Mga tataramon na Murutiko

Murutiko
Heograpikong; Distribusyon	Sabah, Borneo
Pag-uuring panlinguwistiko	Austronesyo Malayo-Polinesyo Norteng Borneano Sur-sulnupan na Sabahano Murutiko; ; ; ;
Mga subdibisyon	Sentrong Murut; Tagol Murut; Timugon Murut;
Glottolog	grea1294

An mga tataramon na Murutiko saróng pamilya kan kabangâ na dosenang magkaano-ano na mga tataramon na Austronesyo, na pigtataram sa norteng panlaog-kadagaan na mga rehiyon kan Borneo kan Murut asin Tidung.

Mga tataramon

Iniyo an mga tataramon na Murutiko (Lobel 2013):^[1]

Sentrong Murut (pinaka Murut)

Timugon Murut asin Tagol Murut

Mga diyalektong Murut

Keningau Murut, Beaufort Murut (Binta’), Tabalunan/Serudung Murut, Selungai Murut, Sembakung Murut, Okolod, Bookan, Tanggala Murut, Paluano, Agabag/Tinggalan Murut.

Tataramon na Tidung

Burusu, Kalabakan, Nonukan Tidong, Sesayap Tidong

Parating piggagamit asin naiintindihan an Tagol Murut kan saróng dakulang mayoridad kan mga tawo nin Murut.

Piglista man ni Lobel (2013:360) an mga tataramon na Abai Sembuak, Abai Tubu, dangan Bulusu (gabos pigtataram haraní sa banwaan nin Malinau sa Kalimantan Timur) bilan mga tataramon na Murutiko. Sa balyong-parte, pigtataram an Abai Sungai sa subangang Sabah, saróng tataramon na Paitaniko.

Lobel (2016)

Pigkober ni Lobel (2016) an minasunod na Mas Dakulang mga tataramon na Murutiko, kabali an Tidong:

Tatana
Papar
Murut Nabaay
Gana
Murut Timugon
Murut Paluan
Murut Tagol
Kolod
Sulnupang Tingalan
Subangang Tingalan
Murut Kalabakan
Abai Sembuak
Abai Tubu
Bulusu
Tidung Bengawong
Tidung Sumbol
Tidung Kalabakan
Tidung Mensalong
Tidung Malinau

Mga Inobasyon

Piglista ni Lobel (2013:367) an minasunod na mga inobasyong pamponolohika na Murutiko. (Tandai: nagtitindog an PSWSAB para sa Proto-Sur-Sulnupan na Sabahano, mantang nagtitindog an PMP sa Proto-Malayo-Polinesyano.)

PMP/PSWSAB *R > *h / __ V (apwera pagkatapos kan *ə, na kun saen nakashifted na paduman sa *g sa PSWSAB). Subsekwental, an Proto-Mas Dakulang Murutiko na *h > Ø yaon sa gabos na tugang nin mga tataramon apwera sa Papar.
PMP/PSWSAB *R > *g / __ #
PMP/PSWSAB *aw > *ow; *ay > *oy
PMP/PSWSAB *iw > *uy
PGMUR *g- > Ø pagkatapos kan adjectival prefix na *ma-
PMP/PSWSAB *ə > *a sa mga silabang dae-pinal, apwera sa kapalibutan na *_Cə, na kun saen ini minareplek bilan /o/

Mga Toltolan

↑ ^1.0 ^1.1 Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Greater Murutic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.

Lobel, Jason William. 2013. Philippine and North Bornean languages: issues in description, subgrouping, and reconstruction. Ph.D. dissertation. Manoa: University of Hawai'i at Manoa.
Lobel, Jason William. 2016. North Borneo Sourcebook: Vocabularies and Functors. University of Hawaii Press. ISBN 9780824857790

Sarong tamboan ining artikulo patungkol sa mga tataramon na Austronesyo. Makakatabang ka sa Wikipedya sa pagpoon kaining pahina.

[Glottolog-1] 1.0 ^1.1 Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Greater Murutic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.

[1]