Jump to content

Hestia

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Hestia
Si Diosdado na kabilang sa mga domestiko asin daing kamanungdanan na puso, harong, sagrado saka atang na kalayo, birhen, pamilya, asin estado
Miyembro kan Doseng Olimpia
An Giustiniano Hestia
Aboga Delphi asin Bukid nin Olympu
Mga hayop Piggug
Simbol An palongpong asin an kalayo kaiyan
Personal na impormasyon
Mga Magurang Si Crono asin Rhea
Mga Sibling Demeter, Hera, Hades, Poseidon, Zeus
Mga Dilainitensia
Romanong katimbang Vesta

Sa Griego relihiyon asin mitolohiya, an Hestia (/ˈhɛstiə, ˈhɛstʃə/; Greek: /ɔ', nangangah "apuyan" o "kfireside") iyo an birhen na diosa kan puso asin sa harong. Sa osipon, siya an panganay na aki kan Titans Cronus asinRhea asin saro sa Korum nin Doseng Olimpyada.[1]

Sono sa suanoy na tradisyon nin Griego, si Hesia, kaiba an apat niang tugang, siniba kan saiyang amang si Cronus bilang omboy huli sa takot nia na madaog kan saro sa mga aki kaini, asin pinatalingkas sana sia kan piriton kan kangudhan niang tugang na lalaki na si Zeus an saindang ama na pakaraoton an mga aking kinakan nia. Si Cronus asin an iba pang mga Titanic itinapok, dangan si Hestia nagin saro sa diyosg Olimpia, bagong tagapamahala kan comos, kasarabay niya an saiyang mga tugang na lalaki asin babae. Pakatapos na maestablisar an bagong orden asin sa ibong kan saiyang prestihio, si Hestia dai nagin prominente sa mitolohiya, na may dikit asin kadikit na hitsura sa mga saysay. Arog ni Atena asin Artemis, si Hestia naelihir dai noarin man nag - agom asin nagdanay sa daing sagkod na diosang birhen imbes kaiyan, sagkod lamang na inaataman an pinakapusohan nin Olympuus (na nagigin enot na Birhen kan Vesala).

Sa ibong kan saiyang limitadong mitolohiya, si Hestia nagdanay na mahalagang marhay na diosa sa suanoy na Griegong sosyedad. An Griegong kostumbre naghagad na bilang an diosa nin kalayo sa pag - atang, maninigong akoon ni Hestia an enot na dolot sa lambang sakripisyo sa harong. Sa sakop kan publiko, an pinakapusoan kan prytaneum nagserbing opisyal na santuario niya. Kun mapatindog na an bagong kolonya, sarong laad hale sa pampublikong puso ni Hestia sa inang syudad an dadarahon pasiring sa bagong baryo. An diosang si Vesta an saiyang Romanong katimbang.

Mga Ginikanan Asin etimolohiya

[baguhon | baguhon an source]

An pangaran ni Hestia nangangahulugan na "pusoh, paputokon, altar".[2] Ini gikan sa gamot kan PIE na *wes, "burn" (sa ibaba hale sa *h2wes- "dwell, minaaging banggi, nagdadanay").[3][4][5] Sa siring, iyan nanonongod sa Mga oiko: buhay pampamilya, harong, pamilya, harong, o pamilya. Burkert nagsasabi na an "dagang porma kan templo iyo an harong nin haron; an enot na mga templo sa Dreros Si Prinias sa Creta kapareho nanggad kaining templo ni Apollo sa Delphi na pirming igwa nin panlaog na hestia.[6] An dakulang tiriponan sa Mycenae (megaron), arog kan hall ni Homer na Odysseus duman sa Itaca, igwa nin pangenot na sentro. Siring man, an pinakapuso kan nahuring Griegong sirtaneum iyo an komunidad asin ritual saka sekular na konsentrasyon nin gobyerno.[7] Sa siring, an pagngaran ni Hestia ginigibo siang personipikasyon kan puso asin kalayo kaiyan, simbolo nin sosyedad saka pamilya, na nagpaparisa man nin autoridad asin pagkahade.[8]

Mythology

[baguhon | baguhon an source]

Pinaghalian

[baguhon | baguhon an source]
Si Hestia may kapot na sanga nin mabini-tree, mapula-figere kylix, apwera sa Oltos, Tarquinia National Museum.

Si Hestia sarong diyos-diyosan kan enot na henerasyon nin Olimpia. Siya an pinakamatuang aki kan heaTitans Rhea asin <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cronus" rel="mw:ExtLink" title="Cronus" class="cx-link" data-linkid="131">Cronus</a>, asin tugang na babae ni Demeter, Hades, Hera, Poseidon,, asin <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Zeus" rel="mw:ExtLink" title="Zeus" class="cx-link" data-linkid="136">Zeus</a>.. Tolos - tolos pagkamundag ninda, hinalon ni <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Cronus" rel="mw:ExtLink" title="Cronus" class="cx-link" data-linkid="131">Cronus</a>an gabos niang aki (si Hestia iyo an enot na ginadan) apuera sa ultimo asin pinakahoben, si Zeus, na ilinigtas ni Rhea. Imbes, pinupuwersa ni Zeus si Cronus na pakaraoton an saiyang mga tugang asin dinara sinda sa sarong guerra tumang sa saindang ama saka sa iba pang Titan.[8] Bilang "enot nang ipakakan . . asin an ultimo pasunod-liwat naman", si Hestia iyo sa siring pareho an pinakamatua asin pinakangohod na aking babae; ining mitolohiya kosion nakukua sa Homeric Hymn abot Aphrodite (700 BC).[9]

Iinasignar ni Zeus si Hestia na pakakanon asin papagdanayon an kalayo kan pusong taga- Olimpyada paagi sa taba, kabagay na mga kabtang nin atang na hayop para sa mga dios.[10] Saen man luto an kakanon, o dolot na tinotong, sa siring sia may kahirasan sa onra; pati, sa gabos na templo kan mga dios, igwa siang kabtang sa pagtaong onra. "Sayang gabos na mga mortal, siya hepe kan diyos-diyosan."[11]

Diosa ni Birhen

[baguhon | baguhon an source]

An mga diyos-diyos na <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Poseidon" rel="mw:ExtLink" title="Poseidon" class="cx-link" data-linkid="148">Poseidon</a> asinApollo (saiyang tugang asin sobrino) pareho namoot ki Hestia asin nag'isog sa kamot niya pag inagoman. Alagad dai na sinda babayaan ni Hestia, asin imbes nagduman ki Zeuspatin nanumpa nin dakulang sumpa, na sia magdadanay na birhen sa gabos na panahon asin nungkang mag - agom. Sa Homeric Hymn to Aphrodite, si Afrodite sinasabing igwa nin "mayong kapangyarihan" ki Hestia.[12]

Mga Estatuto Asin mga atributo

[baguhon | baguhon an source]

Sa Atenas, "kan panahon ni Plato," an sabi ni Kenneth Dorter[13] "may pagka'engkiplikasyon sa lista kan doseng pangenot na dios, kun baga si Hestia o Dionysus kaiba pa igdi an onse. An altar sainda at agos, halimbawa kabali si Hestoa, alagad an sirangang frieze of the Parthenon may Kundi man lang." Alagad, dai ma-bali an puso, asin "mayo nin istorya dapit ki Hesukristo na naghulogantista sa saiyang mga gaweng pangngaran.[14] "Nagtaram pa ngani siya sa ibang parte kan kinaban.[1][15]

Hestea (?) sa amihanan na parte kan Tratado Sipnian, ika-6 na siglo BC, Delfi Archologelohikong Museum, Grecia.

Sa tradisyon, mayo si Hestia sa suanoy na mga paglaladawan kan Gigatantochy mantang sia an dapat na magpalaad nin kalayo sa harong kun haleon na an ibang dios.[16] Minsan siring, an posibleng partisipasyon niya sa laban kontra sa Giants mahihiling sa sarong inskripsiyon kan miyembrong amihanan na frieze of the Siphnian Treasury sa Delphi; Brinkmann (1985) nagsusuherir na an surat manungod sa saro sa duwang diyosa sunod ki Hephaestusibinalik bilang "Hestia", maski ngani iba pang mga kandidato kaiba si Demeter and <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Persephone" rel="mw:ExtLink" title="Persephone" class="cx-link" data-linkid="168">Persephone</a>, o duwa sa tolong mga tadhana.[17]

An saiyang mitolohiya bilang panganay kan Rhea asin Cronus garo ipinapangatanosan an tradisyon na kun saen may ginigibong sadit na dolot ki Hestaya bago mag'abot nguna an ano man na sakripisyo ("Hestia"), minsan ngani ini bakong lakop sa mga Griego. Sa Odysey 14, 442-436, an Mai na paraharubay nagpoon kan bangkete para sa saiyang kagurangnan na si Odyssey paagi nin pagputol nin mga tu'lang hale sa payo nin sarong boar asin iinapon iyan sa kalayo dara an pamibing ipinanonongod sa gabos na kapangyarihan, dangan inukitan nia an karne pasiring sa pitong pantay na kabtang: "saro an isinugilid niya, na nag - iitaas nin pamibi sa kadlagan na nnymphs asin Hermes, aki ni Maia."[18] 

Si Hestia binibisto na may kabantigan bilang sarong pisikal na bagay, asin an mga abstractidad kan komunidad asin domestiko, kabaliktaran sa kalayo kan usipon na ginagamit sa pagbisikleta asin metalworking, an probinsya kan diyosg si Hesukristo. Bihira asin bihirang makua an mga babasahon niya.[19] Sa klasikong Griegong arte, sia kun minsan ilinaladawan na babae sana asin may kababaan nin boot na tinakodan nin tahob sa payo. Kun beses, sia ipinaheheling na may kapot o dakulang kalayo. Nagtukaw siya sa sarong simpleng trono na gibo sa kahoy na may puting koolen cushion asin, sabi ni Robert Bacws, "dai nagin problema kun mapili nin emblem para saiya man sana".[1] An saiyang kairibang hayop bilang atang sarong panharong.[20]

Mga Nota

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ 1.0 1.1 Graves, Robert (1960). "The Palace of Olympus". Greek Gods and HeroesFree registration required. Garden City, N.Y., Doubleday. 
  2. ↑ R. S. P. Beekes. Etymological Dictionary of Greek, Brill, 2009, p. 471.
  3. ↑ Calvert Watkins, "wes-", in: The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots. Houghton Mifflin Harcourt, Boston 1985 (web archive).
  4. ↑ Mallory, J. P.; Adams, D. Q. (2006-08-24). The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World (in English). OUP Oxford. p. 220. ISBN 978-0-19-928791-8. 
  5. ↑ West, p. 145.
  6. ↑ Burkert, p. 61.
  7. ↑ Herman-Hansen, Mogens and Tobias Fischer-Hansen. 1994. "Monumental Political Architecture in Archaic and Classical Greek Poleis. Evidence and Historical Significance." In D. Whitehead, ed., Historia Einzel-Schriften 87: From Political Architecture to Stephanus Byzantinus: Sources for the Ancient Greek Polis. Stuttgart: Franz Steiner, 30-37 ISBN 9783515065726
  8. ↑ Hesiod, Theogony 453 ff.
  9. ↑ Kerenyi, p. 91.
  10. ↑ Kajava, pp. 1–2.
  11. ↑ Homeric Hymn to Aphrodite (5) 32[permanent dead link]
  12. ↑ Homeric Hymn to Aphrodite (5), 21–32
  13. ↑ Dorter, K. (1971). "Imagery and Philosophy in Plato's Phaedrus". Journal of the History of Philosophy, 9 (3), 279–288 (July 1971).
  14. ↑ Burkert, p. 170.
  15. ↑ Kerenyi, p. 92
  16. ↑ Smith, Tyler Jo; Plantzos, Dimitris (June 18, 2018). A Companion to Greek Art. Wiley Blackwell. p. 409. ISBN 978-1-4051-8604-9. 
  17. ↑ Schefold, Karl; Giulianipage, Luca (December 3, 1992). Gods and Heroes in Late Archaic Greek Art. Translated by Alan Griffiths. Cambridge University Press. p. 59. ISBN 0-521-32718-0. 
  18. ↑ Robert Fagles' translation
  19. ↑ Kajava, p. 2.
  20. ↑ , Bremmer, Jan. N., in Ogden, D. (ed.). (2010). A Companion to Greek Religion, Wiley-Blackwell, p. 134. ISBN 978-1-4443-3417-3.
[baguhon | baguhon an source]

Igwang relatibong medya para sa Hestia duman sa Wikimedia Commons

Mga Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hestia&oldid=276952"