Kikilat

Mga kikilat na gikan sa kalangitan pasiring sa kadagaan

An kikilat (Ingles: lightning) iyo sarong natural na nangyayari na elektroistatikong diskarga durante sa duwang elektrikal na kargadong rehiyon, parehas sa atmospera o an saro sa kadagaan, temporaryong pigparehas an saindang mga sadiri, na nagkawsa sa biglaang pagluwas nin harus sarong gigajoule nin enerhiya.

An diskarga pwedeng maghimo nin mahiwas na rango nin elektromagnetikong radiasyon, gikan sa mainiton na plasma na namokna sa marikas na paghiro kan mga elektron, pasiring sa brilyanteng pag-ilaw nin nahihiling na liwanag sa porma kan itom-na-lawas na radiasyon. An kikilat minakawsa nin urog-udog, sarong tanog gikan sa shock wave na nahahaman bilang gas sa bisinidad kan diskarga asin nagkakaigwa nin biglaang paglangkaw sa presyon. An kikilat nangyayari harus kasabay nin mga pag-uran pati naman sa iba pang mga enerhetikong sistema nin panahon, pero an bulkanikong kikilat pwede man mangyari durante sa pagputok kan bulkan.

An tolong pangenot na klase nin kikilat iyo nalalain sa kun sain sinda nangyayari: pwede sa laog kan sarong thundercloud, sa tahaw nin duwang lain na urap, o sa tahaw kan sarong urap asin kadagaan. An iba pang nagkapirang mga naoobserbahang baryente iyo kabali an "init na kikilat", na nahihiling sa harayong distansya pero dae nadadangog; an "alang na kikilat" na pwedeng magkawsa nin sulo sa kadlagan; asin an "bolang kikilat" na bihira sanang maobserbahan sa siyensya.

Mga panluwas na takod

• "Lightning". Encyclopædia Britannica (in English). 16 (11th ed.). 1911. p. 673. 
• How Lightning Works sa HowStuffWorks
• Thunderstorms and Lightning sa Curlie
• NOAA Lightning research
• European Cooperation for Lightning Detection
• WWLLN World Wide Lightning Location Network
• Bibliography of Fulgurites
• Image of lightning within a volcanic ash cloud