Lagaylay

Canaman Lagaylay 2009

An lagaylay sarong relihiyosong pagrukyaw sa debosyon sa Banal na Krus. Ginigibo ini lambang bulan nin Mayo sa mga banwaan kan Canaman, Magarao, Bombon asin Calabanga sa Camarines Sur siring man sa Pilar, Sorsogon, Filipinas. Pigtatàwan pag-umaw sa kaugmahan an pagkadukáy kan krus na pigpakoan ki Hesukristo ni Reyna Elena kan Constantinople.

Guminikan an ritwal na ini sa paganong kawat na halea na pinaggigibo tuyong bulanon. Si Haliya an dyosa kan bulan sa susnoy na pagtubod.

Pigpopònan an selebrasyon sa sarong nobena sa Sta. Cruz asin pagbayle sagkod pag-awit kan mga paralagayláy sa ikatollng aldaw kan Mayo, an suboot aldaw kan nadukayán an Banal na Krus.

An mga partisipante kaini ipigpanatà sa Sta. Cruz kan saindang mga magurang. Binibilog ini nin mga daraga kabali: an sarong Sta. Elena, an igwang pinakamagayón na tingog; sarong agom nin paraduyág, saradit na akì sa gilid kan Elena; mga padis na inaapod na panamparan; asin an pinakainot na padis, iyo an mga responde.

Igwang anom na parte an Lagaylay: timbakó, duyag, pag-atang kan korona, pasyon, pagkorona ki Sta. Elena, asin danza.

Canaman Lagaylay

Participantes kan Canaman Lagaylay 2008

Taon 1858 kan inot na ipigselebrar an Lagaylay sa banwaan nin Canaman. Itinugdók sa atubangan kan simbahan digdi an sarong simbolikong Krus na hanggan sa ngunyan nakatindóg pa. Tanganing mapangatamánan ini, pinagibohan kan Desyembre 1981 nin arko an krus ni Padre Solh Saez, an kora paroko kaidto. Alagad an taon-taon na pagselebrar kaini sa banwaan nin Canaman pinònan kan 1963 kan nagin hermana mayora si Guillerma Arlante.

Patiribayan

Nahiling kan 1999 an Lagaylay sa pinakainot na Kaogma Festival katakod kan Ika-420ng taon nin pagkamuknâ kan Camarines Sur. Ipinahiling nin grupo nin mga guráng kan lokal na gobyerno kan Calabanga asin nin mga daraga kan lokal na gobyerno kan Canaman an Lagaylay sa Tinampo kun sain nagunò kan grupo halì sa Canaman an Ikatulong Premyo. Katakód kan selebrasyon kan ika-425 taon nin kamundagan kan banwaan kan Agosto 2008, ginibo an Lagaylay Festival sa Canaman. Apat na grupo an nagpartisipar kabali an mga barangay kan Baras, Poro, San Francisco asin San Nicolas. Nakua kan barangay Poro an inot na pwesto mantang an urog-na-pinakamarháy-sa-pagbayli-sa-dalan (best in streetdancing) iyo an barangay San Francisco.

Sa banwaan nin Bombon, katakod kan Ika-4 na Binamban Festival kan Mayo 2, 2011 ginibo man an sarong patiribayan nin mga paralagayláy na binalíhan nin apat na barangay.

Finalista sa 2009 Premio Tomas Arejola para sa Literaturang Bikolnon para sa kategoryang Rawitdawit an An mga Para-lagaylay Asin Iba Pang mga Rawitdawit ni Irvin Sto Tomas kan Canaman, Camarines Sur.

Pag-adal

Taon 1980 kan sinirat ni Illuminada B. Balbas an kasaysayan kan Lagaylay sa Canaman sa manuskripong "Canaman Lagaylay" na nagin reperensya sa mga nagsurunod na paraadál. Kan parehong taon, inadalan ni Elsa A. Mampo an Lagaylay para sa saiyang tesis masteral na Study of the Folk Dramas in Canaman, Camarines Sur which Focus on the Finding of the Cross (1980). An mga estudyante sa theater arts kan Bikolanong Unibersidad inadalan man an tradisyon tanganing makabilog nin sarlng dramang pan-entablado sa saindang tesis sa kolehiyo na Lagaylay (2011).

Mga hihilngan

• Canaman Through Four Centuries ni Danilo M. Gerona (2008)
• Canaman: Girà kan Banwáan ni Ireneo C. Sto. Tomas (2010)
• Lagaylay. Sarong Undergraduate Production Thesis ninda Claiza L. Aycocho asin pag-iriba. Bicol University (2011)
• Culture. Official Website of Local Government Unit of Canaman.
• Language. Official Website of Local Government Unit of Canaman.

Mga panluwas na takod

• Opisyal na Websahit kan LGU Canaman Archived 2012-03-14 at the Wayback Machine.
• Opisyal na Websahit kan LGU Magarao Archived 2007-09-28 at the Wayback Machine.
• Mga festival sa Camarines Sur
• An mga Para-lagaylay ni Irvin Sto. Tomas