Mansanas

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

Mansanas
'Cripps Pink' apples
Mga burak
Sayantipiko na klasipikasyon edit
Kahadean: Plantae
Klado: Angiosperms
Klado: Eudicots
Klado: Core eudicots
Klado: Rosids
Orden: Rosales
Pamilya: Rosaceae
Genus: Malus
Espesyes:
Ngaran binomyal
Template:Taxonomy/MalusMalus domestica
Borkh., 1803
Sinonimo[1][2]
  • Malus communis Desf.
  • Malus pumila Mil.
  • M. frutescens Medik.
  • M. paradisiaca (L.) Medikus
  • M. sylvestris Mil.
  • Pyrus malus L.
  • Pyrus malus var. paradisiaca L.
  • Pyrus dioica Moench

An mansanas (Ingles: apple) iyo an nakakakan na prutas napinoprodusir kan kahoy nin mansanas (Malus domestica). An bunga kaini kinukultibar sa bilog na kinaban asin iyo an pinakamahiwas na pinapatambo na espesye sa henero na Malus. An kahoy kaini naggikan sa Central Asia, kun saen an saiyang layas na paryentes, Malus sieversii, manunuparan pa man sagkod sa ngunyan. An mga mansanas pinapatambo sa laog nin rinibong taon sa Asya asin sa Europa asin dinara sa Habagatan na Amerika kan European colonists. An mga mansanas igwa nin relihiyoso asin mitolohikal na kahalagahan sa ibang mga kultura, kaibahan an Norse, Greek, asin sa tradisyon kan European Christian.

An mga mansanas na pinapatambo gikan sa pisog sinasabing nagigin daing-siring sa saindang magurang, asin an resultang prutas mayo nin katangian na pinakamama'wot. Sa pangkagabsan, an mga cultivars kan mansanas na pinalakop kan clonal grafting sa rootstocks. An mga puon nin mansanas pinapatambo dawa daing rootstocks sinasabing urog na dakula asin urog na maluway na magbunga pagkatapos itanomtend. An mga rootstocks ginamit nganing makontrol an rikas kan pagtalubo asin an sukol kan resultang puon nin kahoy, kaya nagigin madali an pag-ani.

Igwa nin labi sa 7,500 bistadong cultivars of apples. Manlaenlaen na cultivars an pinapalahi para sa manlaenlaen na lasa asin gamit, kabali an pagluluto, pagkakan nin hilaw, asin produksyon nin cider. An mga puon nin kahoy asin prutas madaling dukutan nin fungal, bacterial, asin problemang peste, na mapupwedeng makontrol an bilang kan organiko asin non-organic na paagi. Kan 2010, an genome kan prutas iyo nagsairarom sa sequenced bilang kabtang kan pagsaligsig sa pagkontrol kan helang asin piling pagpapalahi.

An produksyon sa bilog na kinaban kan mansanas kan 2018 iyo an 86 milyon tonnes, sa Tsina nagbibilang nin haros kabanga kan total.[3]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Dickson, Elizabeth E. (2014). "Malus pumila". In Flora of North America Editorial Committee. Flora of North America North of Mexico (FNA). 9. New York and Oxford – via eFloras.org, Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA. 
  2. Wilson, Karen L. (2017), "Report of the Nomenclature Committee for Vascular Plants: 66: (1933). To conserve Malus domestica Borkh. against M. pumila Miller", Taxon, 66 (3): 742–744, doi:10.12705/663.15Freely accessible 
  3. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na faostat