Kapistahan nin Peñafrancia

An aserong pagoda pinakaenot nasakayan ni Ina' kan Septyembre 15, 1990

An Peñafrancia Festival saróng rehiyonal na relihiyosong selebrasyon na nakasentro sa Syudad nin Naga asin ipigseselebrar sa Kabikolan asin manlaen-laen na parte kan kinàban. Ipigseselebrar iní sa kapiyestahan ni Nuestra Señora de Peñafrancia asin sarô iní sa pinakadakulà asin pinakapopular na relihiyosong okasyon sa nasyon.

Traslación asin Pagsakay

Napoon an kapiyestahan sa Traslación na iyo an pagdakit kan ladawan ni Nuestra Señora de Peñafrancia halè sa Santuario ni Nuestra Señora de Peñafrancia, pasiring sa Metropolitan Cathedral.

Sakay nin Ina (2010)

Siyam na aldaw an pagnonobena. Sa ika-siyam na aldaw ibinabalik giraray sa Santuario kan Peñafrancia sa Peñafrancia Basilica Minore kun saen tinatapos an nobenaryo. An pagbalik kan ladawan pinapaagi sa pagsakay sa salog Naga. Pig-aapod ining Fluvial Procession.

Kagpoon kan debosyon

An debosyon ki Nuestra Señora de Peñafrancia na inaapod kan mga deboto na "Inâ" napoonan ni Padre Miguel Robles de Covarrubias. An pamilya ni Miguel Robles na mga Kastila naghubo asin nag-estar sa Cavite. Si Miguel Robles na aki kan pamilya sarong magpapadion sa Unibersidad kan Santo Tomas. Siya gamay an hawak asin mahehelangon. Alagad, huli sa malaad na pagdebosyon niya ki Birhen Maria, siya naomayan asin nagpanuga na mapagibo siya nin sarong gapong santuario para ki Birhen Maria duman sa pangpang kan Salog nin Pasig.

Alagad an pangako niyang ini dai naotob ta nadestino siya sa diyosesis kan Nueva Caceres. Dai niya pa maisihan kun saen niya ibugtak an haloy niya nang boot itogdok na santuario. Kun sa anong kapaladan, may nagdurulok saiyang mga cimarrones (mga tawong habong magpasakop sa Kastila asin nag-eerok sa bukid Isarog) na naghahagad nin kapilya na harani sana sa pagtalostos ninda haleng Bukid Isarog.

Kaya siya pinasabngan na magpagibo nin sarong kapilya gibo sa gogon diyan sa lugar na ngonyan sakop kan barangay nin San Felipe. Kan panahon na idto, an simbahan Katedral nakamugtak sa lugar na ngonyan namumutagkan na kan pampublikong saod. Kaya an santuario ni Ina na gibo sa gogon mga sarong kilometro an rayo sa katedral na harani sa may Tabuko.

Si Covarrubias nagpa-labra nin ladawan na huwad na gayo kan imahen ni Nuestra Señora de Peñafrancia. Pinaarogan niya lang sarong estampita kaini na daro-dara niya. Segun sa tradisyon, ginamitan pa nin dugo nin ayam ngani mata'wan kolor asin mapaitom an lalawgon ni 'Ina". Inapon daa an ayam duman sa salog na nagkaburugkos an apat na bitis. Nahiling kan mga tawo na nabuhay an ayam asin naglangoy pasiring pampang.

An pinaka-orihinal na estatuwa kan Nuestra Señora de Peñafrancia nakotkot ni Simon Vela, sarong Prayleng Pranses, kan Mayo 14, 1434 pero ini tinutubdan na nakalubong ini kan taon pang 711 duman sa sarong "magapo na boklod" ("peña de francia") namugtak sa Sierra de Francia. An Sierra de Francia sarong kanap-na-kabubuldan yaon sa pag-oltan kan Salamanca asin Cáceres, duwang probinsyang bantogan sa Espanya. Sa pamitisan kan napagdukayan kan imahen iyo an sitio nin San Martin del Castañar, lugar na ginikanan kan pamilya ni Miguel Robles de Covarrubias.

Si Covarrubias napiritan magbalik sa Manila huli ta nabubuta na an saiyang walang mata. Nangako siya na mabalik sa Nueva Caceres ngani magpagibo nin mas pusog na santuario ni "Inâ", na gibo sa gapo asin ipakusog an debosyon ki Ina. Sa pagmawot pa sana nin siring, milagrosong gayo na nakabalik an paghiling niya. Kaya kan Mayo 10, 1710, pakabalik niya tolos sa Nueva Caceres, pinapo'nan na niya an pagtugdok nin gapong santuario para ki Nuestra Señora de Penafrancia. Kan mahaman ini, nagpaprusisyon siya sa pag-onra ki Ina sa palibot kan Santuario, bagay na iyo na an gigikanan kan duminakulang kapiyestahan para ki Ina sa bilog na Kabikolan.

Dakul na mga milagro pa an nawaras saiya kan Virgen na Peñafrancia asin an mga ini sinaro-saro niyang isinalaysay sa mga surat niya sa capellan kan Santuario kan Peñafrancia duman sa San Martin de Castañar kan mga taon na 1710, 1711, asin taon 1717.

An Santuario orog na napakarhay kan panahon ni Obispo Isidoro Arevalo kan mga taon na 1750. Siring man, pinag-ataman na gayo ni Obispo Francisco Gainza ini kan siya an nakatukaw na Obispo, mala ta nagdesignar siya nin capellan komo ini sarong permanenteng posisyon na iyo an mamato kan Santuario. Bako sana iyan, si Obispo Gainza iyo an pinakaenot nagsurat kan agi-agi kan Debosyon ki Inang Peñafrancia, poon kan an ladawan nakotkot ni Simon Vela sagkod na ini magin sarong pusog na debosyon sa diosesis kan Nueva Caceres. Sinurat niya ini sa Kastila alagad pina-Bikol niya sa sarong padi nagngangaran Don Santiago Ariston Ojeda, kura interino sa Gubat, hokoman nin Albay (ngonyan, sakop na nin probinsyang Sorsogon).

Alagad, enot pa ka'yan an sinundan niyang obispo na si Obispo Manuel Grijalvo (1841-1861), nagboot na maggibo nin sarong nobenaryo para ki Inang Peñafrancia. Ini nasurat sa Bikol asin tinokda ni Don Domingo Imperial, sarong padi asin kura sa banwaan nin Pili kaidto. Iyo si Obispo Gainza an nag'orden na an nobenaryo ipalagda sa Imprenta de M. Sanchez y Cia asin ipalakop sa mga deboto. An salaysay asin nobenaryo sabay pinaluwas kan taon 1867.

Pinakaenot na salaysay kan Debosyon ki Inang Penafrancia

Nobena sa Inang Penafrancia

Huli ta nagpipiot na an espasyo kan Santuario ni Ina sa nagrorobo-robo nang mga deboto nagtitiripon para sa selebrasyon, si Obispo Manuel Grijalvo nagpaluwas nin dekreto eklesiyastikal kan taon 1853 na an milagrosong ladawan ni Ina, si Nuestra Señora de Peñafrancia ihubo' na sana sa Katedral kun saen mahiwas na gayo, asin duman pagnobenahan.

Koronasyon bilang patrona kan Nueva Caceres asin kan Kabikolan

Kan Hunyo 10. 1895, an Santo Papa Leo XIII nag-orden sa sarong rescript na gibohon espesyal na patrona kan Nueva Caceres si Nuestra Señora de Peñafrancia Alagad, kan Septyembre 20, 1924, pinagmarahay na ini gibohon logod patrona kan enterong ronang Kabikolan. Sa sarong solemneng okasyon nangyari an siring na bagay asin an namoon sa opisyal na koronasyon ni Nuestra Señora de Peñafrancia bilang Patrona kan ronang Kabikolan iyo si Monsignor Guillermo Piani, an Delegado Apostoliko kan Roma. Igdi enot nanggad inusar an sagyap na korona ni Ina na tinampokan mga mamahalon na gapo, pinagibo ni Msgr. Casimiro Lladoc sa Manila asin ginarastosan kan mga kaapil kan Asosayon ni Peñafrancia.

An selebrasyon dati bulan na Hulyo

Sa kun anong rason, si Obispo Jorge Barlin (1905-1909) hinagad sa Vaticano na an selebrasyon kan piyesta ni Nuestra Senora de Peñafrancia, na dati ipigrorokyaw sa bulan nin Hulyo, i-isog sa bulan nin Septyembre. Kaya poon taon 1906, an selebrasyon kan kapiyestahan ginigibo na sa bulan nin Septyembre. (vide, Bikol Annals, ika-210 na boklit)

Traslacion o paghubò ki Ina

Imahe ni Ina nagbabaktas sa Kalye Penafrancia (2016)

Inang Peñafrancia, haleng Katedral

Susog na sa kinaugalian, an traslacion (paghubò ki Ina) ginigibo sa ikaduwang Biyernes kan Septyembre alagad an pagnobena napoon pag-Sabado asin an ika-9 na aldaw na iyo an kataposan kan nobena natotongod sa Dominggo. Pag-Dominggong hapon an ladawan ni Ina saka kan Divino Rostro iprinoprosesyon pasiring sa dalhogan sa Salog Naga duman sa gilid kan Tabuk. Pa'san siya nin dai-mabilang na abaga kan mga tawong inaapod na "Boyadores" (o mga paraboya), na anas nakabiritis. Manta nagsosoro-sayasay an ladawan ni Ina sa pagpasan kan haros mag-aragawan na boyadoes, nagkukururahaw nin Viva la Virgen!!! asin Viva el Divino Rostro!!! asin isinasakay sa Pagoda (dati apod kaini "sampan" kan mga gurang, hayag na terminong Intsik) asin diyan napasikad an inaapod na "fluvial procession" o sakay na prosesyon asin nadangtol ini duman sa sangkayan sa gilid-pampang man giraray kan Salog Naga sa atubangan kan Peñafrancia Basilica Minore sa tinampong Balatas. Manta, sa enterong kalabaan kan prosesyon an kanta ki "Ina" na nangalatikat sa kahiwasan iyo an Resuene Vibrante, sarong awit na makatanyog-mate para sa mga debotong Katoliko.

An pagdara sa estatuwa ni Ina pasiring sa pampang kan Salog Naga dati nakalunad sa andas na de ruweda asin ini tinotolod sana. Nangyari sa mga surunod na taon pinapa'san na kan mga parabuya (o voyadores) na nadara nin tensyon ta sige an saro'sayasay kan ladawan. Ngonyan na taon 2009, nagpagibo an Simbahan nin sadya na karo na an mga ruweda, ruweda pa nin eroplano asin purusog na batbat (lansang) an nakapalibot sa karo. An siring na paghira, nabalik naman an dating gawe na pigtotolod sana an andas sa prosesyon.

Andas ni Ina

Andas ni Divino Rostro (Traslacion 2011)

An sarayan kan Andas ni Ina asin kan Divino Rostro nakaag sa walang parte kan Plasa P. Miguel Robles de Covarrubias

An pagoda yaon sa sarayan kaini sa sirong kan Museo ni Inang Peñafrancia

An Danlugan ni Ina

An Daungan ni Ina

Marker sa Daungan

Sabihon pa, pag yaon na an sakay sa salog, an magkaibong na pampang kan salog may mga deboto nataldok nin mga kandilang sinuloan asin pag-agi ni Ina nagwawagayway nin mga panyo sa malodok asin masanggayang pagsabat saiya.

Anopa, an prosesyon sa salog na ini solemneng gayo, pano nin maimbod na pagpangadye manta na an pagoda ni Ina ginogoyod nin dai mababa sa limang polong baroto na hale pa sa mga gilid-salog na mga banwaan arog kan Milaor Gainza, Cabusao, Pamplona, San Miguel asin ngani naghahale pa sa Pasacao, Camarines Sur.

Paglaog sa Basilica, duman tinatapos an ika-siyam na nobenaryo asin may Misang seniselebrar sa pagkabangging iyan.

An selebrasyon na ini nagpoon na sarong malodok, makolor asin makahulogan na pag-omaw ki Birhen Maria na tinatanaw kan mga Katolikong Bikolano na iyo an Parasurog kan ronang Bikol asin paalawan ninda sa panahon nin makuring pangangaipo. Ribo-ribong tawo bako sana harale igdi sa manlaenlaen na banwaan kan Bikol an natiripon sa Naga sa pag-otob kan saindang mga pangako sa pagbabanal kundi maski sa luwas kan Bikol dakul man an napasiriring igdi orog idtong mga Bikolanong nageerok na sa hararayo.

Katakod kan selebrasyon na ini, an Arsobispado nin Caceres nagbungsod kan inapod na Bishop Gainza Trade Fair kan taon 2010 na kapiyestahan sa pag'arog asin pagromdom ki Obispo Francisco Gainza na iyo an enot na nagbugtak nin siring na agro-industrial fair kan taon 1875 sa pagbusol kan pagnenegosyo kan mga taga-Caceres. Ngonyan na taon 2013 iyo na an ikaapat na beses paggibo kan Bishop Gainza Trade Fair alagad idinugang an aqua fair kun saen itinampok an mga produkto nin pagsisira kan mga Bikolano asin an yaman-dagat kan peninsula.

Bishop Gainza Trade Fair

An gobyerno kan syudad kan Naga, pirmi man nakikisumaro sa Simbahan sa pagrukyaw kan kapiyestahan ki Ina mala ta sinasabayan man nin kun ano-anong mga kasibotan ngani magin maogma asin digarbong piyesta. Katakin kan selebrasyon, an syudad nagmukna kan Voyadores Festival, nagpapakondukta kan military asin civic parade na kabali an haros gabos na mga eskwelahan sa mga boro-banwaan asin mga syudad sa rona, kompetisyon sa drum-asin-lyre, pag-sponsor nin mga pasaleng kultural sa Plaza Quezon asin, katuwang an pribadong sektor, pagkondukta kan Miss Bicolandia Beauty Pageant.

An pagsabay sa prusisyon kan Ladawan ni Divino Rostro

An imahe kan Divino Rostro

An debosyon ki Divino Rostro (An Diosnon na Lalawgon) nagsabay sa piyestang Peñafrancia, kan Agosto 26, 1882 ta ipinagboot ni Obispo Casimiro Herrero (1824- 12 Nob. 1886) na isabay na an debosyon na ini sa debosyon ki Ina' sa pag'arang sa Diyos na mapondo na an makangirhat na epidemyang kolera sa Manila kan 1882 asin magkapirang kaso nin kolera nakaabot na man ngani sa Nueva Caceres. Ipigswestyon ini ni Padre Pedro de la Torre y del Pozo , an vicar general na taga Osa de la Vega, Espanya. Naromdoman kaya kan huri na an banwaan niya dai nadukotan kan epidemya kan mga taon 1834, 1854 asin 1855 huli sa maigot na pagdebosyon ki Divino Rostro.

Panahon nin gera (1942 - 1945)

• Sinaray an ladawan ni Ina sa pailihan na ginibo kan pamilya Ortega

Dikit an nakakaaram na kan magputok an Guerra Mundial Dos (Ikaduwang Gerang Pankinaban) asin nagsakyada an Hokbong Hapon igdi sa Naga kan Enero 1942, an imahen ni Ina tolos-tolos itinago kan Simbahan Katoliko sa representasyon ni Padre Higino Saavedra, duman sa laog kan inaapod na "shelter" na pinagibo kan pamilya Ortega sa solar ninda sa barangay San Felipe. An "shelter" na ini iyo an pailihan ni Fructuso Bragais Ortega asin kan saiyang pamilya tuyong nagboboromba igdi sa Naga. Duman an imahen ni Ina nasaray nin haros apat na taon, hanggan 1945, ta hinalat na magtapos an gera. An mismong simbahan, natad asin paralibot kan Santuario Peñafrancia ginibong tambakan kan mga gamit, kasangkapan asin armas kan mga Hapon siring kan lugar kan Ateneo de Naga

• Tinago an may-dyamanteng sagyap sa lumang Palasyo

An tunay asin orihinal na sagyap ni Inang Penafrancia na may tampok 12ng diyamante, itinago sa irarom nin sarong poste sa Palasyo Arsobispado (na ini natomtom man ngani kan nalagarto nin mga bomba hinulog kan mga pwersang Amerikano) sa orden ni Arsobispo Pedro Santos sa ha'dit na ini samsamon kan mga Hapon, orog na ta an halaga kan mga tampok naabot na 7 milyon na pesos kan ini pigta'wan halaga ni Dr. Domingo Abella kan taon 1982.

Pagrampaog kan tulay na Colgante, 1972

Kan Septyembre 16, 1972 mantang nagkokono-konò ini sa ginatos na tawo asin sinda nagdadalan sa pag-agi ni Ina sa pagsakay, an tulay kan Colgante nagrampaog. Nag-abot sobra sa sanggatos na tawo an na-erido ta an iba nalamos, an iba naipit, asin an iba nakuryente bunga kan pagkayat kan mga alambre sa kuryente. Sabi kan sarong historyador, an nautasan buhay sa makagiram-giram na aksidente nag-abot 72 katawo. Alagad, sa nagluwas na artikulo pa sana kan Setyembre 15, 2011 sa Bicol Mail sinabing 134 katawo an nautasan buhay pero an artikulo nagbuyagyag na 73 pa sanang pangaran kan nagadan an nadukayan ninda sa mga rekords sa City Hall asin sa mga dokumento sa RTC Branch 20. May planong gibohan nin solemneng seremonya nin pagromdom para sa mga biktima sa trahedyang ini sa 2012, an ika-40ng anibersaryo kan mangirhat na pangyari.

Hinawasan Interior

An Sakay Ki Inâ sa pagpaule niya sa saiyang Santuario pirming nakakatanyog nin puso sa mga deboto ta malaad an pagtubod ninda sa danay na pagsangkob niya sa sainda sa mga pag'alaman o peligro. Alagad, sa kun anong misterio na Dios sana an nakakasabot, an Sakay ni Ina kan Septyembre 16, 1972 nagbunga nin dakulang trahedya.

An ladawan ni Inâ dai na nakadagos isakay abot sa Santuario niya. Isinangkay na sana sa lugar kan Matoninong saka ipig-ule lunad sa dyip. An lugar na hina'wasan sa ladawan ni Ina inapod nang Hinawasan Interior. Alagad, an tinampo pigpangaranan man na Hina'wasan Street kan Barangay nin San Francisco na sarungat sa ginibong Ordinansa kan Siyudad (Ordinansa Numero 2001-051) na pigtao an pangaran sa kalyeng ini na L. Arejola St. kan taon 2001.

An dating tulay (Colgante) na nakonekta kan Peñafrancia Avenue sa likod kan Colegio de Santa Isabel asin kan kalye Blumentritt sa lugar nin Dayangdang kaidto gibo sana sa kahoy asin daing kapusogan. An tulay na ini, siring sa duwa pang tulay nabaktas sa Salog Naga arog kan sa Panganiban asin sa Magsaysay, pirming rinuruso' nin mga paradalan sa pagaagi ni Ina sa tongod kan salog.

Sabihon pa, su ibang pamilya na nagadanan, kinasuhan an siyudad kan Naga. Pakalihis nin halawig na pagbista, ginana ninda an kaso asin natawan nin indemnisasyon.

An Ladawan ni Inâ hina'bon kan 1981

An orihinal na ladawan ni Ina na nageedad na haros tolong gatos na taon, maitom an lalawgon asin inaalikboyan nin manto na iba-iba an kolor asin ini mga regalo kan mga deboto. Kan dai pa naguerra, an korona ni Ina sinasabing may mga tampok na diamanteng nagkakahalagang Php 30,000. Sa likod kan korona iyo an areola, mga sirang na gibo sa bronse asin tinampokan nin makikilyab na kristal. Ini, saka an saiyang kahoy na estatuwa na antigo nang maray nagin dakulang kaaraan sa mga tampalasan.

Mala' ta kan Agosto 16, 1981 sa dai mahunahuna na pangyayari asin sa pagkakolba kan bilog na ronang Bikol, an milagrosong ladawan ni Ina hinabon sa saiyang santuario. Dai makatubod na may mga tawong pangahas asin magibo kan mapaglanghad na akto. An pangyayaring ini nagkawsa nin kagadanan nin huli ta saro sa pulis na nagsasagonson kan paghahabon, nabadil sa sarong ambus sa tongod kan Bolo Sur. Siya si P/Sgt. Reynaldo C. Neola.

Lampas sarong taon kan mangyari an panghaha'bon, sa dai maipaliwanag na sitwasyon, ipinag-entriga kan sarong tawo kan Sept. 2, 1982 sa opisina ni Msgr. Florencio Yllana sa Manila, an dating Rector kan Santuario kan Peñafrancia an imahen ni Ina' na nakapatos sa sako. Daing pagdaranggan an pagrokyaw kan mga Bikolano manta na nagpaMisang concelebrado pontifical kan bangging idto pag'abot sa syudad kan Naga, Sept. 8, aldaw na maoranon asin nagbabagyo ta an Bagyong Ruping naglalamasang gayo sa ronang Bikol. Masabi pa, sa pagromdom kan historikong insidenteng ini, si Ina nakalunad sa sarong Pantranco bus numerado 2037 asin sinarabat nin rinibong tawo sa tulay kan Mabolo .

Napalos si Ina' asin nahulog sa salog kan taon 1987

Saro pang insidente na inapod na garo patagolaen kan sarong historyador na si Jose Fernando Obias, iyo an pagpalos asin pagkahulog kan imahen sa madalnak na salog kan ini ibabalyong gayo sa saiyang pagoda. Nangyari an mamondong insidente kan Septyembre 17, 1987. Rinorip ni Rector Msgr. Juan Celso alagad an naha'was niya na lang iyo an ladawan, an manto asin korona pero nawalat asin dai nakua si areola dawa pirang rorip na sa paghahanap.

Pinaghuna ini kan mga nagmamasid na sarong patagolaen. Mala ta dai pang duwang bulan, Okubre 3, 1987, rinadas sa nag'aagabaab na sulo an enterong ibaba kan saod, an Naga Supermarket. Nobyembre 26, parehon taon, an Bagyong Sisang naglamasa sa rona, may darang nag'iingaw na duros sa 220 kph, na pinalampog an kadakul na mga power lines poon Sorsogon abot Casmarines Norte, na nagdulot pa nin kagadanan sa ginatos na tawo nag'eerok sa mga baybayon asin kosa.

An parehong taon, natongod man, iyo an taon na pinarongkab sa bomba kan New People's Army an tolong tulay sa Sipocot, Del Gallego asin sa Milaor, Camarines Sur.

Alagad, kan Agosto, 2008, an areola ni Ina' nadukayan asin naiha'was sa parehong madalnak na lugar sa salog kan ini pinagdraga sa pag'andam kan Sakay ni Ina sa kapiyestahan.

Poon kan nawara an orihinal na ladawan ni Inâ, dakul nang replica kaini an pinagibo. Ngonyan an imahen ni Inâ sa Basilica Minore asin sa Santuario kan Peñafrancia sa dating simbahan pareho na replica. Idtong orihinal kinaag na sa altar kan kombento nin Basilica asin ta medyo gabok na an kahawakan kaini. An Paghubo' ki Inâ (traslacion) man nahale na sa Basilica Minore asin bako nang sa Santuario niya sa Simbahan kan Peñafrancia siring kan dating gawe.

An kapiyestahan sa bilog na kinàban

Kun saen an Bikolano, dinadara niya an piyesta ni Ina sa tamang bulan nin Septyembre. Sinasarabi kan mga gurang sa Gumaca, Quezon na an piyesta duman na nakasentro ki Nuestra Señora de Peñafrancia an kagporoon daa iyo si mga enot na Bikolanong naghurubo duman. Igwa man nin sakay sa gilid nin dagat para ki Inâ asin sa dagat ogaring ta mayo nin salog na masakayan.

Sa Amerika, kadakul an mga asosasyon nin mga Bikolano na nakasentro sa pagrukyaw nin kapiyestahan para ki Inâ. Mala ta pinagsabi kan opisina kan rector kan Peñafrancia Basilica si Rev. Msgr. Romulo A. Vergara, na umabot nang apat na polong (40) syudad sa Estados Unidos an may selebrasyon sa pagdebosyon ki Inâ, na iyo an mga minasunod: Ang Angeleños, California, USA, Batoeños of California, Bay Area Bicol Association kan Sta. Cruz, California, Bicol Association of Charleston, South Carolina, Bicol Club of Guam, Bicol Club of Hawaii, Bicol Club of Los Angeles, California, Bicol club of San Diego County, Bicol, Inc. of Jacksonville Florida, Bicolandia Association, Inc. of Spring Valley, New York, Calabanga Association of USA, Calolbon Civic Association of USA, Camarines Norte Association, San diego, California, Guam Peñafrancia Movement, Iriga Bicol Association of the Kingdom of Saudi Arabia, Irigueños of Southern California, Nabua Association of USA, Nabua Bay Ara Club, USA, Nabueños of southern California, Inc., Naga Metropolitan Cal. Association sa San Francisco, California, Naga Metropolitan Society, USA, Oasnon, USA, Pagiribsang Bikolnon, sa San Diego, CA., Peñafrancia Association of New Jersey, Pili Club of California, Polangueños, USA, Sorsogon Association of California, Sorsogon Club, USA, Tinambac Association of California, United Bicolandia Los Angeles, California Southland, Peñafrancia Festival of Bicol, USA, Houston Chapter, Bicol Association of Tidewater, Virginia, Austria asin sa iba pang mga nasyon.

Pagsungko ni Ina

Nagin ugale sa Simbahan katoliko igdi sa diosesis nin Caceres na ilibot an imahen ni Inang Penafrancia tuyong Agosto abot Septyembre bago mag'abot an nobenaryo sa siyudad nin Naga sa mga pamilya asin mga institusyon arog kan mga banko asin mga opisina na nagpakiulay na magsungko an imahen kan Penafrancia asin ini pangadyean. Ginigibo ini kan Simbahan ngane daa dai na makisusoan an mga taga-Naga tuyong piyesta sa pagbisita ki Ina, asin magtaong ganan sa mga debotong dayo.

Mga Selyo sa Surat Pinaluwas

An Philippine Postal Corporation nagpaluwas kan Septyembre 8, 2010 nin magkapirang selyo sa pagrukyaw kan selebrasyon na tersentenaryo kan Debosyon ki Inang Penafrancia sa ronang Bikol. Ini pinaluwas sa limitadong edisyon sana, poon Septyembre 8, 2010 abot Septyembre 11, 2011. An mga selyo nagprepresyong Php 10.00, an souvenir sheet Php 40.00, enot na isyu Php 50.00, folder sa presyong Php 500.00 asin souvenir frame, Php 5,000.00.

Hilingon man

• Danlugan ni Ina
• Daongan ni Ina
• Pagoda ni Inang Peñafrancia
• Santuario ni Nuestra Señora de Peñafrancia
• Pagrampaog kan Tulay Colgante Taon 1972
• Macauiuiling Caaguihan can Ladauan ni Nuestra Señora de Peña Francia
• Tulay nin Colgante- sarong awit tinokda' ni J. Piano asin D. Imperial
• Pagoda ni Ina'- sarong awit tinokda' ni D. Imperial asin J. Piano
• Manto nin Pagkamoot- sarong awit tinokda' ni Prado, Imperial asin Jarcia
• Inang Naghihidaw- sarong awit tinokda' ni Bongat, Imperial asin Jarcia
• Francia otematico1=RELIGI%C3%93N.+TEOLOG%C3%8DA&language=es&autor=Gainza%2C+Francisco&pageSize=10 An simbahan can satong Señora nin Peña de Francia sa ciudad nin Nueva Caceres sa caporoan na Filipinas an Gñaran. Gainza, Francisco. 1867.

Toltolan

• "The Fluvial Procession", artikulo sinurat Rev. Fr. Ciriaco San Diego sa Penafrancia Souvenir Program, Sept. 1941, p. 54,173, 175.
• "The History of Peñafrancia," artikulo sinurat ni Rev. Fr. Florencio C. Yllana sa Peñafrancia Souvenir Program, Sept. 1941, p. 70 p. 178, p. 179, p.180, 181, p. 183.
• The Paper, 30 July-5 Aug. 2002, Publiser-Editor, Jose Fernando Obias. Naga City.
• Bicol Mail. Sept. 18, 2008 na luwas. Bikol na Pitak
• Retratro Kan Nagrampaog na Tulay Colgante Kinua sa Kuleksyon kan Peñafrancia Museum

Mga panluwas na takod

• Bicol Association of Cebu Archived 2009-11-28 at the Wayback Machine.
• Penafrancia Celebration at Georgia, Atlanta Archived 2008-09-21 at the Wayback Machine.
• Oasnon USA Celebrating Penafrancia Fiesta
• From a Woman. Kolum ni amanda. Balalong.Sept. 10, 1982. p. 5.

Mga takod na video

• Youtube. Himno a la Nuestra Señora de Peñafrancia
• Youtube. Peñafrancia Traslacion 2007
• Youtube. Peñafrancia Traslacion 2002
• Youtube. Sakay ni Ina Pabalik Peñafrancia Basilica 2008
• Ina nin Kabikolan, sarong awit dolot ki Ina, tokda' ni Joseph Rizal Reburiano
• Youtube. 300 na Taon na Debosyon ki Inang Peñafrancia
• Youtube. Ina nin Kabikolan