Tringe Smajli
| Tringe Smajli | |
|---|---|
 Photo of Tringe Smajli | |
| Kamundagan | 1880 Hoti, Sanjak of Scutari, Ottoman Empire, (now in Montenegro) |
| Kagadanan | 2 Nobyembre 1917 (edad Error: Need valid year, month, day) Hoti, Kingdom of Montenegro |
| Nasyunalidad | Albanian |
| Midbid bilang | Fighting Ottoman occupiers |
Si 'TTringë Smajl Martini Ivezaj' (1880 - 2 Nobyembre 1917), midbid sana bilang Tringe Smajli, asin bilang Yanitza sa luwas kan Albania, sarong Albaniano gerilya na naglaban tumang sa Imperyo Otoman sa rehiyong Malësia. Aki siya nin Smajl Martini, sarong Katolikong lider na clan kan tribo ni Grudë.
Pamilya[baguhon | baguhon an source]
Namundag siya kan 1880.[1] An saiyang ama na si Smajl Martini sarong Albanianong lider nin kwarto kan tribo nin Grudë (nakatukaw sa timog-subangan nin Montenegro).[2] An saiyang pirma naipahiling sa mga protesta kan norteng tribo nin Albaniano nagpadara sa mga embahador asin hatol kan Europa na pig-aakusar sa Imperyong Ottoman, i.e. an saro sa Mayo 9, 1878 ipinadara sa Ambassador kan Pranses sa Istanbul, o an saro sa Hunyo 15, 1878. An mga kahagadan nagpahayag kan panluluya nin boot asin dai pag - oyon kan tribong Albaniano sa desisyon kanTreaty of San Stefano asin Kongreso nin Berlin, na nagtao kan kadaklan sa Scutari Vilayet sa Principalidad nin Montenegro.[3] Sia nagin aktibong marhay durante kan Liga nin mga Prizre, na uminiba sa mga rebelde sagkod na matapos an organisasyon; kan huri inarestar sia kan 1886, asin ibinilanggo sa Anatolia, hale saen man dai nia noarin man nagbalik. Dugang pa, an duwang aking lalaki ni Smajl, si Gjon asin Zef, mga tugang na lalaki ni Tringe, uminiba man sa Liga asin nagadan sa ralaban kan 1883.
Biograpiya[baguhon | baguhon an source]
Kan magadan an saiyang mga tugang, nanumpa si Tringe na sia madagos sa harong kan pamilya nia asin dai sia noarin man mapaagom o mahale sa harong. Nagdanay siang buhay asin naghiro bilang babae, asin padagos niang sulot an tradisyonal na mga babaeng taga Albania, siring kan maheheling sa gabos niang retrato.
Si Tringe nag-ayon sa mga rebelde asin nagpabantog kan saiyang sadiri sa Batalya nin Deçiq. Nagpartisipar siya sa Gërçe Memorandum, kan Hunyo 23, 1911. An saiyang aktibidad nin rebelde nagpadagos matapos an Deklarasyon Albaniano kan Independence (28 November 1912).
Dai sia nag - agom asin dai pa noarin man nagkaigwa nin mga aki, siring kan ginibo nia bago kaini. Nagadan siya kan Nobyembre 2, 1917, asin ilinubong sa mga lubungan nin pamilya sa kabukidan nin Gruda sa laog kan baryo nin Kshevë, sa ngunyan na Montenegro. Pakalihis nin duwang taon, linaglag kan hukbo nin Montenegro (parte kan Kahadean nin Serbya, Croatia asin Slovenes) an saiyang lolobngan mantang sinakyada an lugar.
Legasiya[baguhon | baguhon an source]
An saiyang heroismo nagpabantog saiya asin nakatala sa mga epikong rawitdawit ni Montenegros asin Albaniano. An bersyon pang-kotorikong ini kan saiyang heroismo nagsasabi nin sarong medyo magkakaibang kadena nin mga pangyayari: Si Smajl Martini, an lider clan dinukotan kan 1911 sa Vranje kan mga Otomano, asin dai lamang nabawi an hawak kaini, mala ta nagpirit ki Tringe na okuparon an lugar kan ama niya.[4] Poon kan an Malisori pag'ayaw nin 1911 suportado Si Hadeng Nikolala Petrović, an epikong awit nakabali an tunay na istorya manongod sa pagkagadan kan saiyang ama, itinago an anoman na reminente kan Liga de Prizren panahon, na madara nin mga kuneksyon sa teritoryo sa tahaw kan mga Albaniano asin kan Kahadean nin Montenegro. Kabaliktaran sa tibaad linalaoman, an labanan kan mga Albaniano asin Montenegro mareotro dai mahaloy pakalihis kaiyan. Kan 1911, an The New York Times ilinadawan si Tringe Smajli bilang "Albanian Joan of Arc", na basado sa bersion kan Montenegrin kan estorya na nadangog sa sarong lugar sa Podgorica kan mga Panahon nin surat-surat.[Ilinaladawan kaini si Tringe bilang "sarong magayon na daraga" dagdag pa sa saiyang heroismo. Nag-eerok an saiyang osipon sa bilog na Balkanes bilang saro sa pinakaograpikong mga babaying parapakilaban sa kasaysayan kan rehiyon.[5]
An nagkapirang tinampo sa Kosovo asin Albania ipigngaran saiya asin ibinibilang siang Hero nin sarong Banwaan na taga - Albaniano.
Hilingon pa[baguhon | baguhon an source]
Bibliograpiya[baguhon | baguhon an source]
- Martini, Luigj, 2005 Prek Cali, Kelmendi Dhe Kelmendasit Archived 2013-12-04 at the Wayback Machine. ISBN 9994334077 Publisher: Camaj-Pipaj
- Uli, Prenk, 1969 Tringa of Gruda: biography of Tringe Smajli (Albanian: Tringa e Grudës : skicë jetëshkrimi e Tringë Smailes, 1870-1917) OCLC 24539756 Publisher: Shtëpia Botuese "Naim Frashëri", Tirana
Mga Toltolan[baguhon | baguhon an source]
- ↑ Qemal Haxhihasani; Agron Xhagolli; Instituti i Kulturës Popullore (Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë) (1985). Folklor kosovar. Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë, Instituti i Kulturës Popullore. p. 1880.
- ↑ Edi Shukriu (2000). Gra të shquara shqiptare [Distinguished Albanian women] (in Albanian). 1. Prishtina: Teuta. p. 54. OCLC 630465842. Retrieved 2013-11-10.
- ↑ Pollo, Stefanaq; Pulaha, Selami (1978). Akte te Rilindjes Kombëtare Shqiptare 1878-1912 : memorandume, vendime, protesta, thirrje [Acts of Albanian National Awakening 1878-1912: memos, decisions, protests, petitions] (in Albanian). Tirana, Albania: Academy of Science of Albanian SPR, Institute of History. pp. 30–33, 37, 55–57, 92–93, 97–98, 100. OCLC 18832697.
- ↑ "ALBANIAN JOAN OF ARC.; Handsome Heroine Takes Father's Place and Vanquishes Turks.", The New York Times (PARTS III AND IV ed.), pp. C3, 1911-05-21, retrieved 2013-11-10
- ↑ Savez udruženja folklorista Jugoslavije. Kongres. (1980), Rad ... Kongresa Saveza folklorista Jugoslavije. (in Serbo-Croatian), Cetinje, Yugoslavia, p. 219, OCLC 8509246, retrieved 2013-11-10
