaakit sa mga Tamil, mga tawong Sinhales asin mga tawong Vedda.[2] Yaon man siya sa ibang parte kan India, kun minsan bilang Skanda, pero sa segundang papel kaiba si Ganesha, Parvati asin Shiva.