Kakanon

An kakanon o pagkakan (Ingles: food) iyo an maski anong substansya^[1] na pigkokonsumo para makatao nin nutrisyunal na suporta sa sarong organismo. An pagkakan iyo harus tinanom, hayop, o gikan sa fungus, sagkod igwa nin mga esensyal na sustansya, arug kan karbohidrato, fats, protina, bitamina, o mineral.

An substansya iyo pigtutulon kan organismo asin pig-aasimila kan saiyang selula para magtao nin enerhiya, ipadagos an buhay, o pag-istimula kan pagdakula. An manlainlain na espesye nin hayop iyo may manlainlain man na pag-uugali sa pagkakan segun sa pangangaipo kan saindang unikong metabolismo, na naliliwat man minsan para punan an ispesipikong ekolohikal na niche sa laog kan ispesipikong heograpikal na konteksto.

An mga omniborong tawo iyo may halangkaw na adaptasyon asin uminako na ngarig makakua nin pagkakan sa manlainlain na ekosistema. Sa historya, an mga tawo iyo nakakaguno nin pagkakan sa duwang pangenot na paagi: an pagdakop asin pag-ipon sagkod agrikultura. Habang nag-uuswag an agrikultural na teknolohiya, an katawohan iyo minapasiring sa agrikultural na pamumuhay sa diet na nabilog kan agrikultural na oportunidad sa saindang heograpya. An heograpikal asin kultural na pagkalain iyo nagtaong dalan sa pagkamokna kan nagkapirang mga kusina asin kulinaryang arte, kabali na an mahiwas na lado nin mga ingrediente, herbal, pampanamit, teknik, asin luto. Habang an mga kultura nagsasaralak-salak sa paagi nin pwersa arug kan internasyunal na komersyo asin globalisasyon, an mga ingrediente iyo nagigin mahiwas na nailalakop lagpas sa saindang heograpikal asin kultural na ginikanan, na nagmokna nin sarong kosmopolitanong pagribay nin manlainlian na tradisyon asin praktika sa pagkakan.