Jump to content

Canaman

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
(Nakatukdo hali sa Canaman, Camarines Sur)
Canaman
Kinamumugtakan kan Canaman
Kinamumugtakan kan Canaman
Map
Tagboan: 13°38′53″N 123°10′16″E Tagboan: 13°38′53″N 123°10′16″E
NasyonFilipinas
Barangay24
Pamamahala
 • Electorado21,937 votantes (9 Mayo 2022)
Hiwas
 • Kabuuhan43.27 km2 (16.71 sq mi)
Elebasyon
4 m (13 ft)
Populasyon
(Mayo 1, 2020)[1]
 • kabuuhan36,205
 • Densidad840/km2 (2,200/sq mi)
 • Saro
8,201
Economia
 • Klaseikaapat na klaseng banwaan
 • Ingresos₱116,185,750.34 (2020)
 • Activos₱320,280,302.71 (2020)
 • Pasivos₱33,655,355.47 (2020)
 • Gastos₱91,701,099.29 (2020)
Kodigo nin postal
4402
PSGC
051710000
Kodigo telefonico54
TataramonBikol Sentral
tataramon na Tagalog
Silyo kan Canaman

An Canaman sarong ikaapat na klaseng banwwan na namumugtak sa katahawan kan probinsya kan Camarines Sur, Filipinas. An designadong zip code kaini iyo 4402. Susog sa sensus kan 1 Mayo 2020, igwa ining 36,205 katawong nag-eerok digdi sa 8,201 kaharongan. Igwa ining sukol na 43.27 kilometro kwadrado.

Napapalibotan an banwaan kan Magarao sa norte, Syudad nin Naga sa subangan, Camaligan sa sur, asin salog Bikol sa sur-sulnopan. Kurting baoo an sakop kaini na yaon sa 123°-04’-00” hanggan 123°-11’-00” mga latitud asin 12°-36’-40” hanggan 13°-36’-40”-00 mga longhitud. An sukol kaini 6 na kilometro poon norte hanggan sur asin 14 km. poon subangan hanggan sulnopan.

"Bangon Canaman!" an kurahaw kan presenteng municipio. Bisto an banwaan sa mga apod na "Ronâ nin Pinakapurong Tataramon na Bikol" (Home of Purest Bicol), "Tambobong nin Kulturang Bikolnon" (Citadel of Bicol Culture), asin "Minundagan kan Tangcong Vaca Guerilla Unit" (Birthplace of Tangcong Vaca Guerilla Unit). Digdi madadalan an Lagaylay tuyong bulan nin Mayo.

Saro sa taga-Canaman na may hararom na ambag sa Kulturang Bikolnon iyo si Clemente Alejandria, namundag sa barangay kan Dinaga. Siya sarong makatta na segun sa mga presenteng parasurat garo "bulos nin tubig sa sapa" an mga rawitdawit.

Sarô sa mga bistong namamanwaan kaini iyo an historian asin profesor na si Danilo Gerona. Taga-Canaman o Canamanon (alagad mas pigpipili an naenot huli sa pagiging purong Bikol kan pantakod na taga), an apod sa mga nageerok digdi.

Mga barangay

[baguhon | baguhon an source]

Nababanga an Canaman sa 24 barangay.

  • Baras (Pob.)
  • Del Rosario - "Tacolod"
  • Dinaga (Pob.)
  • Fundado
  • Haring
  • Iquin
  • Liñaga
  • Mangayawan
  • Palo
  • Pangpang (Pob.)
  • Poro
  • San Agustin - "Gotob" (dating saróng sitio)
  • San Francisco - "Bawà"
  • San Jose East - "Calambog (mambog) na Sadit"
  • San Jose West - "Calambog (mambog) na Dakulà"
  • San Juan
  • San Nicolas
  • San Roque
  • San Vicente
  • Santa Cruz (Pob.)
  • Santa Teresita - "Gogon"
  • Sua
  • Talidtid
  • Tibgao (Pob.)

San Francisco

[baguhon | baguhon an source]

An "San Francisco" saro sa bienti kuatrong barangay na sakop kan Munisipyo nin Canaman. Bistado an barangay na ini sa apod na Barangay "Bawa". Sosog sa mga gurang sa barangay na ini, "Pawa" an dating ngaran kan barangay na ini. An barangay na ini bistado pa sa bansag na "Pulang Isla". Inapod ining arog kaiyan huli ta haros gabos na nakaistar igdi mga paramama. Dawa magsarain kaya ang mga tao igdi nagmamarama kaya inapod na "Pulang Isla". Ini igwang sadiring elementarya na kun sain an mga kaakian matatawan na nin maray edukasyon. San Francisco Elementary School an ngaran kan eskwelahan. An eskwelahan na ini haros trentang taon na. Igwa man ini nin sadiring simbahan na kun sain an patron iyo si San Francisco de Asisi. Igwa ini haros dos mil na tao na nakaistar igdi sa ngonian taon.

Opisyales kan barangay

[baguhon | baguhon an source]

An mga minasunod iyo an mga nanggana sa eleksyon kan Oktubre dos mil trese:

  • Kapitan:
    • Rogrigo Agustin
  • Kagawad:
    • Perpekto Ramos Jr. (nanginginotang kagawad)
    • Jun Bermudo Jr.
    • Melba De Castro
    • Marites De Mesa
    • Gerald Nitor
    • Awel Velarde
    • Mark Anthony Barrosa

Demograpiko

[baguhon | baguhon an source]
Sensus nin Populasyon kan
Canaman
TaonTawo±% p.a.
1918 3,710—    
1939 5,592+1.97%
1948 9,032+5.47%
1960 8,988−0.04%
1970 12,422+3.28%
1975 14,522+3.18%
1980 15,787+1.68%
1990 20,298+2.55%
1995 22,732+2.14%
2000 27,719+4.34%
2007 31,583+1.82%
2010 32,390+0.92%
2015 34,210+1.05%
2020 36,205+1.12%
Toltolan: Philippine Statistics Authority[2][3][4][5]

Pagbuhay

[baguhon | baguhon an source]

Pinag uurgulyo kan mga taga bawaan saindang pagbuhay na iyo an mga minasunod:

  • pagtanom nin paroy katabang an saindang ataman na damulag (pag-uma)
  • paggibong tiklad hali sa dahon nin nipa
  • paglaya asin pagpukot nin sira sa kasalugan
  • pag'ataman nin mga hayop arog kan orig, manok, pato, itik asin ganso.

Mga kaugalian

[baguhon | baguhon an source]

An mga taga Bawa mahihigos na tao, tataong magmakulog sa iba, mapinadangat sa lambang saro, maginalang-galang lalo na sa mga gurang, makusog an pagtubod sa Kagurangan, matinabang tabang sa mga nangangaipo asin nagkakaburunyog asin nagkakasararo sa dawa ano mang unos an pinag aaragihan.

Mga sikat na gamit

[baguhon | baguhon an source]
  • Bead Craft

Ini saro sa pinagkakakitaan kan mga babae sa munisipyo kan poro Del Rosario, Mangayawan,Iquin,Pangpang,San Nicolas saka San Agustin.

  • Recycled-Paper bag

Saro ining gamit na nakukua sa mga lumang papel kan sarong munisipyo. Ngonyan nagin nang sarong hanapbuhay ta dakul nang mga taga-banwa an naggigiribo kaini asin pinapabakal sa sentro.

  • Bayong asin kayab

An mga taga-banwaan, orog na an mga taga Sta. Cruz, an hanapbuhay iyo an paggibo nin mga ba'yong asin abaniko gibo hale sa bulos o anahaw. Alagad, huli ta maipo na an materyal na ini, napedir pa sa katagalogan kan anahaw.

Lista nin mga eskwelahan

[baguhon | baguhon an source]

Pampubliko

[baguhon | baguhon an source]

Elementarya

  • Canaman Central School - Barangay Dinaga
  • Fundado Elementary School
  • Haring-San Agustin-Baras Elementary School - Barangay Haring
  • Iquin Elementary School
  • Mangayawan Elementary School
  • Poro Elementary School
  • San Francisco Elementary School
  • San Nicolas Elementary School
  • Tacolod Elementary School - Barangay Del Rosario

Sekundarya

  • Sta. Cruz National Highschool
  • Mangayawan Highschool
  • Northern Canaman Highschool - Barangay Fundado

Pampribado

[baguhon | baguhon an source]

Kolehiyo

  • Mariner's Polytechnique Colleges Foundation - Barangay Baras
  • Philippine Aeronautical College - Barangay Baras

Pre-school at Elamentarya"

  • Kurtland Grade SCHOOL - Barangay Baras

Mga Medya

[baguhon | baguhon an source]

Mga istasyon nin AM

[baguhon | baguhon an source]

AM transmitter

[baguhon | baguhon an source]

Kataytayan nin mga ladawan

[baguhon | baguhon an source]
  • Munisipyo
    Munisipyo
  • Canaman Peoples Center
    Canaman Peoples Center
  • Partisipantes kan Lagaylay 2008
    Partisipantes kan Lagaylay 2008
  • An simbahan katoliko (luma)
    An simbahan katoliko (luma)
  • Monumento kan TVGU sa Requejo Park (luma)
    Monumento kan TVGU sa Requejo Park (luma)
Canaman munisipyo

Mga hihilngan

[baguhon | baguhon an source]

Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ "2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President". Hulyo 7, 2021.  Check date values in: |date= (help)
  2. ↑ Sensus kan Populasyon (2015). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Kabuuhang Populasyon kan lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. PSA. Retrieved 20 Jun 2016. 
  3. ↑ Census of Population and Housing (2010). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Kabuuhan populasyon sa lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. NSO. Retrieved 29 Jun 2016. 
  4. ↑ Mga Sensus kan Populasyon (1903–2007). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO. 
  5. ↑ "Province of Camarines Sur". Municipality Population Data. LWUA Research Division. Retrieved 17 December 2016. 

Mga panluwas na takod

[baguhon | baguhon an source]
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Canaman&oldid=278349"