Nyx

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

 

Ipinahiling si Nyx na nagmamaneho sa wala sa sarong kalesa na ginuguyod nin duwang kabayo. Sa too niya si Helios, na nagsakat sa langit sa saiyang quadriga sa pagpoon nin bagong aldaw. Attic terracotta lekythos, na iniuugnay sa Sappho Painter, c. 500 BC.

Sa mitolohiyang Griyego, si Nyx (/nɪks/ NIX; Suanoy na Griyego: Νύξ Nýx, [nýks], "Bangi") na an diyosa asin personipikasyon nin bangi. Sa Theogony ni Hesiod, siya an supling ni Chaos, asin an ina nina Aether asin Hemera (Aldaw) ni Erebus (Kadikloman). Sa paagi kan saiyang sadiri, siya na naggigibo nin sarong brood kan mga aki na mga personipikasyon nin mga panginot na negatibong pwersa. Nagtatampok siya sa sarong bilang nin mga nainot na cosmogonie, na naglalaag sa saiya bilang saro sa mga inot na diyos na umiral. Sa mga gibo ng mga makata asin parasurat nin dula, siya na nageerok sa mga puro kan kinaban, asin minsan na iniladawan bilang sarong diyosa na may itom na bado na nagmamaneho sa kalangitan sa sarong karwahe na ginuguyod nin mga kabayo. Sa Iliad, isinalaysay ni Homer na kahit si Zeus ay natatakot na maangot sa saiya.

An Banggi (Night) sarong prominenteng pigura sa magkapirang hadoyan kan literaturang Oppiko, na kun saen siya parati sinasabing ina ni Uranus asin Gaia. Sa kaenot - enoteng mga kosmogonika, sia an enot na dios na nag - eeksister, mantang sa huring Orphic Rhapsodies, sia aki asin kapwa miembro ni Fenes, asin ikaduwang namamahala kan mga dios. Naghahatod sia nin mga hula ki Zeus sa sarong adyton, asin ilinaladawan bilang nars kan mga dios. Sa mga Rhapsodies, tibaad igwa na nin tolong magkalaen na pigura na an ngaran Banggi.

Sa suanoy na Griegong arte, si Nyx parateng minalataw kaiba kan iba pang langitnon na mga dios arog ni Selene, Helios asin Eos, bilang sarong may pakpak na pigura na nakasakay sa karuwaheng gibo nin kabayo. Minsan ngani dikit an halaga nin kulto, sia asosyado man sa nagkapirang orakulo. An ngaran kan saiyang Romanong katimbang Nox.[1]

Genealohiya[baguhon | baguhon an source]

Segun sa Hesiod's Theogony, Si Nyx na may supling ni Chaos, kay Erebus (Kadikloman), na nagin ina niya ki Aether asin Hemera (Day).[2] Kun mayo an tabang nin ama, si Nyx nagprodusir nin Moros (Doom, Destiny) Ker (Destruksion, Kagadanan), Thanatos (Kagadanan), Hypnos (Sleep), the Oneiroi (Dreams), Momus (Blame), Oizys (Pain, Distress), an Hesperides, the Moirai (Fates), An Keres, Nemesis (Indignation, Retribution) Apate (Deceit) Philotes (Love), Geras (Old Age) asin Eris (Strife).[3] An nagkapira sa mga gikan na ini ilinaladawan man bilang saiyang mga aki kan nagsurunod na autor.[4] Minsan siring, an iba pang enot na reperensia nagtatao nin kasaysayan kan linahe na laen sa ki Hesiod. Uyon sa saro diyan, siya an ina ni Ather,[5] mantang nasa iba pa, inaapod siyang ina ni Eros kan Ateneo de Naga. o ina ni Alether, Eros, asin Metis ni Erebus.[6][7] Minalataw na an poetang si Bacchylides ibinilang ni Nyx na ina ni Hemera ni Chronos (oras),[8] asin sa iba pang lugar nasambitan nia si Hesukristo bilang saiyang aking babae.[9] Nasambitan ni Aeschylus si Nylx bilang ina kan mga Erinyes (Furies), mantang ibinibilang ni Euripides na Lyssa (Madness) na aki ni Nyx asin Uranus.[10][11]

Iconograpiya[baguhon | baguhon an source]

Romano-era bronseng mga estatuwa ni Nyx velificans o Selene (Getty Villa)

Sa suanoy na Griego asin Romanong arte, si Nyx parateng depisil mamidbid, arog kan mayo sia nin espesipikong kahulogan, dangan puedeng magin masakitan an kalaenan nia sa ibang mga dios, siring baga ki Selene saka Eos.[12][13] Uyon ki Pausanias, siya ilinadawan sa daghan ni Cypselus (ika-6 na siglo BC) bilang nars kanHypnos asin Thanatos, kun sain kapot niya an duwang diyos, siring man ini mga aki, sa lambang kamot kaini.[14] Kan ika - 5 na siglo BC, si Nyx naglataw sa nagkapirang plorera kaiba an iba pang langitnon na mga dios arog ni Helios, Selene, asin Eos.[15] An pinakaenot na buhay pang representasyon kan Nyx sarong Attic lekythis (mga 500 BC), na nagpapahiling saiya parehas an duwang-oras na karwahe harale pa ki Helios, na nagsakat sa langit sa saiyang quadriga sa pagpoon kan bagong aldaw.[16] Kadaklan sa mga paglaladawan ki Nyx ilinaladawan siya na may pakpak, asin kan inot pa sanang panahon an itsura niya pirming ipinapahiling na nakasakay ini sa karwahe.[17] Halimbawa, sa ling kan ika-5 siglo BC Athenian pyxis, siya sarong pigura na may pakpak na parehas an karwaheng binubungkal nin apat na kabayo, mga bitoon nag'aantsataw sa itaas kan saiyang payo; ini nakasakay pasiring sa kolum na tandad kan gilid-dagat, asin sinusundan ni Selene and Helios.[18] Pigpapahiling man siya kun minsan nin bado na itom an mga linderos, o may telang itong nakalaag sa saiyang gubing; sa sarong Attic kylix, halimbawa, saro ining pigurang de pakpak (pisog Nyx) na nakasulot nin black-bored pepslos, naglalakaw paibong - likod kan kabayo ni Selene.[19][20]

Panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]

  • Igwang relatibong medya para sa Nyx duman sa Wikimedia Commons

Mga toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. ↑ Tripp, s.v. Nyx, p. 399; Peck, s.v. Nyx.
  2. ↑ Gantz, p. 4; Hard, pp. 23–4; Hesiod, Theogony 123–5.
  3. ↑ Gantz, pp. 4–5; Hesiod, Theogony 211–25. The translations used here are those given by Gantz.
  4. ↑ Hesiod, Works and Days 17 (pp. 86, 87) (two Strifes, one a daughter of Night); Pausanias, 7.5.3 (two Nemeses daughters of Night); PMG 1018 (Page, p. 536) (Fates daughters of Nyx; see Gantz, p. 8); Seneca, Hercules 1066–9 (pp. 102, 103) (Sleep and Death sons of Night); Orphic Hymn to the Fates (59), 1 (Athanassakis and Wolkow, p. 48) (Fates daughters of Night); Nonnus, Dionysiaca 31.117 (pp. 430, 431) (Sleep son of Night). The Roman authors Cicero and Hyginus provide Nox, the Roman counterpart of Nyx, with similar lists of offspring (see below).
  5. ↑ Chrysanthou, p. 303; Fowler 2013, p. 8; Meisner, p. 92; Epimenides fr. 5 Diels, p. 190.
  6. ↑ Fowler 2013, p. 6; Cook, p. 315 n. 4; West, p. 209 n. 106; Acusilaus, fr. 6c Fowler, pp. 6–7.
  7. ↑ Fowler 2013, pp. 5–6; Brill's New Pauly, s.v. Nyx; Acusilaus, fr. 6b Fowler, p. 6.
  8. ↑ Bacchylides, Victory Odes 7.1–2 (pp. 156, 157).
  9. ↑ Gantz, p. 26; Fowler 2013, p. 33; Bacchylides, fr. 1B Campbell, pp. 252–5 [= Scholia on Apollonius of Rhodes, 3.467 (Wendel 1999, p. 233)] [= P. Oxy. 2366.3–8].
  10. ↑ Gantz, p. 13; Karusu, p. 905; Aeschylus, Eumenides 321–2 (pp. 394, 395), 416 (pp. 394, 395), 791–2 (pp. 454, 455), 821–2 (pp. 456, 457), 1034 (pp. 482, 483). According to Sommerstein, p. 395 n. 82 to line 322, Aeschylus here seemingly identifies the Erinyes with the Keres, who are daughters of Nyx in Hesiod. See also Lycophron, Alexandra 437 (pp. 356, 357).
  11. ↑ Parada, p. 110; Keightley, p. 44; Karusu, p. 905; Euripides, Herakles 823 (pp. 386, 387) (daughter of Night), 834 (pp. 388, 389) (daughter of Night), 844 (pp. 388, 389) (daughter of Night and Heaven).
  12. ↑ Papastavrou, p. 941; Oxford Classical Dictionary, s.v. Nyx, p. 1056.
  13. ↑ Brill's New Pauly, s.v. Nyx (Selene, Eos, Artemis); Hurwit, p. 530 (Selene); Papastavrou, p. 941 (Eos).
  14. ↑ Shapiro, p. 132; Pausanias, 5.18.1.
  15. ↑ Karusu, p. 909.
  16. ↑ Ferrari, p. 40; Karusu, pp. 906, 909; LIMC 14520 (Astra 3); Metropolitan Museum of Art 41.162.29.
  17. ↑ Karusu, p. 909.
  18. ↑ Ferrari, p. 39; Karusu, p. 907; LIMC 13274 (Astra 8).
  19. ↑ Karusu, pp. 906, 909; LIMC 31765 (Astra 5).
  20. ↑ Parisinou, p. 34
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nyx&oldid=272337"