Dama Nin Tataramon
Mantang kinakawat an Dama Nin Tataramon | |
(Mga) paradisenyo | Irvin Sto. Tomas asin Edna Campana |
---|---|
(Mga) Genre | Kawat nin kataga Kawat nin tabla |
Mga parakawat | 2–4 |
Oras nin pagkakawat | depende sa kun ano oras mauubos an mga pyesa asin magpalihis nin turno an gabos na parakawat |
Random chance | Medyum (letters drawn) |
(Mga) kinakaipuhanan na kakayahan | Bokabularyo, pagbabaybay, anagramming, estratihiya, pagbibilang, bluffing, probabilidad |
An Dama Nin Tataramon sarong kawat nin tataramon na inspirasyon kan kawat na Scrabble sa tataramon na Bikol.[1][2]
Taon 2011 kan pinonan hamanon ninda Irvin Sto. Tomas asin Edna Campana an kawat sagkod na mabilog ini. Inot ining kinawat kan Agosto 20, 2014 sa taonan na Padurunongan kan mga eskwela sa elementarya sa banwaan nin Canaman, Camarines Sur. Gigibohon man an 1st Dama Nin Tataramon Open Invitational poon sa Nobyembre 5 - 30, 2016 sa Syudad nin Naga bilang aktibidad kan Parasurat Bikolnon sa pakikipagtabangan kan lokal na gobyerno kan Syudad nin Naga. Bukas an kompetisyon sa tulong kategorya: Open, College asin High School.
Dalagan kan kawat
[baguhon | baguhon an source]Minapoon an kawat sa pamanohan kun sain maiinot an parakawat na igwang nabunot na pyesa na naiinot sa alpabetong Bikol. An lambang pyesa na nagamit sa tirang tataramon, asin an iba pang tataramon na nahaman huli kan tirang ini, iyo an mga bibilangon na mga puntos. Natatapos an kawat kun igwa na nin parakawat na nakaubos kan saiyang mga pyesa asin dai na nin natatadâ pang pyesa sa bunotan. Siring man, natatapos an kawat kun mayò na nin pyesa sa bunotan asin magpalihis nin turno an gabos na mga parakawat. [3]
Mga reperensya
[baguhon | baguhon an source]Gamit bilang reperensya sa ispeling an Antabay sa Ortograpiya nin Bikol Sentral (Parasurat Bikolnon, 2012) mantang sa bokabularyo iyo an Bikol-English Dictionary / Diksionariong Bikol-Ingles (2007) ni Malcolm Warren Mintz asin Daratangan na Olay (Other Option Promotions, 2012) ni Jerry Escoto Adrados.[4]
Dokumentasyon
[baguhon | baguhon an source]Siring kan Ahedres o Chess, an Dama Nin Tataramon naggagamit nin sistema sa pagguhit kan mga tira. An mga raya kinakaagan nin bilang 1-15, asin an mga balagbag A-R, arog kan yaon sa ibaba. An lambang kwadrado igwang lain na lugar, kun kaya an kwadrado na yaon sa pinakawalang gampi sa itaas iyo an A1 mantang an yaon sa tahaw iyo an I8.
A | B | K | D | E | G | H | I | L | M | N | NG | O | P | R | |
1 | 3×T | 2×L | 3×T | 2×L | 3×T | ||||||||||
2 | 2×T | 3×L | 3×L | 2×T | |||||||||||
3 | 2×T | 2×L | 2×L | 2×T | |||||||||||
4 | 2×L | 2×T | 2×L | 2×T | 2×L | ||||||||||
5 | 2×T | 2×T | |||||||||||||
6 | 3×L | 3×L | 3×L | 3×L | |||||||||||
7 | 2×L | k2
|
2×L | 2×L | 2×L | ||||||||||
8 | 3×T | ng3
|
a1
|
r
|
a1
|
n1
|
2×L | 3×T | |||||||
9 | 2×L | n1
|
2×L | 2×L | 2×L | ||||||||||
10 | 3×L | t1
|
3×L | 3×L | 3×L | ||||||||||
11 | a1
|
2×T | |||||||||||||
12 | 2×L | 2×T | 2×L | 2×T | 2×L | ||||||||||
13 | 2×T | 2×L | 2×L | 2×T | |||||||||||
14 | 2×T | 3×L | 3×L | 2×T | |||||||||||
15 | 3×T | 2×L | 3×T | 2×L | 3×T |
An mga tira ipigsusurat sa pormang "TATARAMON xy +iskor" kun sain an TATARAMON iyo an tirang tataramon, xy an lokasyon sa tabla kan inot na letra kan tirang tataramon asin an iskor iyo an puntos. Kun an tirang tataramon pahigda, an bilang kan raya maiinot sa letra kan balagbag, mantang kun an tirang tataramon pabalagbag an basa, an letra kan balagbag maiinot sa bilang kan raya. Gabos na letra (maliban sa blangko) are saradit an gamit na letra. Dangan, kun an sarong tataramon ginamit sa saro o dakol na letra, an mga letra na ginamit na ipiglalaog sa ( ). Halimbawa, ang inot na mga tirang tataramon siring ipinapahiling sa ibaba:
- ngaRan 8D +18
- k(a)nta E7 +12
Pag-adal
[baguhon | baguhon an source]Pinag-adalan ninda Mark Louie S. Necerio, Nicol S. Alto asin Jeannette A. Asoro an kawat na ini bilang parte kan kursong Batsilyer kan Edukasyon Sekondarya sa Central Bicol State University of Agriculture kan 2018.[5]
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ CBSUA Hosts ‘Pagkarahay’ Arts Camp and Festival 2018 Archived 2019-09-05 at the Wayback Machine. http://www.cbsua.edu.ph (pighugot 2019-9-5)
- ↑ Bert delos Martirez Calle Maduros OCTOBER 6, 2016 - Bicol Mail
- ↑ Pangkagabsan na Antabay kan Kawat sa DAMA NIN TATARAMON (Parasurat Bikolnon, 2016) ni Irvin Sto. Tomas
- ↑ An Kawat na Dama Nin Tataramon sa DAMA NIN TATARAMON (Parasurat Bikolnon, 2016) ni Irvin Sto. Tomas
- ↑ Mark Louie S. Necerio, Nicol S. Alto, Jeannette A. Asoro. DAMA NIN TATARAOMN BILANG AKADEMIKONG LARO Central Bicol State University of Agriculture. April 2018. (undergraduate thesis)
Hihilngan
[baguhon | baguhon an source]- Sto. Tomas, Irvin P. DAMA NIN TATARAMON (Parasurat Bikolnon, 2016) Syudad nin Naga
Panluwas na Takod
[baguhon | baguhon an source]- Dama nin Tataramon Pahina sa Facebook