Jump to content

Katotoohan

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

An katotoohan (Ingles: truth) iyo an pagrogaring nin pagigin kauyon kan katunayan o realidad.[1] Sa pang-aroaldaw na lenggwahe, an katotoohan parateng iinaatribwir sa mga bagay na an katuyohan iyo an magrepresentar sa realidad o sa ibang paagi, arog baga kan mga pagtubod, proposisyon, asin deklartibong mga sentensya.

An katotoohan sa parate pigtutubodan na kabaliktaran nin kaputikan. An ideya nin katotoohan pinag-oolayan asin pinagdedebatehan sa manlainlain na konteksto, kabale an pilosopiya, arte, teolohiya, asin siyensya. An kadaklan na aktibidad nin tawo nakadepende sa ideya, kun saen an naturalesa kaiyan bilang sarong ideya ipinapamugtak imbes na magin tema nin orolay; Kaiba digdi an kadaklan na siyensya, ley, journalism, asin pang-aroaldaw na buhay.

An mga nagkapirang pilosopo minamansay an ideya nin katotoohan bilang sarong pundamental, asin dai ikapaliwanag sa ano man na termino na mas madaling masabotan kisa ideya nin katotoohan mismo. An pinakakomun, iyo an katotoohan minamansay bilang sarong katimbang nin lenggwahe o kaisipan sa sarong kinaban nin indipendenteng isip.

Inaapod ining correspondence theory of truth.

An manlainlain na teoriya asin punto-de-vista nin katotoohan iyo padagos na pinagdebatehan sa tahaw nin mga iskolar, pilosopo, asin teologo.[2] Kadakol nin manlaenlaen na hapot manongod sa naturalesa nin katotoohan na sagkod ngonyan pinag-oolayan sa modernong mga debate, arog baga kan: an hapot dapit sa pagpaliwanag kan kahulugan nin katotoohan. Kun posible pa ngani na magtao nin nakapagtotokdong pakahulogan sa katotoohan. An pagtaram kun arin an nagsasabi nin katotoohan iyo an igwa nin kakayahan na magin totoo o bakong totoo. Kun an katotoohan asin kaputikan may kinakampihan, o kun may iba pang pagpapahalaga sa katotoohan. Sa pagsabi kan basehan nin katotoohan na nagtotogot sa sato na mamidbid an totoo tumang sa kaputikan. An papel kan katotoohan iyo an pagkua nin kaaraman. Asin kun an katotoohan pirmeng absoluto, o kun iyan pwedeng magin konektado sa punto de vista nin sarong tawo.

  1. Merriam-Webster's Online Dictionary, truth, 2005
  2. Alexis G. Burgess and John P. Burgess (2011). Truth (hardcover) (1st ed.). Princeton University Press. ISBN 978-0-691-14401-6. Retrieved October 4, 2014. a concise introduction to current philosophical debates about truth