Tawong Tabon
An Tawong Tabon minatumoy sa restos na nadiskubre sa Kwebang Tabon sa Lipuun Point sa Quezon, Palawan sa Filipinas huli kaiyan ini inapod nin siring. Nakotkot ini ni Robert B. Fox na sarong Amerikanong Antropolohista kan Nasyunal na Museo kan Filipinas, kan Mayo 28, 1962. An mga natadang parte nin hawak na ini iyo an napreserbar o fossilized fragments kan sarong bungo nin sarong babae asin mga saláng kan tolong indibidwal na sa pagtubod iyo an pinakaamay na restos nin katawohan na bisto sa Filipinas,[1] kun sain napetsahan ini mga 16,500 taon an nakakalihis, sagkod kan nadiskubre an metatarsal na hali sa Tawong Callao kan 2007 na pinagpetsahan kan 2010 sa paagi kan uranium-series dating bilang pagigin 67,000 taon an nakakalihis.[2] Gayunpaman, pig-iisip kan pirang mga siyentipiko na kinakaipuhan an kadagdagang kapusugan tanganing kumpirmahon an mga fossil na ini bilang sarong bagong espesye, imbes na sarong lokal na inangkop na populasyon kan iba pang mga populasyon nin Homo , arog sana kan H. erectus o Denisobano.[3]
Pinangaranan an mga kapirasong Tabon sa Tabon Caves, na kung sain ini nadukayan na yaon sa sulnupan baybayon kan Palawan. Nagbubutwa an cave complex na sarong tipo nin pabrika na Panahon kan gapo, na may parehas na natapos na gapong flake na mga kasangkapan asin basurang core flakes an nahiling sa apat na suway na mga lebel sa panginot na chamber o silid. An mga nawalat na uring gikan sa tolong mga pagtitipon kan mga apoy sa pagluluto, igwang Carbon-14 - napetsahan sa haros 7000, 20,000, asin 22,000 BCE.[4] Nadiskubre an toong sihang o mandible kan sarong Homo sapiens , na nagpetsahan sa 29,000 BC, kaiba an sarong skullcap. Pigkokonsiderar an kopyang bungo kan Tabon na pinakaamay na nadugangan na kopyang bungo kan modernong tawo sa Filipinas, asin pig-iisip na kagsadiri ini kan sarong huben na babae.[5] An sihang kan Tabon an pinakaamay na ebidensya kan mga labi kan tawo na nagpapahiling nin arkaykong mga katangian kan mga sihang asin ngipon. An kapiraso kan Tabon tibia na sarong tu'lang gikan sa ibabang bitis an nadugangan sa pagkakalot utro sa Tabon Cave complex kan Nasyunal na Museo kan Filipinas. Ipinadara an tu'lang sa Nasyunal na Museo kan Historyang Natural sa Pransya tanganing pag-adalan. An sarong pinarikas na diskarte sa pagpetsa kan carbon an nagbulgar nin sarong napetsahan, mga 47,000 ± 11,000 taon an nakakalihis, an nagbugtak kaini sa pinakagurang na fossil nin tawo na nadukayan sa complex.
Pinangaranan an Tabon Cave complex sa "Gamgam na Tabon" (Tabon scrubfowl, Megapodius cumingii), na idineposito an makapal na matagas na mga patong kan guano sa kasagsagan kan mga panahon na kan dai pa naeerokan an kweba, sa gayon nagerok an mga nagtagumpay na grupo nin mga tagagibo bin kagamitan sa sarong salog na arog kan semento kan ati kan gamgam. Haros kabanga kan 3,000 nanarekuber na mga espesimen na pigeksaminar an iniapon an mga cores kan sarong materyal na kaipuhanang maipadara gikan sa daing karayuan. Nag-iindikar ini na nag-okupa an mga nag-eerok digdi sa pagmamanupaktura kan kagamitan. Pigkokonsiderar an Tabon fossil na nag-abot gikan sa ikatolong grupo kan mga nag-eerokan, na nagtatrabaho sa kweba sa tanga kan 22,000 asin 20,000 BCE. Naglalaog an sarong mas amay na lebel kan kweba na nasa ibaba kan lebel nin mga pagtitipon kan sulo na dapat na kinakalawasan kaini an mga petsa kan Upper Pleistocene arog kan 45,000 o 50,000 taon an nakakalihis.[4] Ipinagkatiwala kan antropologo na si Robert Fox, na namuno sa mga pagkakalot, na an kumplikadong Tabon Cave, sarong istaran kan mga tawo sa laog kan panahon na 40,000 taon, poon 50,000 sagkod 9,000 taon an nakakalihis.[nangangaipo nin toltolan]
Nag-uyon an mga pisikal na antropologo na nag-eksaminar sa kopyang bungo na kabaling sa mga modernong tawo na Homo sapiens, bilang nabibisto hali sa katahawan kan Pleistocene Homo erectus na espesye. Iniindikar kaini na pre-Mongoloid (an terminong Antropolohiya na Mongoloid an piglalapat o piggagamit sa mga populasyon na naglaog sa Sur-subangan na Asya sa panahon kan Holoseno asin pighihigop an naenot na mga tawo tanganing makamukna nin modernong Malayo, Indones, Pilipino, asin mga tawong "Pasipiko") an mga tawong Tabon. Nagtao nin opinyon an duwang mga eksperto na an sihang o mandible, sarong "Australyano" sa pisikal na tipo asin pinakaharani an mga sukat nin kopyang bungo sa mga tawong Ainu o Tasmanyano. Mayong pwedeng tapuson an manungod sa pisikal na lalawgon kan indibidwal hali sa nabawi na mga kapiraso na bungo apwera na bako siyang sarong Negrito.[6]
Kinamumugtakan
[baguhon | baguhon an source]Sarong serye nin kweba an Tabon Cave Complex na nasa sarong limestone promontory sa Lipuun Point sa Habagatan-sulnupan na Palawan.[7] Minasakop ini sa 138 ektarya asin piggamit ini bilang sarong isla, alagad ngunyan, sarong kadlagan nin kagubatan ng bakawan an minakonekta sa pinakakadagaan kan Palawan. Igwang haros 218 kuweba, 38 sa mga ini, mayaman sa arkeolohiko asin antropolohikal na natagpuan. Pigbubuo an Lipton Point nin 25 milyong taong gulang na apog o limestone asin pigbubuo nin magagapong darakulang mga doma o dome, harararom na bangin, asin matarik na burol. Sa lugar na ini, ang pagsakop sa kuweba kan sarong isporadiki o pansamantalang kalikasan nin mga modernong tawo, tila ipinahiwatig sa enot na parte kan Holoseno. Sa mas amay na Holoseno, dakol na mga sityo o lugar an nagpapahiling nin mas masinsinan o madalas na trabaho; nagbubutwa an mga lokal na tawo na mahigpit na nakatuon sa mga mapagkukuanan na segun sa daga, riverine, asin estuarine; asin sa dakol na mga kaso, bisto an dagat na dakol na mga kilometro an rayo gikan sa mga lugar kan kuweba. Nagproprotektar an Proklamasyong Pangulo Blg. 996, na ipigtugdas kadtong Abril 11, 1972, sa Tabon Caves Complex asin Lipuun point hali sa pagkalbo asin pagkawasak. Pigdeklara ini bilang sarong Pagreserba kan Lugar na Museo asin pigpreserba para sa ngunyan asin sa mga puturong henerasyon.
Mga tala
[baguhon | baguhon an source]- ↑ Scott 1984, p. 14; Zaide 1999, p. 35, citing Jocano 1975, p. 64
- ↑ Henderson, Barney. (August 3, 2010), "Archaeologists unearth 67000-year-old human bone in Philippines", The Daily Telegraph, retrieved October 22, 2010
- ↑ Wade, L. (April 10, 2019). "New species of ancient human unearthed in the Philippines". Science 364. doi:.
- ↑ 4.0 4.1 Scott 1984, pp. 14–15.
- ↑ Dizon, E (2002). "Notes on the Morphology and Age of the Tabon Cave Fossil Homo sapiens". Current Anthropology 43 (4): 660–666. doi:. https://www.researchgate.net/publication/249179378.
- ↑ Scott 1984, p. 15
- ↑ Kinamumugtakan kan Tabon Caves:
- Pawlik, Alfred "The Palaeolithic in the Philippines" 2003
- Plantilya:Cite paper
- Filipino Heritage: The stone age in the Philippines, Lahing Pilipino Pub. ; [Manila], 1977, pp. 91, 136, 171
Mga toltolan
[baguhon | baguhon an source]- Scott, William Henry (1984), Prehispanic Source Materials for the study of Philippine History, New Day Publishers, ISBN 971-10-0226-4, retrieved 2008-08-05
- Zaide, Sonia M. (1999), The Philippines: A Unique Nation (Second ed.), All-Nations Publishing, ISBN 971-642-071-4
- Bautista, Angel P. (2004), Tabon Cave Complex
- Ikawa-Smith, Fumiko (1978), Early Paleolithic in SOuth and East Asia, Paris: Mouton Publishers, ISBN 9783110810035, retrieved 2015-12-07
- Tabon Cave, Palawan, National Museum of the Philippines, 2014, archived from the original on 2016-05-12, retrieved 2015-12-07
- Tabon Cave Complex, National Museum of the Philippines, 2014, archived from the original on 2021-02-25, retrieved 2015-12-07
Mababasa pa lalo
[baguhon | baguhon an source]- Fox, Robert B. (1970), The Tabon Caves: Archaeological Explorations and Excavations on Palawan, National Museum, ASIN B001O7GGNI
- Jocano, F. Landa (1975), Philippine Prehistory: An Anthropological Overview of the Beginnings of Filipino Society and Culture, Philippine Center for Advanced Studies, University of the Philippines System
Sarong saringsing an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.