Pagbabagong kimikal
An mga pagbabagong kimikal (Ingles: chemical change) iyo nangyayari kun an sarong substansya minasalak sa iba para makahaman nin bagong substansya, na inaapod na kimikal na sintesis o dekomposisyong kimikal sa duwa o mas dakul pang mga manlainlain na substansya. An mga prosesong ini iyo inaapod na reaksyong kimikal asin, sa heneral, iyo dae na maibabalik liwat.
An nagkapirang mga reaksyon iyo minaluwas nin init asin iyo inaapod na reaksyong eksotermiko, sagkod an iba man nangangaipo nin init para mapunan an reaksyon na iyo inaapod na reaksyong endotermiko. An pag-intindi sa pagbabagong kimikal iyo sarong mayor na parte kan siyensya nin kimika.
Kapag an reaksong kimikal iyo nangyari, an mga atomo iyo naliliwat an posisyon asin an reaksyon iyo iniibahan nin pagbabagong enerhiya habang an bagong produkto iyo namomokna. Sarong halimbawa kan sarong pagbabagong kimikal iyo an reaksyon sa tahaw nin sodyo asin tubig para mahimo an sodyum hidroksido asin hidroheno. Dakulon na maray na enerhiya an nailuluwas huli sa pagkasulo kan hidrohenong gas sa ere. Ini iyo sarong halimbawa nin sarong pagbabagong kimikal huli ta an mga katapusang produkto iyo kimikal na lain gikan sa mga substansya bago an reaksyong kimikal.
Mga ebidensya nin pagbabagong kimikal
[baguhon | baguhon an source]An mga minasunod iyo pigkokonsidera na indikasyon na igwang nangyari na pagbabagong kimikal.
- Pagbabago sa parong
- Pagbabago nin kulay (halimbawa, gikan sa mala-pirak pasiring sa pulang-kayumanggi kapag an bakal pigtakla).
- Pagbabago sa temperatura o enerhiya, arug kan paghimo (eksotermiko) o pagkawara (endotermiko) nin init.
- Pagbabago nin komposisyon, halimbawa an pagkasulo kan papel pasiring sa abo.
- May liwanag asin/o init na naitao
- Pormasyon nin mga gas, harus garu mga bula sa likido.
- Pormasyon nin mga presipitato (dae natutunaw na mga partikulo).
- An pagkalapa nin organikong materya (halimbawa, pagpanos nin kakanon).
- Masakit an pagbabago o imposible na maibalik liwat.
