Relihiyon

An relihiyon (Ingles: religion) ang relihiyon ay isang katipunan ng mga sistemang paniniwala, mga sistemang kultural at pananaw sa daigdig na nag-uugnay ng sangkatauhan at espirituwalidad at minsan ay moralidad.^[1]

An kadaklan kan mga relihiyon iyo may mga mitolohiya, mga simbolo, mga tradisyon asin mga sagradong uusipon na nilalaom na magtaong boot-sabihon sa buhay o ipaliwanag an ginikanan kan buhay o sansinukob. An mga ini iyo nagtatao nin mga moralidad, etika, mga batas relihiyoso, o pagbuhay hale sa mga ideya kaini sa mga tawo.

Ginikanan kan termino

An taramong Filipino na "relihiyon" na kinua sa Espanyol na "religión" o Ingles na "religion" iyo gikan sa Lumang Pranses na "religion" (komunidad na relihiyoso) asin hale sa Latin na "religionem" (nom. religio) "paggalang sa sagrado, paggalang para sa mga diyos, obligasyon, pagsararo sa tahaw kan tawo asin mga diyos". An posibilidad iyo saro ining pagkua gikan sa liwat na kinopyang *le-ligare na sarong interpretasyong hale ki Cicero na nagsusugpon kan lego (basa), i.e (liwat) + lego sa depinisyon nin pagpili, liwat na hilingon, o luway luway na isaalang alang".

An taramong relihiyon iyo minsang ginagamit tangarig iribay sa pagtubod. Giraray, segun ki Émile Durkheim, an relihiyon iyo lain sa pagtubod o pagtubod na pansadiri o pribado nin uli ta an relihiyon iyo saro sanang pagtubod na bisto sa komunidad.^[2]

Mga relihiyon

Mapa kan dominanteng relihiyon sa kada nasyun sa bilog na kinaban

Pig-eestimar na igwang 4,200 relihiyon sa kinaban sa presente.^[3] An kadaklan kan mga relihiyon iyo may organisadong mga kaugalian, pamayo (arug kan kapadean asin pastor) o kagtogdas, sarong depinisyon nin kun ano an nagbibilog sa pagigin kaapil o pagsunod digdi, mga banal na lugar, asin mga kasuratang relihiyoso. An pag-aadal kan relihiyon iyo pigbabalehan man nin mga ritwal, mga sermon, mga pagrumdum, o benerasyon nin sarong diyos, mga diyos o mga diyosa, mga pag-alay, mga pista, mga transiya, mga inisiasyon, mga puneral, mga matrimonyo, meditasyon, pangadyi, musika, arte, bayle, o iba pang mga aspeto kan kultura nin tawo.^[4]

Suanoy na mga Relihiyon

Prehistorikong relihiyon - iyo an relihiyon kan mga panahong Tahwa na Paleolitiko (300,000 hasta 50,000 taong nakaagi), Mesolitiko, asin Neolitiko. Pigtutuban man na an Shaminismo iyo pupuwede nagpuon kaidtong panahong Paleolitiko na naenot sa gabos na mga organisadong relihiyon.
Mga relihiyon kan Panahong Tanso (3300 BCE hasta 1200 BCE) asin Panahong Bakal (gikan 1200 BCE) halimbawa an mga relihiyon kan Sinaenot na Haraning Subangan na Relihiyong Assyro-Babilonia, Relihiyong Sumerian, Mitolohiyang Mesopotamya, asin iba pa. Kaiba man digdi an mga Relihiyon sa Suanoy na Roma asin Gresya.

Abraamikong mga Relihiyon

Indyanong mga Relihiyon

Iranong mga relihiyon

Zoroastrianismo

Subangang Asya na mga relihiyon

Confucianismo
Taoismo
Tsino na pang-etnikong mga relihiyon
Shinto
Mugyo
Vietnamese na pang-etnikong mga relihiyon

Mga relihiyong katutubo

An relihiyong katutubo iyo an dae mas organisadong mga pagtubod kan mga katutubo. Ini inaapod man na paganismo, shaminismo, animismo, pagsamba nin mga ninuno, relihiyong pang-aina o totemismo.

Hilingon man

Toltolan

↑ While religion is difficult to define, one standard model of religion, used in religious studies courses, was proposed by Clifford Geertz, who simply called it a "cultural system" (Clifford Geertz, Religion as a Cultural System, 1973). A critique of Geertz's model by Talal Asad categorized religion as "an anthropological category." (Talal Asad, The Construction of Religion as an Anthropological Category, 1982.)
↑ Durkheim, E. (1915) The Elementary Forms of the Religious Life. London: George Allen & Unwin, p.10.
↑ The Everything World's Religions Book: Explore the Beliefs, Traditions and Cultures of Ancient and Modern Religions, page 1 Kenneth Shouler - 2010
↑ Oxford Dictionaries Archived 2012-10-05 at the Wayback Machine. mythology, retrieved 9 Setyembre 2012

Mga panluwas na takod

Religion Statistics from UCB Libraries GovPubs
IACSR – International Association for the Cognitive Science of Religion
Studying Religion – Introduction to the methods and scholars of the academic study of religion
A Contribution to the Critique of Hegel's Philosophy of Right – Marx's original reference to religion as the opium of the people.
The Complexity of Religion and the Definition of "Religion" in International Law Harvard Human Rights Journal article from the President and Fellows of Harvard College (2003)
Sociology of Religion Resources
Video: 5 Religions spreading across the world

Pinopoonan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.

[1] While religion is difficult to define, one standard model of religion, used in religious studies courses, was proposed by Clifford Geertz, who simply called it a "cultural system" (Clifford Geertz, Religion as a Cultural System, 1973). A critique of Geertz's model by Talal Asad categorized religion as "an anthropological category." (Talal Asad, The Construction of Religion as an Anthropological Category, 1982.)

[2] Durkheim, E. (1915) The Elementary Forms of the Religious Life. London: George Allen & Unwin, p.10.

[3] The Everything World's Religions Book: Explore the Beliefs, Traditions and Cultures of Ancient and Modern Religions, page 1 Kenneth Shouler - 2010

[4] Oxford Dictionaries Archived 2012-10-05 at the Wayback Machine. mythology, retrieved 9 Setyembre 2012

[1]

[2]

[3]

[4]