Sayotes

Sayotes na hilaw
Nutrisyunal na kantidad kada 100 g (3.5 oz)
Enerhiya	80 kJ (19 kcal)
Carbohydrates	4.51 g
Asukar	1.66 g
Fiber	1.7 g
Fat	0.13 g
Protina	0.82 g
Bitamina	Sukol %DV†
Thiamine (B1)	2% 0.025 mg
Riboflavin (B2)	2% 0.029 mg
Niacin (B3)	3% 0.47 mg
Pantothenic acid (B5)	5% 0.249 mg
Vitamin B6	6% 0.076 mg
Folate (B9)	23% 93 μg
Vitamin C	9% 7.7 mg
Vitamin E	1% 0.12 mg
Vitamin K	4% 4.1 μg
Mineral	Sukol %DV†
Calcium	2% 17 mg
Iron	3% 0.34 mg
Magnesium	3% 12 mg
Phosphorus	3% 18 mg
Potassium	3% 125 mg
Zinc	8% 0.74 mg
	Link to USDA Database entry
	Units; μg = microgramo • mg = milligramo; IU = International units;
	†Ang mga porsyento inestima gamit an rekomendasyon kan U.S. para sa mga gurang. ; Source: USDA Nutrient Database

Sayote
	Bunga nin sayotes
	Tamboan na tinanom kan sayotes
Sayantipiko na klasipikasyon
Kahadean:	Plantae
Klado:	Angiosperms
Klado:	Eudicots
Klado:	Core eudicots
Klado:	Rosids
Orden:	Cucurbitales
Pamilya:	Cucurbitaceae
Genus:	Sechium
Espesyes:	S. edule
Ngaran binomyal
	Sechium edule; (Jacq.) Sw.
Sinonimo
	Chayota edulis Jacq.; Sicyos edulis Jacq.;

An sayotes o sayote (Ingles: chayote; Sechium edule) sarong tinanom na an bunga asin dahon kaini ginagamit berdura sa mga luto. Ini napipisan sa pamilya Cucurbitaceae, arog kan kalabasa, patola asin tangkwa. Ini nakaabot sa Europa (Lumang Kinaban) huli sa mga biyahe nagsurunod pakadukay ni Columbos kan Amerika. Manta, hale man sa Mehiko, an tinanom na ini naglakop naman sa ibang parte kan Amerika na ultimamente nagin nang parte kan mga giso asin luto sa mga nasyon kan Latin Amerika.^[2]

An sayote kinakakan parati linuto na asin dapat dai malu'nok ta an siram kaini yaon sa pagkamaragamo' niya Sinasalak man ini sa mga salad asin salsa, na parati nahoom sa suwa o lemonsito o tagok kan lime. Totoo ngane medyo malabsay sa namit asin makubol sa kagat. An sayote nakukuan nin bitamina C.

An gabos na kabtang kan sayote pwedeng kakanon: an gamot, paklang, pisog asin dahon. An duma kaini kinakakan garo arog kan kamote o patatas. An ogbos man kinakaag sa mga salad o ensalada.

Etimolohiya[baguhon | baguhon an source]

An komun na arapodan kaini sa Bikol asin ibang lenggwahe sa Filipinas, asin sa Ingles man ngane, hale mansana sa Espanyol na kataga', chayote na ini kinua man sa tataramon na Nahuatl, chayohtli (sinasayod, [t͡ʃaˈjoʔt͡ɬi]).

Deskripsyon[baguhon | baguhon an source]

An bunga kaini pormang garo peras, gurobot, may mga gudol-gudol asin mga kali-kali. Nalaba ini nin poon 10 sen abot 20 sen. May ubak ining mahimpis asin an laman nagbuburu-berdeng malamuti na may lapnad na balodbod sa tanga'. Ibang barayti kaini medyo may tunok-tunok. An laman malabsay sa namit asin sa kagat nakaagid sa pepino asin singkamas.

An sayote nagkakamang, nagbabalagon asin nagsasapot sa kun arin man na pwede niyang poropotan asin narambong pawarak kun igwang mga sala-sala na saiyang tataluboan. Kun sa kudal na halangkaw pwede siyang umabot 12 metro sa taas. An mga dahon mala-puso' hitsura, 10-25 sen lakbang asin may mga panoropot sa mga paklang kaini. An tinanom na ini may lalakeng burak na namorangot asin solo-solong bababeng burak. An bunga matilaba' na garo peras porma, gudol-gudol na may mga luru-li'gi' patilaba sa kahawakan kaini.

Medisinal asin nutrisyon[baguhon | baguhon an source]

An bunga dai na kaipohan ubakan o girison kun pipritoson. May matabang na lasa ini. Siniserbi ini na may panlahid arog kan mantikilya, asin o paminta ngane magnamit. Pwede man berdura sa ibang giso na may kairiba siyang ibang mga dahon-dahon asin pigsalakan pang-namit arog kan sampalok o suka. Pwede man ining la'bonan, runoton o galpongon isoksok sa ibang giso, pritoson, o inatsara, o isalak sa lutong eskabitse. Parehas an pisog asin bunga mayaman sa amino acid asin bitamina C. An sayote pwede man girison patilaba' asin idotdot sa sarsa/pikpikan. An laman kaini(duma) mapulot asin pwedeng kakanon na prinitos. Inuusar man ining pambahog sa mga orig o baka. An dahon kun gina'ga' na siring sa tsa, pampa-ihi, asin pampakupos mga gatok-gatok asin nagagamit man na bulong laban sa alta-presyon, arteriosclerosis asin pampatunaw sa mga gapo' sa bato.^[3]

Kataytayan nin mga ladawan[baguhon | baguhon an source]

Dahon sayote (Vietnam)
Pagugutol dahon sayote (Vietnam)
Pagpisar asin pagpili nin mga ogbos sayote (Vietnam)
Perulero, puting giyawona na barayti (Guatemala)
Sayotes na matunok, tinitinda sa Smyrna City, E.U.
Nagtatambo' na sayote
Sayote nagsasarapot (Vietnam)
Pagpatubo nin sayote sa pasapotan (Central America)
Pawa' nin sayote (Réunion Island)
Nagusing sayote (Kattappana, India)
Dahon asin panoropot kan sayote (Nepal)
Poro kan ogbos may panoropot an sayotes(Nepal)
Ugbos kan sayotes
Burak kan sayotes (Syudad nin Naga, Bicol,Filipinas)

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

↑ [Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "[". "Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "["."] Check |url= value (help). Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 11 December 2017.
↑ [1]stuartxchange.com. Kinua 2018-11-06
↑ [2]www.hedalth benefitstimes.com. Kinua 2018-11-06

Pinopoonan an artikulong ini. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.

[GRIN-1] [Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "[". "Kasalaan nin pagpapasabot: Dae rekonosidong panbalangkay na karakter an "["."] Check |url= value (help). Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 11 December 2017.

[2] [1]stuartxchange.com. Kinua 2018-11-06

[3] [2]www.hedalth benefitstimes.com. Kinua 2018-11-06

[1]

[2]

[3]