Mga tataramon na Filipino

Filipino | |
---|---|
Heograpikong Distribusyon | Filipinas Norteng Sulawesi, Indonesya Subangan na Sabah, Malaysia Isla nin Orchid, Taiwan |
Pag-uuring panlinguwistiko | Austronesyo
|
Protong Tataramon | Proto-Filipino |
Mga subdibisyon |
|
ISO 639-2 / 5 | phi |
Glottolog | Mayo grea1284 (Greater Central Philippine)[1] |
![]() An mga tataramon na Filipino, per Adelaar asin Himmelmann (2005) |
An mga tataramon na Filipino (Ingles: Philippine languages, Espanyol: Las lenguas filipinas), o mga tataramon na Filipinas, sarong grupo nin tataramon na kabali sa pamilya nin tataramon na Austronesyo. Saróng panukala ini ni Robert Blust kan taong 1991 na nagmumungkahi na an gabos na mga tataramon sa Filipinas asin norteng Sulawesi, apwera sa Sama-Bajaw asin pirang mga tataramon sa Palawan, iyo an nagbubuo sa subpamilya kan mga tataramon na Austronesyo. Komo harani an Filipinas sa katahawan nin paglawig kan Austronesyo puón sa Pormosa, igwa ining kadiit na kaibhang pantataramon sa higit-kumulang na 150 na tataramong Filipino, na pigmumungkahi na napawi an amay na pagkakaibhan sa pagkawarak kan ninuno nin mga modernong tataramon na Filipino.[2][3]
Pigbubuo an mga tataramon na Filipino bilan pinakagurang sa pamilya nin Austronesyo na bakong-Pormosano, na kun saen nag-iiral pa langgad an mga tanog na schwa asin asonansyang d-r kan proto-Austronesyo na nawará sa mga tataramon na Sunda-Sulawesi.
Pagkokumparar kan mga bokabularyo[liwaton | liwaton an gikanan]
Bikol Sentral | saro | duwa | tulo | upat | tawo | harong | ayam | niyog | aldaw | ba-go | kita | ano | kalayo |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Proto-Austronesyo | isa | duSa | telu | Sepat | Cau | Rumaq | asu | niuR | qalejaw | baqeRu | i-kita | n-anu | apuy |
Yami (Tao) | ása | dóa (raroa) | tílo (tatlo) | apat (ápat) | tao | vahay | chito | niyoy | araw | vayo | yaten | ango | apoy |
Ibatan | asa | dadowa | tatdo | apat | tao | vahay | chito | niyoy | araw | va-yo | yaten | ango | apoy |
Ilokano | maysa | dua | tallo | uppat | tao | balay | aso | niog | aldaw | baro | sitayo | ania | apoy |
Ibanag | tadday | dua | tallu | appa' | tolay | balay | kitu | niuk | aggaw | bagu | sittam | anni | afi |
Gaddang | antet | addwa | tallo | appat | tolay | balay | atu | ayog | aw | bawu | ikkanetam | sanenay | afuy |
Pangasinense | sakey | dua, duara | talo, talora | apat, apatira | too | abong | aso | niyog | ageo | balo | sikatayo | anto | pool |
Kapampangan | métung | adwâ | atlû | ápat | táu | balé | ásu | ngúngut | aldô | báyu | íkatamu | nánu | api |
Tagalog | isa | dalawa | tatlo | apat | tao | bahay | aso | niyog | araw | bago | tayo (kata) | ano | apoy |
Bikol Rinconada | əsad | darwā | tolō | əpat | tawō | baləy | ayam | noyog | aldəw | bāgo | kitā | onō | kalayō |
Waray | usa / sayo | duha | tulo | upat | tawo | balay | ayam/ido | lubi | adlaw | bag-o | kita | ano | kalayo |
Romblomanon | isa | duha | tuyo | upat | tawo | bayay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita | ano | kalayo |
Asi | usa | ruha | tuyo | upat | tawo | bayay | iro | nidog | adlaw | bag-o | kita | ni-o | kayado |
Onhan | isya | darwa | tatlo | ap-at | tawo | balay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita | ano | kalayo |
Aklanon | isaea | daywa | tatlo | ap-at | tawo | baeay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita | ano | kaeayo |
Kinaray-a | sara | darwa | tatlo | apat | taho | balay | ayam | niyog | adlaw | bag-o | kita, tatən | ano | kalayo |
Hiligaynon | isa | duha | tatlo | apat | tawo | balay | ido | lubi | adlaw | bag-o | kita, taton | ano | kalayo |
Sugbuanon | usa | duha | tulo | upat | tawo | balay | iro | lubi | adlaw | bag-o | kita | unsa | kalayo |
Maranaw | isa | dowa | t'lo | phat | taw | walay | aso | neyog | gawi'e | bago | tano | tonaa | apoy |
Tboli | sotu | lewu | tlu | fat | tau | gunu | ohu | lefo | kdaw | lomi | tekuy | tedu | ofih |
Tausug | hambuuk | duwa | tu | upat | tau | bay | iru' | niyug | adlaw | ba-gu | kitaniyu | unu | kayu |
Mongondow | inta' | dua | tolu | opat | intau | baloi | ungku' | cekut | singgai | mo-bagu | kita | onda | tulu' |
Gorontalo | tuwewu | duluwo | totolu | wopato | tawu | bele | 'apula | sekat | dulahu | bohu | 'ito | wolo | tulu |
Tombulu (Minahasa) | esa | zua (rua) | telu | epat | tou | walé | asu | po'po' | endo | weru | kai, kita | apa | api |
Mga Toltolan[liwaton | liwaton an gikanan]
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Greater Central Philippine". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ Adelaar & Himmelmann (2005)
- ↑ More diverse Philippine-type are found in Borneo.