Tataramon na Masbatenyo

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
(Nakatukdo hali sa Tataramon na Masbateño)
Masbateño
Minasbate
Katutubo saFilipinas
RehiyonProbinsya nin Masbate (haros bilog na porsiyon kan sentrong isla kan Masbate, ka-entirohang Isla nin Ticao asin sa kabangaang habagat kan isla nin Burias)
KatutuboMga Masbateño
Katutubong mga parataram
350,000 (2002)[1]
250,000 L2 speakers
Kabilugan: 600,000+ mga parataram
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3msb
Glotologomasb1238
Mga lugar kun sain pigtataram an Masbateño
Pwedeng igwang mga simbolong IPA phonetic sa Unicode sa pahinang ini. Hilingon an IPA chart para sa Ingles para sa lyabeng sa pagtaram basado sa Ingles.

An Masbatenyo o Minasbate an mayor na tataramon sa isla kan Masbate. Tulo an diyalekto kaini: Pwedeng apodon tá nin Masbatenyong Sulnopan na lakop sa palibot kan banwaan nin Basud, an Masbatenyong Habagatan na nakasentro sa banwaan kan Cataingin sa habagatang-subangan kan isla asin Masbatenyong Amihanan na nakabase sa haros kabangâ kan amihan na parte kan isla asin sa palibot kan siyudad mismo kan Masbate. Kinakalkulo na nag-aabot sa 530,000 an naggagamit kan tataramon na ini sa kabiyuan.[2]

Sa habagatang-sulnopan kan isla, an mayor na tataramon Ilonggo na mediyo nalahidan nin Bikol asin sa harayong parte kan habagatang-subangan kan isla an mayor na tataramong Sugbuanon.

Igwa pa man nin menor na mga diyalektong Minasbate sa isla kan Ticao na mediyo nakakaiba sa tinataram sa ibang lugar kan isla.

Sa Burias, parte pa kan probinsyang Masbate, an kadaklan Sugbuanon an tinataram puwera sa San Pascual asin sentro kan Claveria na Bikol - Naga an ginagamit.

An ibang otoridad sa lengguwahe linalakop an Masbatenyong tataramon sa terminong Bisakol na iyo an tataramon man sa Katahawang Sorsogon asin sa Habagatang Sorsogon huli sa saindang pagkaaragidan.

Mga halimbawa[baguhon | baguhon an source]

Pagkokompara kan Bikol - Naga/Bikol - Legazpi/Masbatenyo:

Bikol - Naga Bikol - Legazpi Masbatenyo
dakul dakul damo
dakula dakula dako
dikit diit dyutay
tukdô turô tukdô
raot raot sira
harong balay balay
niyog niyog lubi
saldang aldaw adlaw
ulay huron istoryahan
lingaw lingaw limot
ugma ugma lipay
anggot dagit urit
giraray gilayon gihapon
amay atab atab
huri hudyan urhi
kakan kaon kaon
gutom punaw gutom
burat buyonɡ huboɡ
sakuya sakuya sa akon
samuya samuya sa amon
satuya satuya sa aton
Iba pang mga Halimbawa
  • An aluhipan, amo an nagmasid kun adlaw. (Masbatenyo)
  • An aluhipan/ulaypan, iyo an nagbantay kun aldaw. (Bikol Sentral)
  • Ini si Ramon, amo an mahigos sa tanan na lalaki sa baryo.(Masbatenyo)
  • Ini si Ramon, iyo an mahigos(maurop) sa gabos na lalaki sa baryo. (Bikol Sentral)
  • Dili na sya nagpapasaway. (Masbatenyo)
  • Dai na siya nagpapasaway. (Bikol Sentral)
  • Kaunon san miya an isda na prinito. (Masbatenyo)
  • Kakanon/Kaunon kan ikos an sirang prinitos/pigpritos.(Bikol Sentral)

Si Elmer P. Wolfenden, sa saiyang adal, nagtaong opinyon na an Bisakol kan Sorsogon asin an Masbatenyo magkaagidan na marhay alagad mas harani an Masbatenyo sa mga sistema gramatikal kan bisayang Hiligaynon ki sa kan sa lengguwaheng Bikol kan Habagatang Luzon o sa Sugbuanon kan probinsyang Cebu sa habagatan kan Pilipinas.

Tanog asin pagsayod[baguhon | baguhon an source]

Igwang kag-anom na katanog: b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, asin y dangan tulong tiyaw: a, i, asin o/u an tataramon na Masbatenyo. Mga alopono an mga patanog na o dangan u, alagad ginagamit pirme an u.

Mga numero[baguhon | baguhon an source]

Uni an mga numero kan masbatenyo puon saro (1) sagkod sampulo (10)

1 — isad/usad

2 — duwa/duha

3 — tulo

4 — upat

5 — lima

6 — unom

7 — pito

8 — walo

9 — siyam

10 — napulo

Mga hihilngan[baguhon | baguhon an source]

  • An Satuyang Tataramon - A Study of the Bikol Language), Jason William Lobel asin Fr. William Joseph S. Tria
  • A Masbatenyo-English Dictionary, Elmer P. Wolfenden

Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Masbateño sa Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. [1]dbpedia.org.Kinua 1-29-22.

Mga panluwas na takod[baguhon | baguhon an source]