Permentasyon

An permentasyon (Ingles: fermentation) iyo sarong prosesong-kimikal kun sain pigliliwat kan sarong mikro-organismo an asukar pasiring sa porma nin alkohol asin asido—sa kondisyong mayong oksiheno (Ingles: anaerobic condition).^[1] An mikro-organismo na popular sa prosesong ini iyo an yeast asin bakterya.

Uusipon

An terminong "ferment" hale sa tataramong Latin na "fervere" na may buot-sabihon na "magpa-kalakaga". Natural na proseso an permentasyon. Maski ngani mayo pang hararom na pagkaaram sa prosesong ini—nakakagibo na an mga tawo sa gurang na sibilisasyon nin mga arak, keso, tinapay asin iba pa.

An prosesong ini pigsasabi na pig-oobserbaran na kan mga alkemista kan mga patapos na taon kan ika-14 na siglo, pero harayo ini sa modernong kaaraman kan mga siyentista ngunyan. An kimikal na proseso kan permentasyon nagin sentro liwat kan imbestigasyon nin mga siyentista sa taong 1600.

Kan taong 1850s asin 1860s, an siyentistang si Louis Pasteur an nagin pinakaenot na nag-adal kan proseso nin permentasyon. Pinahiling niya na an proseso pigkakawsa kan mga nabubuhay na selula (Ingles: cells). Pero dae niya nakua an mga ensima (Ingles: enzyme) na responsable sa permentasyon gamit an selula kan yeast.

Kan taong 1897, an kimikong Aleman na si Eduard Buechner an nag-eksperimento sa pagkua nin likido sa yeast, asin napag-araman na an likido kayang makagibo nin permentasyon sa solusyon nin asukar. Uli sa saiyang kagibuhan, ini an pigsasabing puon kan siyensya nin biyokimika (Ingles: biochemisty) asin an nagtao saiya kan 1907 Nobel Prize sa kimika.^[1]

Mga klase nin permentasyon

Permentasyong pang-arak

An permentasyong pang-arak iyo an prosesong kimikal na pagliwat sa asukar pasiring sa alkohol asin karbon dioksido uli sa mikro-organismo na yeast sa kondisyong mayong oksiheno. An pinal na produkto iyo an "etanol".^[2] Importante ini sa pag-gibo nin serbesa, arak, asin tinapay.

Permentasyong pang-asidong laktiko

An permentasyong pang-asidong laktiko iyo an prosesong kimikal kan paggibo nin asidong laktiko. Ini pigkakawsa kan mga maray na bacteria kun sain an pinakaimportante iyo an lactobacillus. Pigpapamarhay kan nasabing mikro-organismo an preserbasyon kan kakanon sa paglaban kaini sa maraot na bakterya. Importante ini sa pag-gibo nin yogurt asin sauerkraut.

Mga produkto na hale sa permentasyon

Serbesa
Arak/ Wine
Yogurt
Keso
Sauerkraut
Kimchi
Tinapay
Soju

Hilingon man

Panluwas na takod

Works of Louis Pasteur Pasteur Brewing.
The chemical logic behind fermentation and respiration

Toltolan

↑ ^1.0 ^1.1 "What is Fermentation? Definition and Example". Pighugot kan 2020-03-24.
↑ Arnold, John P (2005). Origin and History of Beer and Brewing: From Prehistoric Times to the Beginning of Brewing Science and Technology. Cleveland, Ohio: Reprint Edition by BeerBooks. ISBN 978-0-9662084-1-2.

Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.

[:0-1] 1.0 ^1.1 "What is Fermentation? Definition and Example". Pighugot kan 2020-03-24.

[2] Arnold, John P (2005). Origin and History of Beer and Brewing: From Prehistoric Times to the Beginning of Brewing Science and Technology. Cleveland, Ohio: Reprint Edition by BeerBooks. ISBN 978-0-9662084-1-2.

[1]

[2]