Trinidad Tecson
| Trinidad Perez Tecson | |
|---|---|
 Historical marker, Santa Rita Bata, San Miguel, Bulacan | |
| Kamundagan | Nobyembre 18, 1848 San Miguel de Mayumo, Bulacan, Captaincy General of the Philippines |
| Kagadanan | Enero 28, 1928 (edad 79) Ermita, Manila, Philippine Islands |
Lulubngan | Manila North Cemetery |
| Nasyunalidad | Filipino |
| Midbid bilang | Philippine Revolution founder of Philippine National Red Cross |
Political party | Katipunan |
Si Trinidad Perez Tecson (Nobyembre 18, 1848 – Enero 28, 1928), midbid sa gaha na "Ina kan Biak-na-Bato" asin "Ina kan Pagkahirak", naglaban para sa katalingkasan kan nasyon Filipinas.
Tinawan siya nin titulong "Ina kan Biak-na-Bato" ni Hen. Emilio Aguinaldo. Binisto man siya bilang "Ina kan Philippine National Red Cross" huli sa saiyang serbisyo sa kapwa niya Katipuneros.[1]
Kaamayi kan Buhay
[baguhon | baguhon an source]Si Tecson minundag sa San Miguel de Mayumo, Bulacan, saro sa dise-sais na aki ninda Rafael Tecson asin Monica Perez.[2] Nanudan niya an pagsurat saka pagbasa sa saiyang maestro na si Quinto. Nag adal man sya nin eskrima ki Juan Zeto asin kinakatakutan sa kaintiruhan kan saindang probinsya. Inaapod man sya sa ngaran na "Tangkad" (tall) kan saiyang mga katood. Minsan na nilaog kan sarong gwardya sibil an saiyang residensya tangani na ini mag inspeksyon alagad an mga ini niralabanan niya. Pira sa mga suldados an saiyang nagkakurulugan asin huli kaini siya nakasuhan. Igwa man nin sarong alperes an namuya saiya alagad hinaboan nya ini. Namundo asin nauyam an alperes kaya pinaduman kaini an saiyang mga suruguon sa lugar ni Tecson tangani na hanapan nin ipigdulag daang tabako. Sa pagkauyam ni Tecson, ipigwasiwas kaini an saiyang sundang. Para sa saiya, kaipohan na parehong manudan kan babayi sagkod na lalaki an pag gamit nin manlain-lain na armas. Dakula daa kaya an maitatao kaining ayuda sa oras nin remalaso asin kakundian. Nailo sa amay na edad, nagpundo siya sa pagklase asin nag iba sa saiyang mga tugang tangani na makidagos sa saindang mga paryentes. Sa edad na 19 nag-agom siya dangan nagkaaki nin duwa,iyo sinda Sinforoso asin Desiderio, na pareho man nagadan.Si Tecson asin an saiyang agom imbwelto sa pagbabariwas nin mga laman dagat asin mga baka na sainda man pinapabakal sa Manila.
Pakikigera
[baguhon | baguhon an source]Gera Filipino-Kastila
[baguhon | baguhon an source]Nagin konsehal si Trinidad sa Logia de Adopcion. Sarong masonic lodge na pigmukna kan 1893. Kan 1895, sa edad na 47 nag ayon si Trinidad sa Katipunan. Dawa ngani dai man kaipohan kan mga babayi na magpirma nin dugo sa mga dokumento para sa panunumpa, ini ginibo man nanggad ni Trinidad. Pagpoon kan gera, kairiba nya an grupo ni Heneral Mariano Llanera sa pagbawi sa katalingkasan kan San Miguel. Kan magtugdok nin sarong harong para sa mga may hilang sagkod nagkarulugadan sa Biyak-na-Bato, sya an nagkapot kaini. Huli kaini kaya sya inapod na "Ina kan Biyak-na- Bato". Kan maglusob an mga Español sa "Biyak-na- Bato" ipigsalbar nya ini kairiba an saiyang agom na si Julian Alcantara asin ibang pang pag-iriba. Madali pa kuta na syang magadan sa ralabanan na ini sa San Miguel. Nalugadan man an saiyang hita sa ralabanan sa Zaragoza, Nueva Evija. [3] Tinabangan nya an grupo sa paagi pa nin pagpupuslit kan mga armas hali sa korte kan Caloocan asin San Isidro. Kairiba man sya sa mga labanan na espwerso ni Heneral Francisco Macabulos kan Nueva Ecija, ni Heneral Llanera, ni Heneral Isidro Torres asin ni Heneral Gregorio del Pilar kan Bulacan.
Gera Filipino-Amerikano
[baguhon | baguhon an source]Kairiba niya an pwersa ni Hen. Gregorio del Pilar asin nagpartisipar man sa pakikilaban sa probinsya kan Bulacan asin Calumpit. Nagserbe man sya sa Malolos Republic asin pig designar bilang Komisyonaryo kan Gera. Kan magpasiring an mga Amerikano paitaas, yaon sya sa Cabanatuan. Kairiba an mga may hilang asin lugadan na mga rebolusyunaryo, si Tecson naglugsot pasiring sa kabukidan kan Zambales pasiring sa Santa Cruz dangan sa Iba.[4]
Pagbuhay pakalihis kan Gera
[baguhon | baguhon an source]Pakalihis kan gera, nagadan an saiyang panduwang agom asin pinadagos niya an saiyang negosyo sa Nueva Ecija, nagbabariwas nin karne sa banwaan kan San Antonio asinTalavera. Nagkaigwa sya nin ika-tulong agom; si Doroteo Santiago, asin kan ini man magadan, inagom niya si Francisco Empainado. Kan Enero 28, 1928, nagadan sya sa Philippine General Hospital sa edad na 79. An saiyang lubungan yaon sa Plot of the Veterans of the Revolution sa Cementerio del Norte. [5] [6]
Panluwas na Takod
[baguhon | baguhon an source]- ↑ [1]
- ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2019-03-27. Retrieved 2019-03-27.
- ↑ http://www.philippine-history.org/biak-na-bato.htm
- ↑ https://ejournals.ph/article.php?id=5494
- ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2019-03-29. Retrieved 2019-03-27.
- ↑ https://philippineculturaleducation.com.ph/tecson-trinidad/
