Harriet Tubman

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

 

Harriet Tubman
Portrait photo of Harriet Tubman
Tubman in 1895
KamundaganAraminta Ross
c. March 1822[1]
Dorchester County, Maryland, U.S.
KagadananMarso 10, 1913 (aged 90–91)
Auburn, New York, U.S.
Lulubngan
Fort Hill Cemetery,
Auburn, New York, U.S.
42°55′29″N 76°34′30″W / 42.9246°N 76.5750°W / 42.9246; -76.5750
Iba pang mga ngaran
  • Minty
  • Moses
Trabaho
  • Civil War scout
  • spy
  • nurse
  • suffragist
  • civil rights activist
Midbid bilangGuiding enslaved people to freedom
Agom
Sadiring-taoFamily

Si Harriet Tubman (namundag na Araminta Ross, c. Marso 1822 – Marso 10, 1913) na sarong Amerikanong abolisyonista asin aktibistang panlipunan. Matapos makadulag sa pang-uripon, naggibo si Tubman nin mga 13 na misyon para isalbar an humigit-kumulang na 70 na mga taong uripon, kabilang an saiyang pamilya asin mga amigo, gamit an network nin mga aktibistang anti-slavery asin mga ligtas na harong na bisto bilang Underground Railroad. Sa panahon kan American Civil War, nagsilbi siya bilang sarong armadong tagamanman asin espiya para sa Union Army. Sa saiyang mga huring taon, si Tubman na isarong aktibista sa kilusan para sa pagboto kan mga kababaihan.

Namundag sa kaoripnan sa Dorchester County, Maryland, Tubman sinakyada asin linahi kan mga paraoripon bilang aki. Sa amay na kabtang kan saiyang buhay, sia nalugadan nin makolog kan ihulogan nin anggot na paraataman an magabat na metal na gabat, na intension na tamaon an saro pang oripon, alagad imbes sinuntok nia ini. danyos nagin dahelan nin pagkalunos, kolog, asin mga lutab kan hipersomiya, na nangyari sa bilog niang buhay. kan saiyang pagkaerido, nagpoon si Tubman na makaeksperyensia nin pambihirang mga bisyon asin buhay na marhay na pangatorogan, na iinaatribwir nia sa pag - premonasyon hale sa Dios. mga eksperyensiang ini, kaiba an pagpadakula nia sa Methodist, naggiya saiya na magin debotong relihioso.

Kan 1849, si Tubman nakadulag pasiring sa Philadelphia, tangani sanang magbalik sa Maryland tanganing iligtas dai nahaloy an saiyang pamilya. - luway, sarong grupo nin mga tawo na nasa panahon, dinara nia sa estado an saiyang mga paryente, asin pag - abot nin panahon giniyahan an dinosenang iba pang oripon pasiring sa katalingkasan. Tubman (o "Moses", ta siya inapod) naglilibot-libot kun banggi asin sa sobrang pagkahilom, asin ngapit nagsabi na siya "dai lamang nawara an pasahero".[5] makapasar an Fugitive Slave Act of 1850, nagtabang siya sa paggiya nin mga nakadulag paamihanan pasiring British North America (Canada), asin nakatabang sa bagong talingkas na banwaan na makakua nin trabaho. Tubman natagboan si John Brown kan 1858, asin tinabangan siya sa pagplano asin mga tagasuporta sa saiyang 1859 na pagsakyada sa Harpers Ferry.

Kan nagpoon an Gera Sibil, si Tubman nagtrabaho para sa Pwersa Armada kan Union , enot bilang sarong luto asin nars, dangan komo armadong scout asin espiya. sa saiyang paggiya kan raid at Combahee Ferry , na nagpapatalingkas nin labing 700 katawong inoripon, sia minimidbid nin dakol bilang enot na babae tanganing mangenot sa armadong ekspedisyon sa guerra. kan guerra, nagretiro sia sa harong nin pamilya na sadiri nia an binakal niang kaso kaidtong 1859 sa Auburn, New York, kun saen inataman nia an saiyang naggugurang nang mga magurang. siya sa suwareng paghiro kan mga kababaihan sagkod na dai pa ini nagkakahilang, asin kaipuhan siyang ta'wan nin harong para sa may edad nang mga Aprikano Amerikano kaya nakatabang siya igdi bago kaini. nagin ladawan nin kosog nin boot asin katalingkasan.

Kamundagan asin pamilya[baguhon | baguhon an source]

Map marking locations
Mapa nin pangenot na mga lugar sa buhay ni Tubman

Tubman namundag Arminta "Minty" Ross sa pag-ooripon sa mga magurang, Harriet ("Rit") Green asin Ben Ros. Rit inoripon ni Mary Pattison Brodess (asin kan huri an saiyang aki na si Edward). oripon si Ben ni Anthony Thomson, na nagin ikaduwang agom ni Mary Brodess, asin nagdalagan sa dakulang patanoman harani sa Salog nin Blackwater duman sa lugar kan Madisonof Dorchester County, Maryland.[6]

Pamilya Asin pag - agoman[baguhon | baguhon an source]

Anthony Thompson nanuga na sa edad na 45.  ni Thompson, sinundan kan saiyang aki an panugang iyan kan 1840. ama [39] Tubman nagpadagos sa pagtrabaho bilang sarong tumber estitor asin para antes pa kan pamilyang Thomson. huri kan 1840s, si Tubman nagbayad nin sarong puting abogado na limang dolyar (na uminabot sa $160 kan ) tanganing siyasaton an legal na posisyon kan saiyang ina, si Rit. kan abogado na si Atthow Pattison,, an lolo ni Mary Brodess, nagsabi sa saiyang testamento na si Rit asin siisay man sa mga aki niya mareprodusir sa edad na 45, asin na an arin man na kaakian namundag pakatapos na siya mag'edad 45 anyos pa sana.   [41] pamily[40] An Pattison asin Brodess dai inintindi an sugong ini kan sinda magmana nin bihag na pamilya, alagad guminibo nin legal na aksion tanganing ipaotob iyan sarong imposibleng gibohon para sa Tubman.

Sibil nin mga Amerikano[baguhon | baguhon an source]

Sketch of Tubman standing with a rifle
An kahoy na pigkuusug nin Tubman sa saiyang gubing Sibil

Kan sumiklab an Digmaang Sibil jan 1861, nagkaigwa nin pangiturugan si Tubman na an digmaan na harani nang humantong sa pagpawi nin pagka uripon. Sa lalong madaling panahon, an mga inuripon na tao na harani sa mga posisyon nin Union na nagpoon magdulag sa dakulang bilang. Idineklara ni Heneral Benjamin Butler na an mga nakadulag na ito na "kontrabando" – pag-maysasadiri na kinuha kan hilagang pwersa – asin pinatrabaho sinda, sa inot nin mayong bayad, sa Fort Monroe sa Virginia. An bilang nin mga "kontrabando" na nagkampo sa Fort Monroe asin iba pang mga posisyon nin Union na mabilis na naglangkaw. Kan Enero 1862, nagboluntaryo si Tubman na suportahan an layunin kan Union asin nagpoon magtabang sa mga refugee sa mga kampo, partikular sa Port Royal, South Carolina.

Dae pa sana nahaloy na buhay[baguhon | baguhon an source]

Photo of Tubman standing
Pormal na ladawan nin Tubman na kinunan pagkatapos kan Gerang Sibil asin ipinasiwalat bilang sarong carte de visite

Si Tubman na nakaresibe nin sadit na suweldo para sa saiyang serbisyo militar sa Union. Siya na dae sarong regular na sundalo asin paminsan-minsan na binabayadan lamang para sa saiyang trabaho bilang sarong espiya asin scout; an saiyang trabaho bilang sarong nars na ganap na mayong bayad. Sa lampas na tolong taon nin serbisyo, nakaresibe siya nin kabuuang $200 (katumbas nin $3,820 kan 2022). An saiyang dae opisyal na katindugan na nagdulot nin dakulang katiosan sa pagdodokumento kan saiyang serbisyo, asin an gobyerno nin U.S. na mabagal na bistuhon an anumang utang sa saiya. Samantala, an saiyang makataong gibo para sa saiyang pamilya asin an dating uripon na nagpapanatili sa saiyang sa sarong estado kan padagos na katiosan.

Legasiya[baguhon | baguhon an source]

Woman smashing a bottle on the bow of a ship
An pamangkin ni ubman, si Eva Stewart Northrup, na naglulunsad nin SS Harriet Tubman

Bisto sa kadakulan asin pinag-onra kan siya buhay pa, si Tubman nagin sarong icon na Amerikano sa mga taon pagkagadan niya. dekada nin 1980, saro si Tubman sa pinakabantog na mga tawo kan kasaysayan nin Amerika. pinasabngan na mga kapag-arakian kan mga Aprikano Amerikano na maigot na naghihingoa para sa pagkakapantay-pantay asin sibil na deretsos; siya inumaw kan mga lider sa balyo kan politikal na espectrikula.[[210]]

Hilingon pa[baguhon | baguhon an source]

Iba pang babasahon[baguhon | baguhon an source]

Panluwas na mga takod[baguhon | baguhon an source]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Larson 2004, p. 16.