Tataramon na Malgatse

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Malgatse
Katutubo saMadagaskar
Katutubong mga parataram
18 miyon (2007)[1]
Iskriptong Latino (Alpabetong Malagasy)
Malagasy Braille
Opisyal na kamugtakan
Opisyal na tataramon sa
Flag of Madagascar Madagaskar
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-1mg
ISO 639-2mlg (B)
mlg (T)
ISO 639-3mlginklusibong kodigo
Indibiduwal na mga kodigo:
xmv – Antankarana
bhr – Bara
buc – Bushi
msh – Masikoro
bmm – Norteng Betsimisaraka
plt – Talampas na Malagasy
skg – Sakalava
bzc – Habagatan na Betsimisaraka
tdx – Tandroy-Mafahaly
txy – Tanosy
tkg – Tesaka
xmw – Tsimihety
Glotologomala1537
Linguaspero31-LDA-a
Pwedeng igwang mga simbolong IPA phonetic sa Unicode sa pahinang ini. Hilingon an IPA chart para sa Ingles para sa lyabeng sa pagtaram basado sa Ingles.

An Malgatse o Malagasy sa tataramon na ingles , sarong tataramon na Austronesyo asin an nasyunal na tataramon kan nacion na Madagaskar.

Bukabolaryo[baguhon | baguhon an source]

Iniheras kan Malagasy an haros gabos na panginot na bokabularyo kaini sa tataramon na Ma'anyan, sarong tataramon gikan sa rehiyon kan Salog Barito sa habagatan kan Borneo. Kaiba man sa tataramon na Malagasy an pirang mga pagsubli gikan sa Arabo asin mga tatramon na Bantu(espesyalmente sa sanga nin Sabaki na gikan sa kung sain naghali an pinaka-kapansin-pansin na Swahili), asin mas kamakailan gikan sa Pranses asin Ingles.

An mga minasunod na halimbawa iyo an diyalekto na Merina o Estandarteng Malagasy, na ipinagtataram sa kabisera ng Madagaskar asin sa tahaw na halangkaw na lugar o "talampas", istaran kan mga tawong Medina.[2] Pangkagabsang nasasabutan ini kan kabilugan kan isla.

Bikol Sentral Malgatse IPA
Ingles Anglisy ãŋˈɡliʂ
Iyo Eny ˈʲenj
Dai Tsia, (bago an sarong panhiro o berba) Tsy tsi, tsʲ
Hello! / Kumusta ka? Manao ahoana! manaˈʷonə̥/manaˈonə̥
Hello! (mga lugar nin rural) Salama! saˈlamə̥
Ayos lang, salamat/mabalos. Tsara fa misaotra. ˈtsarə̥ fa mʲˈsoːtʂə̥
Paaram! Veloma! veˈlumə̥
Pakiulay Azafady azaˈfadʲ
Mabalos/Diyos Mabalos (may galang) Misaotra mʲˈsoːtʂa
Daing anuman (Bikol Legaspi)
Mayong anuman (Bikol Naga)
Tsisy fisaorana. tsʲ ˈmisʲ fʲˈsoːranə̥
Excuse me/ Daing galang na Azafady (may braso asin kamot na minatukdo sa daga) azaˈfadʲ
Dispensa Miala tsiny mjala ˈtsinʲ
Siisay? Iza? ˈiːza/ˈiza
Ano? Inona? inːa
Nuarin? Rahoviana?, (pangnag-agi o past tense) Oviana roːˈvinə̥/rawˈvinə̥
Sain? Aiza?, (pangnag-agi o past tense) Taiza ajzə̥
Tano? Fa maninona? fa maninːə̥
Pano? Ahoana? aˈʷonə̥
Pira? Firy? ˈfirʲ
Gurano? Ohatrinona? ʷoˈtʂinːə̥
Ano an pangaran mo? Iza ny anaranao? iza njanaraˈnaw
Para sa Ho an'ny / Ho an'i wanːi
Nin huli ta/huli ta Satria saˈtʂi
Dai ko nasasabotan. Tsy mazava, Tsy azoko. tsʲ mazavə̥
Iyo, nasasabotan ko. Eny, mazava, Eny, azoko ʲenʲ mazavə̥
Tabang! Vonjeo! vunˈdzew
Maghali ka! Mandehana! man di anə
Pwede mo daw ko tabangan? Afaka manampy ahy ve ianao azafady? afaka manapʲ a ve enaw azafadʲ
Nasain an kasilyasan/uduan? Aiza ny efitrano fivoahana?, Aiza ny V.C.?, Aiza ny toliet? ajza njefitʂanʷ fiˈvwaːnə̥
Nagtataram ka nin Ingles? Mahay teny anglisy ve ianao? miˈtenʲ ãŋˈɡliʂ ve eˈnaw
Dai ako nagtataram nin Magaltse. Tsy mahay teny malagasy aho. tsʲ maaj tenʲ malaˈɡasʲ a
Dai ako nagtataram nin Pranses. Tsy mahay teny frantsay aho. tsʲ maaj tenʲ frantsaj a
Napapaha ako. Mangetaheta aho. maŋɡetaˈeta
Nagugutom ako. Noana aho. noːna
May hilang ako. Marary aho.
Pagal na ako. Vizaka aho, Reraka aho ˈvizaka, rerakau
Kaipuhan ko mag-ihi/magti'ris. Poritra aho, Ny olombelona tsy akoho purtʂa
Mawot ko na magduman sa Antsirabe. Te hankany Antsirabe aho. tiku ankanʲ anjantsirabe
Mahal man kaiyan! Lafo be izany! lafʷˈbe zanʲ
Nagugutom ako sa pirang bagas. Noana vary aho. noːna varja
Ano an magigibo ko para saimo? Inona no azoko atao ho anao? inːa ɲazʷkwataʷ wanaw
Suno/Gusto ko... Tiako... tikʷ
Namumutan taka. Tiako ianao. tikwenaʷ
Mga numero
saro isa/iray isə̥
duwa roa ru
tolo telo telʷ
apat efatra ˈefatʂə̥
lima dimy ˈdimʲ
anom enina enː
pito fito fitʷ
walo valo valʷ
siyam sivy sivʲ
sampulo folo fulʷ
kagsaro iraika ambin'ny folo rajkʲambefulʷ
kagduwa roa ambin'ny folo rumbefulʷ
duwampulo roapolo ropulʷ
tolumpulo telopolo telopulʷ
apat na pulo efapolo efapulʷ
limampulo dimampolo dimapulʷ
anom na pulo enim-polo empulʷ
pitumpulo fitopolo fitupulʷ
walumpolo valopolo valupulʷ
siyam na pulo sivifolo sivfulʷ
sanggatos/ sarong gatos zato zatʷ
duwang gatos roan-jato rondzatʷ
sanribo/sarong ribo arivo arivʷ
sampulong ribo iray alina rajal
aanggatos na ribo iray hetsy rajetsʲ
sarong milyon iray tapitrisa rajtaptʂisə̥
sarong bilyon iray lavitrisa rajlavtʂisə̥
3,568,942 roa amby efapolo sy sivin-jato sy valo arivo sy enina alina sy dimy hetsy sy telo tapitrisa rumbefapulʷ sʲsivdzatʷ sʲvalorivʷ sʲenːal sʲdimjetsʲ sʲtelutapitʂisə̥

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Mikael Parkvall, "Världens 100 största språk 2007" (The World's 100 Largest Languages in 2007), in Nationalencyklopedin
  2. Rasoloson, Janie (2001). Malagasy–English / English–Malagasy: Dictionary and Phrasebook. Hippocrene Books.