Magnetismo

An magnetismo (Ingles: magnetism) iyo sarong klase nin pisikal na karakter na huli sa mga magnetikong hiwas (magnetic field). An mga elektrikong kuryente asin an magnetikong momento kan mga elementaryang partikulo iyo an nagpasangat sa sarong magnetikong hiwas, na minaakto sa ibang mga kuryente asin magnetikong momento.

An magnetismo iyo sarong aspeto kan pinagsalak na penomena kan elektromagnetismo. An pinakapamilyar na epekto iyo nangyayari sa mga ferromagnetikong materyales na may makusog na atraksyon sa mga magnetikong hiwas asin pwedeng mamagnetisa para magin permanenteng magnet, na mahimo nin sadiring magnetikong hiwas. An pag-demagnetisa kan sarong magnet iyo posible man. Pira sanang mga substansya an ferromagnetiko; an pinakabisto iyo an bakal, kobalto, asin nickel kaiba an saindang mga alloy. An mga bihirang-pankinabang metal (rare-earth metal) arug kan neodymium asin samarium iyo an mga halimbawang dae mas bisto. An prepiksong ferro- iyo dapit sa bakal, huli ta an permanenteng magnetismo iyo enot na naobserbahan sa lodestone, sarong porma nin natural na iron ore na inaapod na magnetite, Fe₃O₄.

An gabos na substansya iyo igwa nin sarong klase kan magnetismo. An mga magnetikong materyal iyo nakaklasipika dapit sa saindang bulkong suseptibilidad.^[1] An ferromagnetismo iyo responsable sa kadaklan nin mga epekto nin magnestismo sa urualdaw na pagbuhay, pero igwa talaga nin manlainlain na klase nin magnetismo. An paramagnetikong substansya, arug kan aluminum asin oksiheno, iyo maluya na atraktado sa sarong magnetikong hiwas; an diamagnetikong substansya, arug kan tanso asin karbon iyo maluyang nahahaboa; mientras an mga antiferromagnetikong materyales, arug kan kromyo asin spin glasses, iyo may mas kompleksong relasyon sa magnetikong hiwas. An puwersa kan sarong magnet sa mga paramagnetiko, diamagnetiko, asin antiferromagnetikong materyales iyo harus maluyahon na maray para mamatian asin pwede sanang maaraman gamit an mga laboratoryong instrumento, kaya sa urualdaw na pagbuhay, an mga substansyang ini iyo harus napapahiling bilang dae-magnetiko.

Toltolan

↑ Jiles, David (2 September 2015). Introduction to magnetism and magnetic materials (Third ed.). Boca Raton. ISBN 978-1-4822-3887-7. OCLC 909323904.

Bibliograpiya

Sarong tamboan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagpoon kaining pahina.

[1] Jiles, David (2 September 2015). Introduction to magnetism and magnetic materials (Third ed.). Boca Raton. ISBN 978-1-4822-3887-7. OCLC 909323904.

[1]