Umbra, penumbra asin antumbra

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Umbra, penumbra asin antumbra kan Daga asin mga imahen na maheheling sa nagkapirang punto sa mga lugar na ini (note: an relatibong pagkadakula asin distansya kan hawak na ipinapahiling dai ma sokolan).
Umbra (A) asin penumbra (B)

An umbra, penumbra asin antumbra iyo an tolong magkalaen na kabtang nin anino, na linalang nin ano man na gikanan nin liwanag pakatapos na olangon an sarong bagay na opaque. Ngane dai maribong an dipraksyon, ta an collimated beam (arog kan gikanan nin punto) nin liwanag, an umbra sana an natatamaan.

An mga ngaran na ini parateng marhay na ginagamit para sa mga anino na iinapon nin mga bagay sa langit, minsan ngani kun beses ginagamit iyan sa pagladawan nin mga grado, arog baga kan sa mga sunspots.

Umbra[baguhon | baguhon an source]

Umbra, penumbra, asin antumbra naporma sa paagi kan windows asin shutters

An umbra (Latin para sa "anino") iyo an pinakalaogon asin pinakamadiklom na parte kan anino, kun saen an ginikanan kan liwanag biyong inolang kan occluding body. An paraobserbar sa laog kan umbra nakakaranas nin total occultation. An umbra lawas na matalimon occluding nin matalimon na ginikanan nin liwanag na nagpoporma nin right circular cone. Kapag hiniling hale sa apex nin balisungsong, an duwang lawas minalataw na pareho nin sokol.

An distansya gikan sa Bulan sa apex kan saiyang umbra haros equal kan sa pag-ultanan kan Bulan asin Kinaban: 384,402 km (238,856 mi). Nin huli ta an diametro kan Kinaban 3.7 na beses kisa sa diametro kan Bulan, an saiyang umbra minahalawig nin marhay: haros 1.4 million km (870,000 mi).[1]

Penumbra[baguhon | baguhon an source]

An penumbra (gikan sa Latin paene "haros") iyo an the rehiyon na kun saen solamenteng sarong kabtang kan ginikanan kan liwanag an ginibong madiklom kan occluding body. An observer na yaon sa penumbra nakakaranas nin kabtang na pagkulop. An alternatibong kahulogan iyo an penumbra iyo an rehiyon kun saen an iba o gabos kan ginikanan kan liwanag an nadidikloman (i.e., an umbra iyo an subset kan penumbra). Halimbawa, an Navigation and Ancillary Information Facility kan NASA tinatawan nin kahulugan na an lawas sa umbra iyo man an nasa laog kan penumbra.[2]

Scale diagram kan anino kan Kinaban, nagpapahiling kun pano an umbral cone minahalawig lapwas pa sa orbit kan Bulan (an Bulan iniindikar kan giyaw na tuldok).
umbra kan Kinaban, nahiling durante kan kabtang na pagkulop nin bulan

Antumbra[baguhon | baguhon an source]

Transit kan Mercury sa atubangan kan Saldang, an labilabing bersyon kan annular eclipse. An Mercury nahihiling bilang sarong itom na tuldok asin sa wala kan tahaw. An madiklom na lugar sa ibabaw kan katahawan nin solar disk iyo an sunspot.

An antumbra (gikan sa Latin ante, "before") iyo an rehiyon na kun saen an occluding body minalataw na biyo sa laog kan disc kan ginikanan kan liwanag. An paraobserbar sa rehiyon na ini makakaeksperyensya nin annular eclipse, na kun saen sarong maliwanag na singsing an nahihiling sa palibot kan nagkukulop na lawas. Kun an paraobserbar naghihiro paharani sa ginikanan kan liwanag, an apparent na sokol kan occluding body minadakula sagkod na iyan magkawsa nin bilog na umbra.[3]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Pogge, Richard. "Lecture 9: Eclipses of the Sun & Moon". Astronomy 161: An Introduction to Solar System Astronomy. Ohio State University. Retrieved July 16, 2015. 
  2. Event Finding Subsystem Preview Navigation and Ancillary Information Facility.
  3. "Eclipses: What Is the Antumbra?". timeanddate.com. Retrieved 26 May 2019.