Bagyo
- Para sa syudad sa Pilipinas, hilingon an Syudad nin Baguio.
An bagyo[1] (gikan sa Sanskrito: वायु [vāyu]) sarong sistema nin klima na igwa nin sirkulasyon, nagdadalagan sa paagi kan init na ipinaluwas pag suminakat an mayumong duros.
Sa Pilipinas, an pagbantay sa mga bagyo nakatuka sa Ahensya nin Atmosperiko, Heopisikal asin Astronomiko kan Pilipinas o PAGASA.
Naaapekto nin 20 beses lambang taon an bagyo sa Pilipinas. Igwang apat na tipo nin bagyo depende sa rikas kan duros kaiyan. An PAGASA iyo an nagtataong pangaran kan bagyo sa Filipinas asin mauutro an pangaran lambang 4 na taon. An World Meteorological Organization (Pankinaban na Organisasyong Meteyorolohikal) an nagpapangaran sa internasyunal na pangaran kan sarong bagyo.
Sa Filipinas, an pagbabantay kan mga bagyo iyo trabaho kan Administrasyon kan Filipinas sa Serbisyo nin Atmosperiko, Heopisiko asin Astronomiko o PAGASA.
Kun baga igwang mga nakatagama nang mga internasyonal na pangaran an mga bagyong mamumukna sa Sulnupang Pasipiko, igwa man sadiring nakatakdang pangaran nin mga bagyo an PAGASA. Igwa nin apat na listahan an PAGASA na nagriribay-ribayan kada taon, na minabalik sa enot na listahan makalihis an apat na taon. An lambang listahan, igwang duwampulo may limang pangaran na nauuyon sa makabagong Alpabetong Pilipino apwera sa Ñ, NG asin X, dangan igwa pang ekstra sampulong nakatagama kun bakasakaling magsobra sa 25 an mga bagyong naitala sa taong ini. Pag sobra na mapanraot an sarong bagyo, pighahali kaini an pangaran kadto sa listahang iyon asin niriribayan nin bago. Pigtatao lang kan PAGASA an pangaran kan bagyo kun ini nakalaog na sa Lugar na Responsibilidad kan Filipinas.
Paisi nin Bagyo sa Filipinas
[baguhon | baguhon an source]Kan enot, nababanga sa apat an mga Pampublikong Paisi nin signal kan Bagyo (Public Storm Warning Signal), puon Paisi Blg 1 sagkod 4. Alagad nin huli ta sa mga mapandistrusong bagyo na tumama sa Filipinas, arog kan bagyong Yolanda kadtong 2013, naaramang dae sakto an sistemang pinaiiral sa mga panahong kadto.[2] Kaya kan taong 2015, pigdagdag an bagong lebel nin paisi, an Paisi Blg 5. Piggibo an pagbabagong nin nin huli ta sa pig-aasahang mas makusog pa an maarabot na bagyo gibo kan pankinabangang pag-iinit (global warming) asin kan pagbabago sa klima (climate change).
PSWS | Duros(KPH) | Estado kan Dagat | Distruso sa istraktura | Distruso sa tanuman |
---|---|---|---|---|
#1 | 30 - 60 kph Pig-aasahan sa laog kan 36 oras nin enot na paglathala |
Langkaw nin alon: 1.25 - 4.0 metro |
|
|
#2 | 61 - 120 kph Inaasahan sa loob ng 24 oras mula sa unang paglathala |
Langkaw nin alon: 4.1 - 14.0 m Posible ang daluyong sa baybayin |
|
|
#3 | 121 - 170 kph Pig-aasahan sa laog nin 18 oras puon sa enot na paglathala |
Langkaw nin alon: > 14.0 metro Posible an mga daluyong sa mga baybayon |
|
|
#4 | 171 - 220kph Pig-aasahan sa laog nin 12 oras puon sa enot na paglathala |
Langkaw nin alon: > 14.0 m Posible an daluyong na may langkaw na 2-3m sa mga baybayon |
|
|
#5 | > 220kph Pig-aasahan sa laog nin 12 oras gikan sa enot na paglathala |
Langkaw nin alon: > 14m Posible an bahod na igwang langkaw na haros sa 3 metro sa mga baybayon |
|
|
Panluwas na takod
[baguhon | baguhon an source]An Wikimedia Commons igwa nin medya dapit sa Bagyo. |
- United States National Hurricane Center – Norteng Atlantika, Subangang Pasipiko
- United States Central Pacific Hurricane Center – Sentral na Pasipiko
- Japan Meteorological Agency – Solnopang Pasipiko
- India Meteorological Department – Kadagatang Indyano
- Météo-France – La Reunion – Sur na Kadagatang Indyano gikan 30°E pasiring 90°E
- Indonesian Meteorological Department – Sur na Kadagatang Indyano gikan 90°E pasiring 125°E, norte kan 10°S
- Australian Bureau of Meteorology – Sur na Kadagatang Indyano asin Sur na Kadagatang Pasipiko gikan 90°E pasirin g 160°E
- Papua New Guinea National Weather Service – Sur na Pasipiko subangan kan 160°E, norte kan 10°S
- Fiji Meteorological Service – Sur na Pasipiko solonpan kan 160°E, norte kan 25° S
- MetService New Zealand – Sur na Pasipiko solnopan kan 160°E, sur kan 25°S
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ "Bagyo, unos, sigwa". English, Leo James. Tagalog-English Dictionary (Talahulugang Tagalog-Ingles). 1990.
- ↑ PAGASA Modifies Public Storm Warning System Archived 2015-07-09 at the Wayback Machine.. Websityo kan PAGASA. Pigbukasan 9 Hunyo 2015.