Lope K. Santos

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Lope K. Santos
KamundaganLope Santos y Canseco
(1879-09-25)Septyembre 25, 1879
Pasig, Manila, Captaincy General of the Philippines
KagadananMayo 1, 1963(1963-05-01) (edad 83)
Filipinas
Lulubngan
Manila South Cemetery[1]
NasyunalidadFilipino
Alma materEscuela de Derecho (ngonyan, Manila Law College Foundation)
Trabahoparasurat, abogado, politiko
Midbid bilang"Ama kan Gramatikang Filipino"
Mga notableng giboBanaag at Sikat
Ako'y Si Wika
Aḡ PaḡgiḡeraAno Ang Babae? Lope k. Santos
Senador kan Filipinas
(Twelfth District)
Termino
1919–1922
Serving with Teofisto Guingona, Sr.
President Woodrow Wilson (1919-1921)
Warren G. Harding (1921-1922)
Suminunod ki Hadji Butu
Sinundan ni Hadji Butu
Gobernador kan Rizal
Termino
1910–1913
Suminunod ki José G. Tupaz
Sinundan ni Mariano C. Melendez
Gobernador kan Nueva Vizcaya
Termino
1918–1920
Personal na mga detalye
Partido politikal Partido Nacionalista

Si Lope K. Santos (namundag Lope Santos y Canseco, Septyembre 25, 1879 – Mayo 1, 1963) sarong Filipino na parasurat asin saro sa nangagin senador kan Filipinas. Siya bantog na gayo kan saiyang sinurat na nobelang titulado Banaag at Sikat (1906) asin kan saiyang ambag sa pagpatalubo kan Filipino na gramatika asin kan Ortograpiyang Tagalog. Dagdag pa, siya sarong kritiko, abogado, editor, organisador, peryodista, pararawit. Nagin siyang gobernador man kan probinsya nin Rizal (1910-1913) kan ini bako pang parte kan Metro Manila.

Si Lope K. Santos namundag sa Pasig, Probinsya nin Manila (ngonyan parte na kan Metro Manila), sa pangaran na Lope Santos y Canseco sa saiyang mga magurang na sinda Ladislao Santos, tubong tal nin Pasig asin si Victorina Canseco, na taga San Mateo kan Septyembre 25, 1879. An saiyang ama napreso durante kan Rebolusyon Filipino ta may nakua sa pagrorogaring niya kan libro ni Jose Rizal, an Noli Me Tangere asin kopya kan Ang Kalayaan.

Kagadanan[baguhon | baguhon an source]

Kaamayi nin 1960, si Santos nag'agi nin operasyon sa katoy huli sa komplikasyon. Siya nagadan kan Mayo 1, 1963.

Mga obra[baguhon | baguhon an source]

An mga tokda' ni Santos kairiba an mga minasunod:

  • Banaag at Sikat (Umagahon asin Pagsirang), 1903–06, pinakaenot na nobela asin literaryong mukna sa lenggwaheng Tagalog na may sosyalistang ideya asin burogkos na pag'iiriba kan mga trabahador.[2]
  • Ag̃ "Pag̃gig̃gera" (Tulag̃ Handog sa Kababaiga'g̃ Tagalog) (An "Paḡgiḡgera" (Rawitdawit para sa mga Babaeng Tagalog)), 1912, paḡgiḡgera sarong porma nin pagsugal kan kaamayi kan Ika-20ng siglo.[3]
  • Kundanḡan...!: Nobelang Tagalog Katha (Pagkundangan...!: Nobelang Tagalog), 1927, Ika-2ng literaryong nobela ni Santos.[4]
  • Tinḡíng Pahapáw sa Kasaysayan ñg Pámitikang Tagalog (Mga pirang puntos sa Historya kan Literaturang Tagalog), 1938[5]
  • Puso't Diwa (Puso asin Espiritu), tolong tomong kadamotan nin mga piling rawit ni Santos durante kan peryodong Amerikano.
  • Sino Ka? Ako'y Si... 60 Sagot na mga Tulá (Who Are You? I am... 60 Answering Poems), 1946, kadamotan nin mga rawit pilosopo.[6]
  • Mga Hamak na Dakilà: 60 Tulâ (Dakula asin hamak: 60 rawit), 1950, kadamotan kan mga maka-ngirit na rawit napapanahon sa gera.[7]
  • "Makábagong" Balarilà?: Mga Puná at Payo sa "Sariling Wikà" ("Modernong" Gramatika?: Mga pana'naw asin sonson para sa "National Language"), 1951, sinurat sa pakikipagtabangan kan Surian ng Wikang Pambansang direktor Cirilo H. Panganiban.[8]

Siya an binabansagan na "Ama ng Balarila ng Pilipinas".

Toltolan[baguhon | baguhon an source]