Tataramon na Onhan

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Onhan
Loocnon, Inonhan
Katutubo saFilipinas
RehiyonRomblon
Katutubong mga parataram
86,000 (2000)[1]
Mga kodigo nin tataramon
ISO 639-3loc
Glotologoinon1237
An mapa kan tataramon na Inonhan pigbase sa Ethnologue

An Onhan saróng rehiyunal nin tataramon na Sulnopan na Bisayá na pigtataram, kaiba an mga tataramon na Romblomanon asin Tataramon na Asi, sa provincia kan Romblon, Filipinas. Bistado man an tataramon bilan Inunhan asin Loocnon.

  • Igwang tolóng klase nin tataramon an Onhan- Itong mga nasa mga banwaan kan Santa Maria asin Alcantara, na naggagamit nin /l/ imbes kan /r/. Halimbawa: An "kararaw" magigin "kalalaw", asin an iba pang parataram minaribay an /r/ o /l/ para sa /d/ arog kan "run" o "lun" paduman sa "dun".

Sa partikular, pigtataram an Onhan sa mga minasunod na mga isla sa laog kan Romblon:

Bilan saróng baryante kan tataramon na Kinaray-a, an pirá sa mga parataram kaini mahihiling sa pulo nin Boracay sa provincia nin Aklan pati na man sa mga parte kan isla nin Panay, partikular sa mga minasunod na munisipalidad:

Sa mga provincia nin Subangan asin Sulnopan na Mindoro, pigdara kan mga migranteng parataram nin Onhan poon sa isla nin Tablas an tataramon sa mga minasunod na munisipalidad: San Jose, Bulalacao, Mansalay, Roxas asin parte kan Bongabong. Bilan gayon, ini igwang sobra nin kaugnayan sa Kinaray-a asin sa tataramon na Cuyonon.

Balanghayan[baguhon | baguhon an source]

Pronouns[baguhon | baguhon an source]

  Absolutibo1
(emphatic)
Absolutibo2
(non-emphatic)
Ergatibo Oblique
1st person singular ako takon nakon, ko akon
2nd person singular ikaw, kaw timo nimo, mo imo
3rd person singular imaw nana ana
1st person plural inclusive kita taton naton, ta aton
1st person plural exclusive kami tamon namon amon
2nd person plural kamo tinyo ninyo inyo
3rd person plural sanda nanda anda

Mga Numero[baguhon | baguhon an source]

Numero Onhan
1 Isyá
2 Darwá
3 Tatló
4 Ap-at
5 Limá
6 An-um
7 Pitó
8 Waló
9 Siyám
10 púlô
100 Isya-kagatús
1000 Isya-kalibó
Pan-enot/Pangenot Una
Pan-duwa/Pangaduwa Pangalwa
Pan-toló/Pangatoló Pangatlo
Pan-apát Pang-ap-at
Pan-limá Pang-limá
Pan-anóm Pang-an-um
Pan-pitó Pang-pitó
Pan-waló Pang-waló
Pan-siyám Pang-siyám
Pan-sampuló Pang-púlô

Literatura[baguhon | baguhon an source]

Pigdakitaramon an Bágong Tipan paduman sa Bisaya-Inunhan ni Eldon Leano Talamisan asi pigpublikar ini kan 1999. An "The Harrow" (Tagalog: Ang Singkaw), an opisyal na publikasyon kan Estadong Unibersidad nin Romblon nagpublikar nin mga rawit-dawit, mga istoriya asin iba pang genre kan literatura sa tataramon na Inunhan.

Mga Toltolan[baguhon | baguhon an source]

  1. Onhan sa Ethnologue (18th ed., 2015)