Jump to content

Tataramon na Cia-Cia

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya

Cia-Cia
Butones
Bahasa Ciacia
바하사 찌아찌아
An sign nin ekwelahang elementarya gamit an Indones (itaas) asin Korean (irarom)
RehiyonBaubau, Isla nin Buton, Sur-Subangan na Sulawesi
Subong na mga parataram
79,000 (2005)[1]
Hangul (sa ngunyan)
Gundhul (Panhistoriya)
Latin (sa ngunyan)
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3cia
Glotologociac1237
Pwedeng igwang mga simbolong IPA phonetic sa Unicode sa pahinang ini. Hilingon an IPA chart para sa Ingles para sa lyabeng sa pagtaram basado sa Ingles.

An Cia-Cia (Bahasa Ciacia), bistado man bilan Buton(es), saróng tataramon na Austronesyo na pigtataram sa palibot kan banwaan nin Baubau sa puro kan sur kan isla nin Buton sa sur-subangan na gilid-baybayon kan Sulawesi sa Indonesya.

Heograpikong distribusyon

[baguhon | baguhon an source]
Saróng estudyante na nagsusurat sa whiteboard

Pigtataram an Cia-Cia sa Sur-Subangan na Sulawesi, habagatan na Isla nin Buton, Isla nin Binongko, asin Isla nin Batu Atas.[1]

Segun sa alamat, An mga parataram na Cia-Cia sa Binonko gikan sa mga tropa nin Butones na pinadalan kan sultan na Butones.[2]

Ortograpiya

[baguhon | baguhon an source]

Minsan nan pigsurat an Cia-Cia sa arog na iskriturang Jawi, na pig'aapod na Gundhul, na nakabase sa grabe na may limang dagdag na mga katanog na mga letra alagad mayóng mga sinyal para sa mga patanog.

An Alpabetong Latin na Cia-Cia[3]
Mga katanog (konsonante) g k n d dh t r~gh l m b v~w bh p s ng j c h
IPA /ɡ/ /k/ /n/ /ɗ/ /d/ /t/ /r ~ ʁ/ /l/ /m/ /ɓ/ /β/ /b/ /p/ /s/ /ʔ/ /ŋ/ /dʒ/ /tʃ/ /h/
Mga patanog (bawel) a e o u i
IPA /a/ /e/ /o/ /u/ /i/

Kan 2009, an mga residente sa Banwaan nin Bau-Bau pigpurbaran na katúdan an Hangul, an iskritura para sa tataramon na Koreano, bilan saindang iskritura para sa pagsurát kan Cia-Cia.[4]

An Alpabetong Hangul na Cia-Cia
Mga katanog (konsonante) g k n d dh t r l m b v bh p s ng j c h
Hangul
Mga patanog (bawel) a e o u i (null)
Hangul

An halimbawá kan sa Iskriturang Hangul:[5]

아디 세링 빨리 노논또 뗄레ᄫᅵ시. 아마노 노뽀옴바에 이아 나누몬또 뗄레ᄫᅵ시 꼴리에 노몰렝오.
adi sering pali nononto televisi. amano nopo'ombae ia nanumonto televisi kolie nomolengo.

Mga katagâ

[baguhon | baguhon an source]

An bilang 1–10 iyo an:

Mga bilang 1–10[6]
Bikol Sentral saró duwá toló apát limá anóm pitó waló siyám sampuló
Romanisasyon dise, ise rua, ghua tolu pa'a lima no'o picu walu, oalu siua ompulu
Hangul 디세, 이세 루아 또ᄙᅮ 빠아 ᄙᅵ마 노오 삐쭈 ᄫᅡᄙᅮ, 오아ᄙᅮ 시우아 옴뿌ᄙᅮ
  • buri (bughi) "surat"
  • pogau "ulay o chat"
  • baca'an "basa"

Mga Pangngaran

[baguhon | baguhon an source]
  • ka'ana "harong"
  • sikola "eskwelahan"
  • sayoro "gulay"
  • boku "libro"

Mga Common Phrase

[baguhon | baguhon an source]
  • Tarima kasi. "Mabalos/Salamat."
  • Indau miano Cia-Cia. "Saró akong Cia-Cia."
  • Indau pe'elu iso'o. "Padangat taka/ Padangat ko ika."
  • Moapu sia'u. "Tabí man po/Makikiagi."
  • Umbe. "Iyo."
  • Cia. "Dae."

Mga Toltolan

[baguhon | baguhon an source]

Mga Panbanggit

[baguhon | baguhon an source]
  1. 1.0 1.1 Cia-Cia sa Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. Noorduyn, J. 1991. "A critical survey of studies on the languages of Sulawesi" p. 131.
  3. slideshow
  4. Agence France-Presse, "Southeast Sulawesi Tribe Using Korean Alphabet to Preserve Native Tongue Archived 10 August 2009 at the Wayback Machine.", Jakarta Globe, 2009 August 06
  5. Plantilya:Ko icon 印尼 소수민족, '한글' 공식 문자로 채택 Archived 29 August 2009 at the Wayback Machine.
  6. Mga bilang sa mga tataramon na Austronesyo

Mga pigkuahan

[baguhon | baguhon an source]
  • van den Berg, René. 1991. "Preliminary notes on the Cia-Cia language (South Buton)." In Harry A. Poeze and Pim Schoorl (eds.), Excursies in Celebes: Een bundel bijdragen bij het afscheid van J. Noorduyn als directeur-secretaris van het KITLV, 305-24. Leiden: KITLV.
  • Mustafa Abdullah. 1985. Struktur bahasa Cia-Cia. Proyek Penelitian Bahasa dan Sastra Indonesia dan Daerah Sulawesi Selatan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.
  • Ho-Young Lee, Hyosung Hwang, Abidin. 2009. Bahasa Cia-Cia 1. Hunmin jeongeum Society of Korea.
  • Plantilya:Id icon Konisi & Hidayat, 2001, Analisis kategori kata bahasa cia liwungau

Mga Panluwas na Takod

[baguhon | baguhon an source]