Glosaryo kan mga katagang Hapones na gikan sa Olandes

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Pag-abot kan mga barko nin Olandes ni Kawahara Keiga. Pig-oobserbaran ni Philipp Franz von Siebold sa Dejima kaiba an saiyang agom na Hapones na si Kusumoto Otaki asin an saindang aking babaye na si Kusumoto Ine an barko nin Olandes na binubutong paduman sa daungan nin Nagasaki gamit an teresukoppu (teleskopyo).

Nagpuon na nag-uswag an mga katagang Hapones na gikan sa Olandes kan nagpapuon nin kalakalan an Kompanya nin Subangan na Indya kan Olandes sa Hapon gikan sa pabrika kan Hirado kadtong 1609. Kan 1640, inilipat an mga Olandes sa Dejima, asin poon kadto sagkod kan 1854 namamantinir na mga Kasulnopan sana an tinutugutan na makalaog sa Hapon, kadtong panahon nin pagsasaro kan Hapon na sakoku.

Kadakol na ribayan an nangyari, na humahantong sa sarong sangay kan pag-aadal nin Kasulnopan sa hapon na bisto sa rangaku (蘭学), o "pag-aadal nin Olandes", kung sain an ran (蘭, "Olandes") sa rangaku gikan sa Oranda, an kataga nin Hapon para aa Holandya; gaku (学) gikan sa Sino-Hapin na an boot sabihon "pag-aadal".[1] Sa proseso, kadakol na termino an pinapusog gikan sa Olades pasiring sa tataramon na Hapon. Sa sarong punto, dai malagpas sa 3,000na kataga an naisip na piggamit, lalo na sa mga lado nin teknikal asin siyentipikong bokabularyo.[1] Dai malagpas sa 160na arog kaito na mga kataga na hali sa Olandes an namamantinir na piggagamit ngunyan sa Ordinaryong hapon.[1]

Mga lista kan mga katagang Hapones na gikan sa Olandes[baguhon | baguhon an source]

Maririparo an mga katagang medikal sa Hapon. Nin huli ta sa mga gibuhon kan Aleman na parabulong asin botanista na si Von Siebold, na naggugol nin halawig na panahon sa Hapon kadtong 1920s.

An orihinal na mga katagang Olandes na nagtatapos sa sarong katanog sa Hapon igwang patanog sa puro, kadaklan "u". Nin huli ta an mga pantig kan mga kataganga Hapon pirming nagtatapos sa patanog, apwera na sana sa mga pantig na may "n" sa puro. Dai man aram kan Hapones an dobleng katanog. Kaya lugod an katagang Olandes na matroos nagresulta sa madorosu.

Transliterasyon nin Hapon (rōmaji) Terminong Hapon (kanji o kana) Original na terminong Olandes Palis-taramon nin Bikol Sentral kan Olandes Boot sabihon kan terminong Hapon Mga detalye
arukari[2] アルカリ alkali alkali alkali Gikan sa Arabiko, sa paagi nin Olandes.
arukōru[1] アルコール alcohol alkohol alkohol Gikan sa Arabiko, sa paagi nin Olandes.
asubesuto[2] アスベスト asbest asbestos asbestos Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes.
bīru[3] ビール, 麦酒 bier arak arak
bisuketto[1] ビスケット beschuit biskwit biskwit Pagpapakusog kan Portuges biscoito.
bōru[1] ボール boor maglabot mag-drill, maglabot Pagkatapos kan 1720.
buriki[2] ブリキ blik lata puting lata[4]
chifusu[2] チフス tyfus tipus tipus Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes.
chinki[2] チンキ tinctuur makoloran makoloran Pinalipot gikan sa チンキテュール (chinkityūru).
dansu ダンス dans bayle bayle
doitsu ドイツ Duits Aleman Alemanya
dokku ドック dok daungan Alang na pantalan Sarong kontraksyon man kan ningen dokku (ja:人間ドック, (literaryo:alang na daungan nin tawo) gawi na pisikal na eksaminasyon).
dontaku[1] ドンタク zondag Dominggo Dominggo Paminsan-minsan man mahihiling sa ゾンタク (zontaku). Nagbutwa gikan sa amay na Plantilya:W, pagkatapos kan 1868.

(Puon kan 2021) nabawasan an paggamit sa mga partikular na termino e.g. Hakata Dontaku.

doronken[2] ドロンケン dronken nakainom nakainom dai na piggagamit
ekisu[2] エキス extract katas katas Pinalipot sa エキストラクト (ekisutorakuto).
erekishiteito[1] エレキシテイト elektriciteit elektrisidad elektrisidad Dai na piggagamit, niribayan na kan denki (電気).
erekiteru[2] エレキテル corruption of elektriciteit electricity elektrisidad Sarong tipo nin elektrostatikong dyeneretor na piggagamit para sa mga eksperimento nin elektrisidad kan ika18 na siglo.
ēteru[1] エーテル ether eter eter, Aether Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes.

Pigsasayod an "Ethernet" na īsanetto gikan sa Ingles.

garasu[3] ガラス, 硝子 glas salming (kan bintana) salming (sa materyal)
gasu[2] ガス, 瓦斯 gas gas gas
giyaman[1] ギヤマン diamant dyamante dyamante,

salming (sa materyal)

dai na piggagamit.

Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes.

gomu[1] ゴム gom, gum goma goma
gorofukuren[2] ゴロフクレン, 呉絽服連 grofgrein grosgrain grosgrain dai na piggagamit
hamu[1] ハム ham ham ham
handon 半ドン, ハンドン Plantilya:Strongdag Domingo kabangang-aldaw; holiday; bakasyon Tambal kan Hapon han (kabanga) asin [[wikt:ドンタク#Hapon|Plantilya:Strongtaku]] (< Plantilya:Strongdag). An katagang inindai na parating ginagamit sa Hapon.
hatoron[2] ハトロン, パトロン patroon Kartutso kaha nin kartutso (badil)[5] dai na piggagamit. Namamantinir na sana sa hatoronshi (ja:ハトロン紙, kraft paper).
henrūda[2] ヘンルーダ wijnruit Ordinaryong pagbabasol Ordinaryong pagbabasol
hetto[2] ヘット vet taba taba kan karne nin baka Kognato sa Ingles '.
hisuterii ヒステリー hysterie histerya histerya
hukku[1] フック hoek Kognato sa Ingles '.
infuruenza[1] インフルエンザ influenza trangkaso trangkaso pagkatapos kan 1720. Mas malamang na sinubli gikan sa Ingles. Gikan an termino sa Italyano, asin naging ordinaryo sa bilog na kinaban kadtong ika-18 siglo sa paagi kan Ingles.
inki[2] インキ inkt tinta tinta
kamitsure[1] カミツレ kamille camomile camomile Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes. pagkatapos kan 1720.
kantera[2] カンテラ kandelaar kandelero lampara nin kerosene
kapitan[1] カピタン, 甲比丹 kapitein kapitan (dai na piggagamit: kapitan), hepe kan posisyon nin Kompanya nin Subangan na Indya kan Olandes sa Hapon[6] Mas malamang na gikan sa Portuges '.[6]
karan カラン kraan gripo gripo Kognato sa Ingles ', gikan sa pagkakapandok kan liog nin gamgam sa sarong tubo nin gripo.
kari[2] カリ, カリウム kali, kalium potasyum potasyum
karuki[2] カルキ kalk apog (an kemikal), klorinadong apog apog (an kemikal), klorinadong apog Kognato sa Ingles '.
katēteru[2] カテーテル katheter kalilya; sunda kalilya; sunda Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes.
kechin[1] ケチン ketting kadena kadena pagkatapos kan 1720. Sa ngunyan dai na piggagamit (pigribayan kan 鎖 (kusari)).
keido[7] 珪土 keiaarde silika silika Calque. An panginot na elementong kei sarong ponetiko na pagsubli gikan sa kei sa tataramon na Olandes na keiaarde, asin an do sa Hapon. An (土, "daga”) sarong pagpapalis kan aarde (“daga”) kan terminong Olandes. Inot na nagluwas kan 1877. Ngunyan dai na piggagamit, pigribayan nin シリカ (shirika) gikan sa Ingles na silica.
kiruku / koruku[2] キルク / コルク kurk tapon tapon
kōhī[3] コーヒー, 珈琲 koffie Kape Kape Gikan sa Arabiko, sa paagi nin Olandes.
kokku[2] コック kok luto paraluto[8]
koppu[1] コップ kop tasa tasa Pagpapakusog nin Portuges copo.
konpasu[1] コンパス kompas [kompas]] kompas
korera[2] コレラ cholera kolera kolera Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes.
kureosōto[2] クレオソート creosoot kreosoto kreosoto
madorosu[1] マドロス matroos paralawod; paradagat paralawod; paradagat
masuto[1] マスト mast mastil mastil
mesu[1] メス mes kutsilyo panistis pagkatapos kan 1720.
moruhine[1] モルヒネ morfine morpino morpino pagkatapos kan 1720.
morumotto[9] モルモット marmot marmot Guinea pig
nisu[10] ニス vernis barnis barnis
oburāto[2] オブラート oblaat ostya oblaat[11] Nakalista man sa pirang mga mapagkukuanan na Hapones bilang naggikan sa terminong Kognato Aleman na '.[11]
orugōru[3] オルゴール (orgel) muziekdoos (organo) karton nin musika (organo) karton nin musika
penki[9] ペンキ pek, pik pintura kan harong pintura kan harong
pesuto[1] ペスト pest itom na kagadanan itom na kagadanan pagkatapos kan 1720.
pinto[9] ピント punt pokus pokus Pinalipot gikan sa pinalabang termino na '.
pisutoru[3] ピストル pistool pistol pistol
ponpu[1] ポンプ pomp bomba bomba pagkatapos kan 1720.
ponzu[2] ポン酢 pons ponzu An katagang Olandes na pons para sa inumon luma na kadtong 1864,[12] asin dai nahaloy naribayan ini nin termino punsch o punch.
randoseru[2] ランドセル ransel napsak randoseru Gikan sa Aleman na Ränzel o Hababang Aleman rensel, sa paagi nin Olandes.
ranpu[2] ランプ, 洋灯 lamp lampara lampara Gikan sa Griyego, sa paagi nin Olandes.
retoruto[2] レトルト retort pakli pakli, retort pouch
renzu[2] レンズ lens lense lense
safuran[2] サフラン saffraan sapron sapron
saten[2] サテン satijn satin satin
seimi[2] セイミ, 舎密 chemie kimika kimika Ngunyan dai na piggagamit, niribayan kan kagaku (化学).
shian[2] シアン cyaan cyan cyan
shiroppu[2] シロップ siroop sirup sirup
sukoppu[9] スコップ schop kutsara kutsara Kognato sa Ingles '.
supoito[2] スポイト spuit hiringgilya hiringgilya Kognato sa Ingles '.
tarumomētoru[1] タルモメートル thermometer termometro twrmometro Gikan sa Pranses, sa paagi nin Olandes. pagkatapos kan 1720. Ngunyan dai na piggagamit; niribayan kan taionkei (体温計).
teresukoppu[1] テレスコップ telescoop teleskopyo teleskopyo Gikan sa Italyano asin Modernong Latin, sa paagi nin Olandes. pagkatapos kan 1720. Niribayan kan bōenkyō (望遠鏡).
yojiumu[2] ヨジウム jodium iodino iodino Ngunyan nagbago sa yōso (ja:ヨウ素, iodine).
zukku[2] ズック doek kanbas kanbas,

kanbas na sapatos[13]

Parehas na Hapon zukku asin Ingles ' (“pidaso nin suluton”) an sinubli sa Olandes '.[14]

Hilingon man[baguhon | baguhon an source]

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 1.20 1.21 1.22 1.23 1.24 1.25 1.26 Language contact in Japan: a socio-linguistic history by Leo Loveday, p.54-55
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 2.23 2.24 2.25 2.26 2.27 2.28 2.29 2.30 2.31 2.32 2.33 2.34 2.35 Sanseido dual dictionary
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 "Dutch-Japanese Relations Archived 2011-09-28 at the Wayback Machine.," Netherlands Consulate General at Osaka-Kobe
  4. ↑ "ブリキ". Nihon Kokugo Daijiten Concise edition (精選版 日本国語大辞典) via Kotobank (in Japanese). Shogakukan. 2006. Retrieved 2021-02-06. 
  5. ↑ "ハトロン". Nihon Kokugo Daijiten Concise edition (精選版 日本国語大辞典) via Kotobank (in Japanese). Shogakukan. 2006. Retrieved 2021-02-06. 
  6. ↑ 6.0 6.1 Yanai, Kenji (1994). "カピタン". Nihon daihyakkazensho (Nipponica) (日本大百科全書(ニッポニカ)) via Kotobank (in Japanese). Shogakukan. Retrieved 2021-02-06. 
  7. ↑ 1988, 国語大辞典（新装版） (Kokugo Dai Jiten, Revised Edition) (in Japanese), Tōkyō: Shogakukan, entry available online here
  8. ↑ "コック (2)". Nihon Kokugo Daijiten Concise edition (精選版 日本国語大辞典) via Kotobank (in Japanese). Shogakukan. 2006. Retrieved 2021-02-06. 
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Gleeson Introduction to written Japanese, katakana p.36
  10. ↑ 1998, NHK日本語発音アクセント辞典 (NHK Japanese Pronunciation Accent Dictionary) (in Japanese), Tōkyō: NHK, ISBN 978-4-14-011112-3
  11. ↑ 11.0 11.1 Yamane, Nobuko (1994). "オブラート". Nihon daihyakkazensho (Nipponica) (日本大百科全書(ニッポニカ)) via Kotobank (in Japanese). Shogakukan. Retrieved 2021-02-06. 
  12. ↑ Calisch, I.M., ed. (2021) [1864]. "Pons". Nieuw woordenboek der Nederlandsche taal (via dnbl.org) (in Dutch). Retrieved 2021-02-06. 
  13. ↑ "ズック". Nihon Kokugo Daijiten Concise edition (精選版 日本国語大辞典) via Kotobank (in Japanese). Shogakukan. 2006. Retrieved 2021-02-06. 
  14. ↑ "duck | Search Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com. Retrieved 2020-10-29. 

Mababasa pa lalo[baguhon | baguhon an source]

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]

Kinua sa "https://bcl.wikipedia.org/w/index.php?title=Glosaryo_kan_mga_katagang_Hapones_na_gikan_sa_Olandes&oldid=255792"