Jump to content

Buhi

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Buhi
Kinamumugtakan kan Buhi
Kinamumugtakan kan Buhi
Map
Tagboan: 13°26′5″N 123°31′0″E Tagboan: 13°26′5″N 123°31′0″E
NasyonFilipinas
Barangay38
Pamamahala
 • Electorado54,826 votantes (9 Mayo 2022)
Hiwas
 • Kabuuhan246.65 km2 (95.23 sq mi)
Elebasyon
129 m (423 ft)
Populasyon
(Mayo 1, 2020)[1]
 • kabuuhan81,306
 • Densidad330/km2 (850/sq mi)
 • Saro
18,796
Economia
 • Klaseprimero klaseng banwaan
 • Ingresos₱235,889,870.47103,667,321.76115,546,702.80131,909,182.65148,663,389.04163,230,059.58181,912,333.98194,184,959.44211,587,263.66254,064,884.47342,669,130.00 (2020)
 • Activos₱416,528,678.7595,210,040.22142,467,836.46163,819,494.52169,864,383.45227,544,057.95249,146,899.33312,077,896.20359,139,055.53581,333,663.24633,185,397.20 (2020)
 • Pasivos₱53,600,284.8231,236,601.7769,067,427.9471,205,974.2155,667,400.3766,776,291.0960,585,406.0063,591,662.4169,837,256.6670,836,113.0389,091,097.90 (2020)
 • Gastos₱178,122,220.9190,709,824.65101,191,797.95108,826,979.19126,922,489.99145,965,932.13153,988,821.63144,158,065.58156,754,219.31187,509,366.39256,127,682.57 (2020)
Kodigo nin postal
4433
PSGC
051705000
Kodigo telefonico54
TataramonBuhi Bikol
Bikol Sentral
Tataramon na Bukid Iraya Agta
Tataramon na Bukid Iriga Agta
tataramon na Tagalog
Websityowww.buhi.gov.ph
Danaw kan Buhi
An Bawaan kan Buhi
Simbahan kan Buhi
Naka-Buhi ss sa Park kan Buhi
Saru sa mga gurangan nang burabod sa Buhi.

An Buhi sarong primera klaseng banwaan sa probinsya kan Camarines Sur, Pilipinas. An designadong zip code kaini iyo 4433. Susog sa sensus kan 1 Mayo 2020, igwa ining 81,306 katawong nag-eerok digdi sa 18,796 kaharongan. Igwa ining sukol na 246.65 kilometro kwadrado.

Bistado an banwaan na ini bako lang sa saiyang danaw, iyo man kayâ ini an eerokan kan pinakasadit na nakakakan na sirâ sa kinaban na inaapod na sinarapan o tabyos (Mystychtis luzonensis). An specie nin tabyos nakukua igdi sa Buhi nagkokolor aru-abohon manta an nakukua sa Sola' nin San Miguel, Calabanga, Camarines Sur may kolor na puri, asin man an nakukua sa danaw nin Bato, Camarines Sur mapula-pula.

An tataramon digdi iyo an Buhi Bikol o Buhi-non.[2][3]

Mga barangay

[baguhon | baguhon an source]
Estatwa kan Nakabuhi
Si Sarikaw asin an saiyang ayam

Nababanga an Buhi 38 barangay.

  • Antipolo
  • Burocbusoc
  • Cabatuan
  • Cagmaslog
  • Amlongan (Del Rosario)
  • De La Fe
  • Divino Rostro
  • Ipil (Fatima)
  • Gabas
  • Ibayugan
  • Igbac
  • Iraya (Del Rosario)
  • Labawon (Santa Teresita)
  • De Los Angeles (Los Angeles)
  • Monte Calvario
  • Namurabod
  • Sagrada Familia
  • Salvacion
  • San Antonio
  • San Buenaventura (Poblacion)
  • San Francisco (Parada)
  • San Isidro
  • San Jose (Baybayon)
  • San Jose (Salay)
  • Macaangay
  • San Pascual (Poblacion)
  • San Pedro (Poblacion)
  • San Rafael
  • San Ramon (Kaarayo)
  • San Roque (Poblacion)
  • San Vicente (Buraburan)
  • Santa Clara(Poblacion)
  • Santa Cruz
  • Santa Elena (Poblacion)
  • Santa Isabel
  • Santa Justina
  • Lourdes (Santa Lourdes)
  • Tambo

Demograpiko

[baguhon | baguhon an source]
Sensus nin Populasyon kan
Buhi
TaonTawo±% p.a.
1903 9,692—    
1918 14,103+2.53%
1939 22,391+2.23%
1948 25,057+1.26%
1960 37,786+3.48%
1970 41,259+0.88%
1975 44,226+1.40%
1980 48,625+1.91%
1990 57,496+1.69%
1995 61,887+1.39%
2000 67,762+1.96%
2007 70,756+0.60%
2010 73,809+1.55%
2015 77,143+0.84%
2020 81,306+1.04%
Toltolan: Philippine Statistics Authority[4][5][6][7]

Agi-agi kan banwaan

[baguhon | baguhon an source]

Amay pa sa taon na 1578, an mga misyonero haleng Iriga nagduruman na sa Buhi sa pagbalangibog kan ebanghelyo o Marahay na Bareta. Kan taon 1605 an paroko namukna asin si Fray Antonio Mendez an pinaka-enot na pastor. An simbahan na gibo sa mga kahoy asin dulot para ki San Francisco de Asis natumtom kan taon 1730. Pakatapos kan pangyaring ini, si Reberendo Padre Jose de Cerda nagpatugdok nin simbahan gibo sa gapo asin ini pinag-inaguraran kan Disyembre 24, 1738.

Kun napa'no ta nangaranan an banwaan na Buhi, si Fray Felix de Huerta nagsabi na an kahulogan kan Buhi, "makadulag o magdulag sa anuman na pag-alaman". Osipon niya na bago pa nagdatong an mga Kastila igwa daa nin dakulang pamilya nag-eestar sa sarong sadit na bulod na an apod Ligñion. (Ini kaya idtong Bulod nin Ligñion na ngonyan harani sa Palayogan kan Legazpi sakop nin Daraga?) An pamilyang ini nagsasakdo nin tubig sa sarong burabod na kun saen igwang sarong rimuranon na naggadan sa mga miyembro kaini asin duwa sanang magtugang an nakaligtas. Osipon ni Huerta, an duwang ini nagdurulag asin nagpasiring saka nag-erok na sa ibang lugar harani sa sarong sadit na Bukid Asog. Dangan dakul nang mga tawo an nagduruman asin nag-erestar, mala ta an sinabing lugar inapod nang Buhi huli kan makamundong pangyaring idto.

An popular na pagtubod totoo kan mga Buhi-non, nangaranan an munisipyo na BUHI ta su mga enot na nagbanwa igdi nagdurulag sa makuring pagtuga kan bulkan na Ma'yong.

Kataytayan nin mga ladawan

[baguhon | baguhon an source]

Nota

[baguhon | baguhon an source]

Si Felix de Huerta sarong prayleng Franciscano, eskolar asin misyonero na nagsurat kan Estado Geográfico, Topográfico, Estadístico, Histórico-Religioso, de la Santa y Apostólica Provincia de San Gregorio Magno ... de N.S.P.S. Francisco, en las Islas Filipinas , Binondo, 1865. An libro niya rekord kan mga agi-agi kan mga Katolikong paroko igdi sa Pilipinas kan panahon nin Kastila.

Toltolan

[baguhon | baguhon an source]
  1. ↑ "2020 Census of Population and Housing (2020 CPH) Population Counts Declared Official by the President". Hulyo 7, 2021.  Check date values in: |date= (help)
  2. ↑ Bikol, Buhi’non. Simons, Gary F. asin Charles D. Fennig (mga editor). 2017. Ethnologue: Languages of the World, Twentieth edition. Dallas, Texas: SIL International. Online version: http://www.ethnologue.com. Ginuno 2017-11-12
  3. ↑ Bikol ni Jason Lobel (2006). Concise Encyclopedia of Languages of the World. Elsevier Ltd. Igwa nin patanaw sa Google Books. Ginuno 2017-11-12
  4. ↑ Sensus kan Populasyon (2015). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Kabuuhang Populasyon kan lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. PSA. Retrieved 20 Jun 2016. 
  5. ↑ Census of Population and Housing (2010). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Kabuuhan populasyon sa lambang Provincia, Syudad, Banwaan asin Barangay. NSO. Retrieved 29 Jun 2016. 
  6. ↑ Mga Sensus kan Populasyon (1903–2007). "Rehiyon V (Rehiyon Bikol)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO. 
  7. ↑ "Province of Camarines Sur". Municipality Population Data. LWUA Research Division. Retrieved 17 December 2016. 

Mga panluwas na takod

[baguhon | baguhon an source]
Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Buhi&oldid=276213"