Obserbatoryo kan Manila
 | |
| Organisasyon | Ateneo de Manila na Unibersidad |
|---|---|
| Lokasyon | Syudad nin Quezon, Filipinas |
| Koordinato | 14°38′12″N 121°04′36″E / 14.63667°N 121.07667°ETagboan: 14°38′12″N 121°04′36″E / 14.63667°N 121.07667°E |
| Naitogdas | 1865 |
| Websityo | www |
An Obserbatoryo kan Manila (Ingles: Manila Observatory) iyo sarong dae-pangkomersyo na instituto na yaon sa kampus kan Ateneo de Manila na Unibersidad sa Syudad nin Quezon, Filipinas. Naitogdas ini kan Sosyedad ni Hesus, bistado bilang mga Heswita, kan 1865 bilang an Observatorio Meteorológico del Ateneo Municipal de Manila. Pigpangaranan ini liwat bilang Observatorio Meteorológico de Manila. Naghimo ini nin mga prediksyon sa panahon asin linog sagkod sa ngunyan minaadal sa sismiko asin heomagnetikong penomena pati naman sa radyo asin solar na pisika.
Uusipon
[baguhon | baguhon an source].jpg)
An artikulong naipublikar sa Diario de Manila kan Heswitang si Fr. Jaime Nonell an nagtaong dalan sa pagkatogdas kan obserbatoryo. Pigtawan deskripsyon kan artikulo an obserbasyon kan Heswitang si Fr. Francisco Colina an sarong bagyo kaidtong September 1865 asin namayo sa publiko para maghapot sa Heswitang Superyor na si Juan Vidal para ipadagos an obserbasyon. Pagkatapos kan inisyal na hesitasyon sa parte kan mga Heswita huli sa mga primitibong instrumento na yayaon, an Superyor iyo nakaguno nin promiso sa sarong Secchi Universal Meteorograph na nakua gikan sa Banal na Sese.[1] Ini an nagpoon sa sistematikong obserbasyon nin panahon sa Filipinas.
An instituto iyo natogdas asin pinangenotan kan Heswitang kleriko na si Federico Faura. Nagpoon ining magpatanid sa bagyo kan 1879, sagkod kan suminunod na taon iyo nag-obserba naman nin linog. Kan 1884, an gobyernong Espanyol pigbistado an obserbatoryo bilang an opisyal na institusyon sa paghimo nin prediksyon sa panahon sa Filipinas. Pigpunan niya an saiyang serbisyong pang-oras kan 1885, sismolohiya kan 1887, asin astronomiya kan 1899.[1]
Am Amerikanong kolonyal na gobyerno iyo pigtogdas ini kan 1901 bilang an Philippine Weather Bureau, na naglakop sa meteorolohiya, astronomiya, asin heomagnetismo.[1] Nagpundo an bureau kan Ikaduwang Gerang Pankinaban. Durante sa Labanan sa Manila, an gabos na mga instrumento asin importanteng dokumento kan bureau iyo nadistroso sagkod naraot na dagos. Sarong ispesipikong gobyernong ahensya an naitogdas bilang saiyang karibay.[1] An obserbatoryo nagpadagos liwat nin operasyon kan 1951 sa Baguio, pangenot sa pag-aadal kan sismolohiya asin kan iyonospero. Kan 1963, ini iyo pigbalyo sa kampus sa Loyola Heights kan Ateneo de Manila na Unibersidad kun sain ini nagpadagos sa pag-aadal sa sismolohiya, heomagnetismo, asin pisikang radyo, asin iba pa.[1]
Organisasyunal na istraktura
[baguhon | baguhon an source]
An obserbatoryo iyo pangenot na pigbibilog nin duwang yunit, administrasyon asin research.[2] An administrasyon iyo pigbibilog kan General Administration, Accounting, Human Resource, asin an Physical Facilities and Supplies. An mga programa sa research iyo kabali an Climate Change Assistance, Geomatics for Environment and Development, Instrumentation and Technology, Regional Climate Systems, Solid Earth Dynamics, Air Quality Dynamics, asin an Special Research Projects.[2] An katatapos pa sanang espesyal na proyekto sa research kan obserbatoryo iyo an: Climate Change Adaptation – Disaster Risk Management asin an Co-benefits of Climate Change Mitigation.[2]
Hilingon man
[baguhon | baguhon an source]Toltolan
[baguhon | baguhon an source]Panluwas na takod
[baguhon | baguhon an source] |
An Wikimedia Commons igwa nin medya dapit sa Manila Observatory. |
- Opisyal na websityo kan Manila Observatory
- Manila Observatory: A Stellar Legacy by Bamm Gabriana
- Herbermann, Charles, ed. (1913). "Manila Observatory". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.
Sarong saringsing an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.