Angola

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Wagayway kan Angola
Eskudo de armas kan Angola
Mapa kun saen ipinapaheling an kinamomogtakan kan Angola

An Angola, opisyalmente Republika kan Angola (Portuges: Republica de Angola, sinasayod [ʁɨˈpublikɐ dɨ ɐ̃ˈɡɔla]; Kikongo, Kimbundu, Umbundu: Repubilika ya Ngola), sarong nasyon namomogtak sa sur-sentral nin Aprika asin an mga kadolon kaini iyo an Namibia sa habagatan, an Demokratikong Republika nin Kongo sa amnayan, asin an Zambia sa subangan; an kosang solnopan niya yaon sa Dagat Atlantiko. An Luanda iyo an saiyang syudad na kabisera, manta na an probinsya nin Cabinda, na napasuway sa mayor na teritoryo kan Angola, kadolon an Republika kan Kongo asin an Demokratikong Republika kan Kongo.

An mga Portuges nagsakop sa mga magkapirang lugar kan Angola, kadaklan sa mga parteng kosa, poon ika-16 sungdo ika-19ng siglo asin nakikitrato sa mga nagbabanwa sa mga lugar na ini sa negosyo asin sa iba pang mga bagay. Paglaog kan ika-19 siglo, luwayluway asin padikitdikit na nansakop sinda sa mga interior na parte kan Angola. Bilang sarong tunay na kolonya kan Portuges, ini nangyari sana kan mga 1920. Kan makamit an katalingkasan, an Angola nag'agi sa makuring gera sibil, poon 1975 abot 2002. An nasyon na ini may mahiwas asin hararom na deposito nin mga mineral asin petrolyo, alagad an lawig kan buhay igdi asin an mortalidad kan mga aki tinataya bilang iyo an pinakagrabe sa kinaban.

Pagkabaranga kan mga probinsya[baguhon | baguhon an source]

Probinsya Kabisera Hiwas (km²) Provincias de Angola.
1 Bengo Caxito 31.371
2 Benguela Benguela 31.788
3 Bié Kuito 70.314
4 Cabinda Cabinda 7.270
5 Kuando Kubango Menongue 199.049
6 Kwanza-Norte N'Dalatando 24.190
7 Kwanza-Sul Sumbe 55.660
8 Cunene N'Giva 89.342
9 Huambo Huambo 34.274
10 Huila Lubango 75.002
11 Luanda Luanda 2.418
12 Lunda-Norte Lucapa 102.783
13 Lunda-Sul Saurimo 45.649
14 Malanje Malanje 97.602
15 Moxico Lwena 223.023
16 Namibe Namibe 58.137
17 Uige Uíge 58.698
18 Zaire M'Banza Kongo 40.130


Galeriya[baguhon | baguhon an source]